به گزارش ایرنا، آیین پشم‌چینی سنتی در مناطق روستایی مهاباد، یکی از آیین های خاص در این منطقه است که هنوز هم با همیاری و همکاری دامداران هر روستا انجام می شود و برای این کار، تعدادی از افرادی که در این کار خبره هستند، کار پشم چینی را انجام می دهند.
برای تهیه گزارشی از این آیین پشم چینی گوسفندان عصر یک روزهای بهاری و در فصل پشم چینی به روستای «پاشبرد» در مسیر جاده مهاباد سردشت راه افتادم، که در این روستا ۲۰ خانوارای کار بیشتر اهالی روستا دامداری است.
نزدیک های غروب بود که به روستا رسیدم در مسیر منتهی به روستا گله‌های گاو و گوسفند دیده می شد که راه رفتن به روستا را در پیش گرفته بودند و چوپان ها نیز خسته از یک روز کاری سخت، به امید رسیدن به خانه و استراحت گله را هدایت می کردند.
میزبان ما نیز یکی از اهالی روستا به نام کاک مولود بود که به همراه همسر و فرزندانش علاوه بر کشاورزی دامداری هم می کرد و بر این باور بود که زندگی در روستا نیز مانند زندگی در شهر تنها با یک درآمد نمی چرخد.
وی افزود: گوسفندداری در این روستا از گذشته مرسوم بوده و اکنون هم اهالی روستا در این شغل مهارت کافی دارند و دام های روستا در دسته های چند صد تایی و به صورت مشترک به چرا برده می شود.
در ابتدای غروب گله گاوها به روستا رسیدند و پس از انجام کارهای لازم برای آنها،گوسفندها هم از راه رسیدند و روستا برای صبحی تازه در سکوت و تاریکی شب فرو رفته بود و طبق برنامه ریزی انجام شده پذیرایی شب هم با استفاده از لبنیات و نان محلی صورت گرفت.
شب قبل از پشم چینی هماهنگی های لازم را انجام می دهند و ابزارهای لازم از جمله «برینگ» (قیچی مخصوص) و «هه‌سان» (سنگ تیزکردن) را می آورند تا صبح با آمادگی کامل کار را شروع کنند، صبح آن روز گوسفندان را به کمی زودتر به چرا می برند، تا در طول روز و هنگام پشم چینی گرسنه نمانند.
حدود ساعت ۹ صبح دام ها از چرا برمی گردند و پس از دوشیدن شیر آنها، کار پشم چینی آغاز می شود، این کار بیشتر در فضای بیرون محوطه دامداری انجام می شود و کار به این شکل است که هر پشم چین، یک گوسفند را می آورد و با طناب مخصوصی دست و پای وی را می بندد و کار پرش پشم را از یک قسمت بدن گوسفند شروع می کند.
اگر پشم چین مهارت کافی داشته باشد پشم را به صورت یک تکه برش می زند و پس از اتمام کار ضدعفونی بدن دام نیز توسط ۲ نفر از جوانان روستا انجام می شد و هر گوسفندی که کار پشم چینی‌ش به پایان می رسد به بخش دیگری از محیط دامداری منتقل می شد.
کاک ناصر یکی از جوانان روستا گفت: هر فرد در طول روز می تواند پشم ۲۵ تا۳۰ گوسفند را بچیند و ما در این کار همیاری پنج نفر هستیم و تا عصر می توانیم پشم ۱۰۰ تا ۱۲۰ راس گوسفند و بره را بچینیم.
وی اضافه کرد: برداشت پشم از گوسفندان کار بسیار سخت و طاقت فرسایی است و نیاز به تجربه و مهارت خاصی دارد.
وی اظهار کرد: در گذشته از پشم گوسفندان استفاده های زیادی می شد اما اکنون بسیاری از این پشم ها به دلیل نبود بازار مناسب در بخش صنایع دستی مورد استفاده قرار می گیرد و بخشی نیز امحا می شود.
در کنار پشم چینی گوسفندان، پشم چینی بره‌ها نیز انجام می شد، به پشم بره‌ها در اصطلاح محلی «به‌گن» می گویند و با توجه به اینکه پشم بره نازک است از آن برای تهیه جوراب، شالگردن و کلاه استفاده می شد.
دایه «هاجر» همسر کاک مولود هم که مشغول جمع آوری پشم های برداشت شده بود، گفت: این پشم ها باید برای شستشو به رودخانه برده شوند تا پس از خیس شدن تمیز و برای ریسندگی آماده شوند.
وی اضافه کرد: در گذشته از پشم گوسفند برای تهیه تشک، سجاده، جاجیم، طناب و حتی برای نوعی پوشش مردانه نیز استفاده می شد اما اکنون با توجه به ورود الیاف مصنوعی کمتر کسی از پشم گوسفند استفاده می کند.
وی اظهار کرد: الیاف طبیعی نیاز به زمان و کار زیادی دارد و هر کسی نمی تواند آن ها را تمیز و برای استفاده آماده کند و بسیاری از خانم های روستا به جای آن پشم گوسفندان را می فروشند و الیاف مصنوعی استفاده می کنند.
۱۶۰ تُن پشم گوسفند در مهاباد برداشت می‌شود
رییس اداره تولیدات دامی جهاد کشاورزی مهاباد گفت: این شهرستان دارای بیش از ۲۹۰ هزار راس گوسفند است و سالیانه ۱۶۰ تُن پشم گوسفند در مهاباد برداشت می‌شود.
کوروش سعیدی افزود: به طور میانگین از هر راس گوسفند در این شهرستان باتوجه به نژاد آن بین ۸۰۰ گرم تا یک کیلوگرم پشم برداشت می شود اما با توجه به دلیل نبود صنایع تبدیلی در این زمینه بهره چندانی برای دامداران ندارد.
وی با اشاره به اینکه دامداران مهاباد بیشتر گوسفند شین به‌ش را نگهداری می کنند، افزود: جثه بلند، استقامت بالا در هوای سرد منطقه و تولید شیر و پشم بیشتر به نسبت سایر نژادها را از جمله ویژگی های نژاد شین بش برشمرد.
وی اضافه کرد: این نژاد گوسفند از جمله نژادهایی است که می تواند آب و هوای متغیر و سرد را تحمل کند و با فقیرترین علوفه و غذاها به رشد خود ادامه دهد.
شهرستان مهاباد به دلیل داشتن مراتع غنی و مناطق کوهستانی یکی از قطب‌های مهم تولیدات دامی و کشاورزی در استان آذربایجان‌غربی به شمار می‌رود، آما آنچه باید مورد توجه قرار گیرد این است که پرورش دام سبک در این شهرتان هنوز هم بیشتر به صورت سنتی است.
در زمینه صنایع تبدلی بخش دام هم در این شهرستان موفقیت های خوبی حاصل نشده و بخش زیادی از لبنیات تولیدی آن به صورت سنتی فراوری می شود و در زمینه پشم و مو نیز هر چند در گذشته برای صنایع دستی مورد استفاده قرار می گرفت اما اکنون بخشی زیادی از آن امحا می شود.
مهاباد در جنوب اذربایجان غربی واقع شده است.
نظر شما