سیدمحمود طبیب غفاری روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به نقش گندم و نان در امنیت غذایی کشورها افزود: سهم استان خوزستان از تولید گندم طی ۱۲ سال گذشته حدود ۱۵ تا ۱۶ درصد کل تولید کشور بوده است.
وی ادامه داد: رکورد خرید یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن گندم در سال ۱۴۰۲ در استان خوزستان به ثبت رسید که با این حجم از تولید، این استان نان ۶۰ روز کشور را تامین کرد.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول بیان کرد: میزان پروتئین، سختی دانه و کیفیت نانوایی از جمله مهمترین شاخص‌های سنجش کیفیت ارقام مختلف گندم به شمار می‌روند که درصورت کسب استانداردهای تعریف شده و سخت گیرانه بین المللی، ارقام جدید گندم نامگذاری و معرفی می‌شوند.
وی افزود: براساس سنجش‌های دقیق، کیفیت گندم کشت شده در خوزستان بسیار مطلوب و یکی از باکیفیت ترین گندم‌های کشور است ولی سوال مهم این است که چرا کیفیت نان نانوایی‌های این استان پایین است که برای پاسخ به این سوال به پیشنهاد مرکز تحقیقات صفی آباد، این موضوع به عنوان اولویت پژوهشی در دستور کار سازمان تحقیقات کشاورزی کشور قرار گرفت.
طبیب غفاری گفت: پژوهش‌های علمی پیرامون چرایی کیفیت پایین نان و استخراج راهکاری عملی برای افزایش بهره وری و کیفیت نان در ۱۵ استان کشور آغاز شده است که خوزستان و خراسان جنوبی دارای استان‌های پیشرو در این زمینه در کشور هستند.
وی با بیان اینکه معرفی ارقام جدید گندم فرآیندی مستمر است، افزود: با توجه به اینکه هر رقم معرفی شده گندم دارای طول عمر محدودی در برابر تغییر اقلیم و بیماری‌ها است به همین دلیل پس از چند سال و با حساس شدن ارقام معرفی شده گندم به بیماری‌ها در عمل آن رقم پایان و معرفی رقم جدید برای جلوگیری از کاهش بهره وری ضروری است.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد دزفول با اشاره به همکاری‌های علمی این مرکز و آزمایشگاه ارزیابی کیفت نانوایی کرج به عنوان تنها آزمایشگاه مرجع کشور برای ارزیابی کیفیت گندم و نان اظهارکرد: سالانه سه هزار نمونه از غلات آبی و دیم و ۲ هزار نمونه گندم از عرصه تولید مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
گندم نانوایی تولیدی خوزستان جرو باکیفیت‌ترین‌ها است
طبیب غفاری با بیان اینکه گندم تولیدی خوزستان، ایلام و کرمان براساس آزمایش‌های انجام شده دقیق علمی حداقل دارای ۱۲ درصد پروتین و دارای ارزش غذایی بالایی است، گفت: گندم‌ها براساس درجه بندی از یک تا چهار دسته بندی می‌شوند که گندم تولیدی خوزستان جزو گندم‌های درجه یک کشور محسوب می‌شود و دلیل آن معرفی ارقام جدید گندم بوده است.
وی افزود: گندم درجه یک تولیدی کشور از ۱۲ درصد در سال ۱۳۸۹ به ۵۷ درصد در سال ۱۳۹۹ افزایش و میزان گندم‌های درجه دوم در این بازه زمانی از ۶۱ به ۲۳ کاهش و در این مدت گندم‌های درجه سه و چهار نیز نسبت به کل تولید گندم در کشور روند کاهش داشته که نشان از ارتقای کیفیت گندم تولید کشور طی یک دهه اخیر است.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد دزفول بیان کرد: استان‌های خوزستان، تهران، مازندران، گلستان و البرز براساس ارزیابی‌های آزمایشگاه شیمی غلات اصلاح بذر کشور طی سال‌های ۸۸ تا ۹۷ دارای بهترین گندم‌های تولیدی کشور از نظر نانوایی بوده‌اند.
آرد توزیع شده میان نانوایان دزفول دارای کیفیت بسیار خوب است
طبیب غفاری با اشاره به انجام تحقیقات علمی مشترک مرکز تحقیقات صفی آباد و موسسه اصلاح بذر کشور برای بررسی کیفیت نان در دزفول گفت: شهریور سال گذشته تمام فرآیند تولید نان از جمله کیفیت گندم، آراد، خمیر نان و نان پخته شده ارزیابی و مشخص شد که علاوه بر کیفیت بالای گندم، آرد توزیع شده میان نانوایان این شهرستان نیز دارای کیفیت بسیار خوب است.
وی ادامه داد: بررسی‌های میدانی و نمونه‌های انجام شده از نانوایان آزاد پز و دولتی نشان داد نانوایانی که فرآیند تهیه خمیر آنها به استانداردها نزدیک بود، کیفیت نان خوبی داشتند.
استاندارد نبودن فرآیند پخت مهمترین دلیل کیفیت پایین نان در دزفول و خوزستان است
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد دزفول مهمترین دلیل کیفیت پایین پخت نان در خوزستان را طبق بررسی‌های انجام شده استاندارد نبودن فرآیند پخت نان عنوان و تاکید کرد: سه عامل مهم در فرآیند پخت شناسایی شد که این عوامل نقش تعیین کننده در کاهش کیفیت نان دارند.
وی با بیان اینکه با اصلاح این سه عامل می‌توان کیفیت نان در دزفول و خوزستان را متحول کرد، افزود: خلاصه بررسی‌های انجام شده نشان داد که گندم تولیدی خوزستان و آرد توزیع شده میان نانوایی‌ها باکیفیت است و درصورت بهبود و استانداردساری فرآیند پخت امکان تحول در کیفیت نان در دزفول و خوزستان وجود دارد.
سه عامل مهم در کاهش کیفیت نان
طبیب غفاری شرایط دمایی نانوایی‌ها را یکی از دلایل اثرگذار بر کیفیت نان دانست و گفت: برخی آنزیم‌های موجود در آرد که نقش کلیدی در کیفیت نان پخته شده دارند بر اثر دمای نگهداری کیسه‌های آرد در نانوایی‌ها از بین می‌روند و همین عامل موجب می‌شود که نان پخت شده در تابستان کیفیت کمتری نسبت به زمستان داشته باشد.
وی با بیان اینکه دمای مناسب زمان پخت، انبار و تهیه خمیر نان زیر ۳۰ درجه است، افزود: بررسی‌ها نشان داد، کیفیت نان در نانوایی‌هایی که دمای انبار آرد و مراحل تهیه خمیر در شرایط استاندارد قرار دارد کیفیبت نان بهتری داشتند.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد دزفول نحوه تهیه خمیر نان را از دیگر عوامل مهم کیفیت نان در دزفول و خوزستان برشمرد و اظهارکرد: خمیر نان در نانوایی‌هایی که فرآیند تخمیر در آنها به خوبی انجام شده و به اصطلاح خمیر رسیده باشد دارای کیفیت بسیار بیشتری نسبت به خمیرهای نرسیده دارد.
وی افزود: تنورهای قدیمی دارای جداره عمودی بود و در چنین تنورهایی در صورتی که خمیر نرسیده باشد، نان به جداره داخلی تنور نمی‌چسبد به همین دلیل در تنورهای قدیمی برای جلوگیری از افتادن نان از بدنه تنور دقت لازم برای رسیدن خمیر انجام می‌شد که در تنورهای جدید با سطح افقی امکان پخت خمیرهای نرسیده نیز میسر است و این یکی از عوامل اصلی کیفیت پایین نان به شمار می‌رود.
طبیب غفاری تاکید کرد: رسیدن خمیر نان دلیل اصلی کیفیت و ماندگاری بسیار بیشتر نان‌های خانگی نسبت به نان‌های تولیدی نانوایی‌ها است.
وی نحوه پهن کردن خمیر نان را سومین عامل در کاهش کیفیت نان در نانوایی‌ها دانست و افزود: نانوایی‌های جدید برای پهن کردن خمیر نان از غلطک استفاده می کنند که به دلیل فاصله کم فاصله بین ۲ غلتک بخشی از گاز مفید موجود در خمیر خارج و این موضوع در کاهش کیفیت نان تاثیر مستقیم دارد.
توصیه‌های مرکز تحقیقات صفی آباد برای تحول در کیفیت نان دزفول
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد دزفول گفت: مناسب بودن شرایط دمایی نگهداری آرد و خمیرگیری در نانوایی‌ها، استفاده از تنورها با جداره شیب دار و همچنین فاصله دادن ۲ غلتک برای پهن کردن خمیر از جمله راهکارهایی است که رعایت آنها موجب ارتقای کیفیت نان در دزفول و خوزستان می‌شود.
وی ایجاد اتاقک تهیه خمیر با دمای مناسب را یکی از توصیه‌های این مرکز برای ارتقای کیفیت نان برشمرد و افزود: ایجاد واحدهای خمیرگیری در محلات و توزیع خمیر نان به جای آرد میان نانوایی‌ها از جمله راهکارهای توصیه شده مرکز تحقیقات صفی آباد برای بهبود چشمگیر کیفیت نان در این شهرستان است.
مهارت آموزی به نانوایان ضروری است
طبیب غفاری با اشاره به لزوم مهارت آموزی به نانوایان اظهارکرد: باید به تمام کسانی که در فرآیند پخت نان در نانوایی‌ها دخیل هستند آموزش‌های لازم ارایه و برای آنها گواهینامه صادر شود.
وی با اعلام آمادگی مرکز تحقیقات صفی آباد برای برگزاری دوره‌های آموزشی و صدور گواهینامه معتبر برای آموزش نانوایان شهرستان افزود: تامین اعتبار و نوسازی واحد نانوایی مرکز تحقیقات به منطور ترویج و ارتقای استانداردهای تهیه نان از جمله مواردی است که در صورت همراهی مسوولان شهرستان می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در بهبود شرایط نانوایی‌های دزفول ایفا کند.
به گزارش ایرنا، گندم و نان نقش موثری در تامین امنیت غذایی و کاهش سوء تغذیه در کشور دارند به همین دلیل دولت نسبت به توسعه کشت گندم در کشور توجه ویژه دارد.
بر اساس داده‌های جهانی میزان تامین انرژی از محل غذا در ایران در سال ۱۹۶۳ بسیار پایین تر از میانگین جهانی بود که با اقدام‌های انجام شده ایران از سال ۱۹۷۴ میلادی تاکنون همواره در این شاخص بالاتر از میانگین جهانی قرار گرفته اس؛ همچنین این شاخص در ایران بیش از سه هزار کیلوکالری برای هر فرد در روز است.
سهم گندم در تامین انرژی مورد نیاز هر نفر در ایران، کشورهای غرب آسیا، آسیای میانه و آفریقا و بسیاری از کشورهای جهان بیش از ۴۰ درصد است که نشان می‌دهد گندم و فرآورده‌های آن شامل نان، ماکارونی و رشته قوت غالب مردم در این مناطق است.
۹ شهرستان خوزستان شامل دزفول، شوش، اندیمشک، شوشتر، کرخه، گتوند، لالی، اندیکا و مسجد سلیمان زیر مجموعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد است.
نظر شما