شکست انحصار تولید «چرخ مسی بزرگ» توسط فناوران ایران

به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، نادر آل‌ابراهیم با اعلام این خبر اظهار داشت: مرکز تحقیقات و فناوری فرآوری مواد ویژه فلزی سازمان جهاددانشگاهی تهران، توانسته با دست‌یابی به دانش‌فنی چرخ مسی ریخته‌گری را بسازد و همه تاییدیه‌های محصول را اخذ کند.

خط تولید مفتول مسی ابداع یک شرکت ایتالیایی است و در دنیا پیش از ۵۰ خط فعال در زمینه تولید مفتول به این روش در حال فعالیت هستند که تعدادی از این خطوط در کشور ایران قرار دارند. یکی از قطعات مصرفی بسیار مهم این خط تولید، قالب کریستالیزاتور مسی است که با نام چرخ ریخته گری casting wheel نیز شناخته می‌شود.

آل ابراهیم گفت: پیش از این دو شرکت در آلمان و فرانسه توانسته‌ بودند آلیاژهای «مس- کروم- زیرکونیوم» مورد استفاده در قالب کریستالیزاتور مسی را به ثبت رساندند. از این‌رو این دو شرکت از تولیدکنندگان انحصاری این محصول در جهان بودند اما پژوهشگران مرکز تحقیقات و فناوری فرآوری مواد ویژه فلزی جهاد تهران با دست‌یابی به دانش‌فنی آن موفق به تولید چرخ مسی بزرگ برای ریخته‌گری پیوسته فلزات شدند و این انحصار را شکستند.

سرپرست مرکز تحقیقات و فن‌آوری فرآوری مواد ویژه فلزی جهاددانشگاهی تهران، در ادامه توضیح داد: چنان‌چه به‌علت تحریم‌های موجود تأمین آلیاژهای «مس- کروم- زیرکونیوم» از خارج کشور با مشکل جدی روبرو شود، احتمال توقف خط تولید مفتول مسی به‌علت نبود چرخ مسی بسیار زیاد است.

وی افزود: با تولید این قطعه در داخل کشور توسط جهاددانشگاهی علاوه‌بر صرفه‌جویی ارزی، نیاز به واردات این محصول نیز از بین رفته و ریسک توقف تولید نیز به حداقل ممکن می رسد. اکنون در رقابتی نابرابر با ارز اختصاص داده شده به صنایع، هم‌چنان قیمت این محصول مشابه نمونه خارجی‌ است. جهاددانشگاهی تهران هم می‌کوشد تا با بهینه‌سازی فرآیند ساخت بتواند ضمن جلب اعتماد مشتریان برای این محصول، هزینه‌های تولید را کاهش داده و چرخ را با قیمت کمتر به مشتریان تحویل دهد.

آل‌ابراهیم با بیان این‌که با بومی‌سازی چرخ مسی بزرگ ویژه ریخته‌گری پیوسته فلزات، سالانه از خروج مقادیر قابل‌ توجهی ارز جلوگیری می‌شود، گفت: سازمان جهاددانشگاهی تهران با اتکا به نیروهای متخصص و امکانات کارگاهی توانسته است تاکنون دو دوره قرارداد مشابه را با شرکت مذکور با موفقیت به پایان برساند و قرارداد حاضر، قرارداد سوم سازمان در این زمینه است.

وی با بیان این‌که هم‌چنین این مرکز به دانش‌فنی ساخت همه آمیژان‌های مورد نیاز برای ساخت این محصول که پیش از این وارداتی بوده، دست یافته است، در ادامه خاطرنشان کرد: بنابراین نه تنها فرآیند ساخت چرخ مسی بزرگ ویژه ریخته‌گری پیوسته فلزات، بلکه همه مواد اولیه آن نیز در این مرکز ساخته می‌شود. آلیاژ «مس – کروم – زیرکونیم» یک ماده ترکیبی است که برای ساخت قطعات چرخ‌های مسی به کار می‌رود.

سرپرست مرکز تحقیقات و فن‌آوری فرآوری مواد ویژه فلزی جهاددانشگاهی تهران، افزود: این آلیاژ، ترکیبی از مس، کروم و زیرکونیم است و از ویژگی‌های منحصر به‌فردی مانند مقاومت در برابر اکسیداسیون برخوردار است. تولید آلیاژ «مس- کروم- زیرکونیم» در مقیاس صنعتی پیچیده است.

وی افزود: این آلیاژ، به فرآیندهای دقیق و کنترل‌شده نیاز دارد تا خواص مطلوب حاصل شود. مواد اولیه، دما، زمان، و سایر پارامترها در تولید این آلیاژ بسیار مهم هستند. مراحل شکل‌دهی از دیگر موارد پراهمیت در تولید این آلیاژهاست، تولید قطعات با ابعاد مشخص به مراحل شکل‌دهی مختلف نیاز دارد وهر مرحله نیازمند دقت و تخصص بالا دارد تا قطعه‌ها با کیفیت مناسب تولید شوند.