جنگ «کبک» برای بقا 

به گزارش ایرنا کبک دری از گونه های نادر پرندگان در خراسان شمالی و زیستگاه این گونه زیبا در منطقه گلیل و سرانی شهرستان شیروان است.

تخریب زیستگاه ها، عوامل انسانی و شکار غیرمجاز سبب شده تا جمعیت کبک دری به شدت کاهش یابد، حضور بیش از حد دام زیست این گونه پرنده را مشکل کرده است.

کبک دری، بزرگ ترین کبک ایران و گونه ای شاخص بوده و زیستگاه این پرنده در کوهستانی مرتفع است. این گونه بومی کشورهای ترکمنستان، ایران، ارمنستان، آذربایجان، گرجستان، عراق و ترکیه است و در ایران معمولا در مناطق مرتفع رشته کوه های البرز، زاگرس و کپه داغ پراکنش دارد.

بر اساس رده بندی حفاظتی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) گونه ای آسیب پذیر و رده بندی حفاظتی ملی گونه ای در خطر انقراض طبقه بندی شده است.

نرو ماده کبک دری شبیه به هم هستند، پرنده نر بزرگ تر و دارای مهمیز (برآمدی سیخک مانند) روی تارسوس ها است

پرنده بالغ دارای روتنه خاکستری با نوارهایی از خال های بلوطی در پشت و رگه رگه طولی به همین رنگ در پهلوها است.

شکارهای بی رویه بلای جان کبک دری

کبک دری در سال های نه چندان دور به وفور در طبیعت کوهستانی خراسان شمالی مشاهده می شد اما اکنون این پرنده زیبا در کوهستان ها، با شکارهای غیرمجاز و صدای شلیک گلوله ها در جدال است تا زندگی خود را حفظ کند.

مصداق بیت شاعر در شعر وصف پاهای سرخ رنگ کبک دری در « کبک دری ساق پای در قدح خون زده است »، این روزها در لابه لای بوته ها و سنگ ها نمایان است، این پرنده زندگی خود را به چنگ گرفته و با پافشاری، برای زندگی می جنگد.

کبک دری، پرنده بسیار خجالتی و محتاط است از این رو نزدیک شدن به آن بسیار دشوار است. این پرنده با احساس خطر، به سرعت بالای کوهستان پرواز می‌کند و دور می شود.

کاهش زیستگاه های کبک دری

رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی در این باره گفت: کبک دری در مناطق کوهستانی مرتفع با ارتفاع ۲ هزار متر به بالا و در شیب های تند و با پوشش های بوته ای و علفی پرتگاه ها دره های عمیق و دارای لکه های برفی زیست می کند.

محمد تقدیسی اظهار کرد: جمعیت کبک دری در دهه های اخیر به علت های متعددی کاهش یافته است، چرای بی رویه عرصه ها، حضور بیش از حد ظرفیت دام در مراتع، تخریب زیستگاه و شکار غیر مجاز سبب کاهش جمعیت این پرنده شده است.

رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی افزود: البته در این میان تغییرات اقلیمی و خشکسالی ها نیز عامل کاهش مطلوبیت زیستگاههای پایین تر از ۲ هزار و ۵۰۰ متر شده و سبب انقراض این گونه است.

وی خاطرنشان کرد: این عوامل سبب شده در خراسان شمالی در سه دهه سال اخیر این پرنده در ۲ زیستگاه از سه زیستگاه تاریخی خود منقرض شود و اکنون تنها زیستگاه باقی مانده در ارتفاعات بلند و صعب العبور کپه داغ شهرستان شیروان است.

وی گفت: با توجه به سکونت کبک های دری در مناطق مرتفع کوهستانی و توان مهاجرتی پایین گونه ضروریست جوامع محلی و عشایر منطقه مشارکت لازم به منظور تأمین نیازهای حیاتی جمعیت های این گونه ارزشمند را داشته باشند.

براساس این گزارش ۶۵ گونه پستاندار از ۱۹۷ گونه موجود در کشور، ۱۴۱ گونه پرنده از ۵۳۲ گونه موجود، ۶۸ خزنده از ۲۲۸ گونه، چهار گونه خزنده دوزیست از ۲۰ گونه موجود و هشت گونه ماهی و آبزی از مجموع ۱۶۰ گونه موجود کشور در خراسان شمالی زیست می کنند که برخی از این گونه ها نظیر یوزپلنگ، بالابان، هوبره، کبک دری و کرکس مصری در طبقه بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت(IUCN) در رده‌های بحرانی و در حال انقراض قرار دارند.

پارک های ملی به نام های "سالوک"، "ساریگل" و "ضامن آهو" چهار منطقه حفاظت شده به نام های "سالوک"، "قرخود"، "گلول" و "سرانی"، یک پناهگاه حیات وحش بنام میاندشت و سه اثر طبیعی ملی به نام های ارس سرانی، صنوبر نظرعلی و سروهای قره باغ از جمله جاذبه های طبیعی بکر خراسان شمالی است که تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست این استان قرار دارد.