حجت‌الاسلام محمد پشم فروش در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا اظهار کرد: اطلس مساجد یکی از ابزارهای کلیدی ما برای برنامه‌ریزی و توانمندسازی مساجد در کشور است. یکی از چالش‌های اصلی ما در این زمینه، نبود اطلاعات دقیق و جامع درباره وضعیت مساجد است. برای رفع این مشکل، تیم ما اطلاعات و داده‌های موجود را جمع‌آوری کرده و با ادارات کل و ادارات شهرستانی در همایش‌ها و جلسات مختلف در تهران و مراکز استان‌ها، مباحثه و گفتگو کرده است.
وی افزود: تا کنون، رابطین ما به ۴۰۲ شهر مراجعه کرده و با مسئولین هر اداره گفتگو کرده‌اند. در فرایند تهیه اطلس جامع مساجد، تیم ما اقدام به آماده‌سازی یک پرونده کرده است که داده‌های موجود درباره وضعیت مساجد را شامل می‌شود. این پرونده شامل اطلاعاتی است که توسط مسئولین مساجد در شهرستان‌ها به‌روز شده و به ما تحویل داده شده است. در این داده‌ها، اطلاعات دقیقی درباره تعداد مساجد در هر شهرستان، نوع آنها و کارکردهای مختلف آنها، مانند مسجد محله، مسجد بازار، مسجد جامع، یا نمازخانه وجود دارد. ما همچنین وضعیت هر مسجد را در این داده‌ها ثبت کرده‌ایم و آنها را به دسته‌بندی‌های مختلف از جمله تعطیل، دایر، فعال، پویا، الگو و شاخص تقسیم کرده‌ایم.
حجت‌الاسلام پشم‌فروش ادامه داد: برای نیمی از شهرستان‌ها تا کنون اطلاعات کامل شده و باقی شهرستان‌ها در حال تکمیل است. هدف ما این است که تا پایان این دوره، به یک اطلس جامع و دقیق از وضعیت مساجد در هر شهرستان و استان برسیم. این اطلس به ما کمک می‌کند تا برنامه‌ریزی‌های بهتری برای توانمندسازی و مدیریت مساجد در کشور انجام دهیم.
توانمندسازی مساجد
حجت‌الاسلام پشم فروش درباره مراحل بعدی پروژه تهیه اطلس مساجد و فرایند توانمندسازی آنها توضیح داد: پس از تکمیل اطلس جامع مساجد، مرحله بعدی ما طراحی نقشه توانمندسازی مساجد در هر شهرستان است. به‌عنوان‌مثال، در شهرستانی که ۷۰ مسجد وجود دارد، باید توجه ویژه‌ای داشته باشیم به مساجدی که امام‌جماعت دارند و تیم‌های فرهنگی آنها فعال هستند. برای این منظور، باید موضوعات آموزشی و توانمندسازی در قالب‌های مختلف به این مساجد تدریس شود. بسیاری از این برنامه‌ها می‌توانند با هزینه کم یا بدون هزینه توسط خود شهرستان یا استان برگزار شود، اما در برخی موارد، ما به‌عنوان ستاد می‌توانیم کمک‌های لازم را ارائه کنیم.
مسئول دفتر عملیات‌های بنیاد هدایت تاکید کرد: با مشخص‌شدن آمار دقیق هر شهرستان و وضعیت مساجد، طراحی نقشه توانمندسازی به‌صورت دقیق‌تر و جامع‌تر انجام خواهد شد. این نقشه به ما کمک خواهد کرد تا برنامه‌ریزی‌های بهتری برای ارتقای عملکرد مساجد داشته باشیم. گام نهایی پس از تکمیل اطلس، ورود به طراحی نقشه‌های ویژه برای هر شهرستان و استان است که هدف آن ایجاد نقشه‌ای دقیق و کاربردی برای توانمندسازی مساجد و بهبود فعالیت‌های آنها در سطح کشور است.
تهیه نقشه راه
حجت‌الاسلام پشم‌فروش درباره مأموریت سازمان تبلیغات اسلامی در قرارگاه ملی مسجد توضیح داد: مأموریت اصلی ما در این قرارگاه توانمندسازی امام‌جماعت و مساجد است. در همین راستا، تقسیم کاری بین شورای سیاست‌گذاری، اوقاف، سپاه و سازمان تبلیغات اسلامی صورت گرفت که نقش ما به طور ویژه توانمندسازی مساجد تعیین شد. برای این منظور، ما محتواهایی با ۲۰۰ تا ۲۵۰ سرفصل برای بیش از ۷۰ قالب مختلف طراحی کرده‌ایم تا بتوانیم این سرفصل‌ها را به بهترین شکل به مخاطبان عرضه کنیم. برای اینکه این نقشه توانمندسازی به طور عملی در شهرستان‌ها پیاده شود، نیاز داشتیم که مساجد در سطح‌های مختلف شناسایی و دسته‌بندی شوند. در اینجا، اهمیت اطلس مساجد بیشتر نمایان می‌شود.
مسئول دفتر عملیات‌های بنیاد هدایت تشریح کرد: اطلس مساجد مبنای کار ما برای برنامه‌ریزی و طراحی نقشه توانمندسازی در هر شهرستان است. با شناسایی دقیق و سطح‌بندی مساجد، می‌توانیم محتواها و قالب‌های متنوع را با مدیریت استان و شهرستان به‌صورت هدفمند عرضه کنیم. این اطلس به‌عنوان پایه و اساس کار، زمینه‌ساز برنامه‌های آینده سازمان و بنیاد هدایت در توانمندسازی ارکان مسجد خواهد بود.
حدود ۸۰ هزار مسجد در کشور
حجت‌الاسلام پشم‌فروش به اهمیت شناسایی و سطح‌بندی مساجد در کشور اشاره کرد و گفت: «در کشور ما حدود ۸۰ هزار مسجد وجود دارد که بیش از ۵۰ هزار مسجد از آنها در شهرها و محلات شیعه‌نشین واقع شده‌اند. اما تاکنون اطلاعات کامل و دقیقی از وضعیت فعال‌بودن یا غیرفعال بودن این مساجد در دست نداشتیم. خوشبختانه با فرایند جدید شناسایی و سطح‌بندی، این وضعیت در حال تغییر است.
وی افزود: در حال حاضر این فرایند در ۴۰۲ شهرستان به طور کامل انجام شده است و بیش از نیمی از شهرستان‌ها فرایند شناسایی و سطح‌بندی را به طور کامل به اتمام رسانده‌اند. انتظار داریم که تا انتهای ماه صفر، تمامی شهرستان‌ها این فرایند را به پایان برسانند.
مسئول دفتر عملیات‌های بنیاد هدایت بیان داشت: هدف ما این است که حداقل ۵۰ هزار مسجد از ۸۰ هزار مسجد را سطح‌بندی کنیم و به اطلاعات دقیقی در مورد وضعیت آنها دست پیدا کنیم.
اهمیت یک اطلس
حجت‌الاسلام پشم‌فروش درباره اهمیت تهیه اطلس مساجد کشور و نقش آن در برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای توانمندسازی مساجد و امامان جماعت توضیح داد: تهیه این اطلس اگر با همکاری و هماهنگی با سایر نهادها همراه باشد، می‌تواند تأثیرات بسزایی در نقش‌آفرینی مساجد داشته باشد. برای مثال، در برخی مناطق با کمبود مسجد مواجه هستیم، درحالی‌که در مناطق دیگر تعداد مساجد زیاد است؛ اما امام‌جماعت کافی وجود ندارد. همچنین، این اطلس می‌تواند در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های کلان نهادهای مختلف نیز مورداستفاده قرار گیرد.
وی افزود: برای ما، این اطلس به‌عنوان پایه‌ای دقیق برای برنامه‌ریزی‌های آتی در زمینه توانمندسازی و رشد امامان جماعت و همچنین برای انجام عملیات و مأموریت‌هایی که قرار است به استان‌ها منتقل شوند، عمل خواهد کرد. با داشتن یک نقشه آماری دقیق، اجرای برنامه‌ها و مأموریت‌ها بادقت بیشتری انجام خواهد شد. این از جمله نقاط قوتی است که می‌توانیم با استفاده مناسب از اطلس مساجد به دست آوریم.
برنامه‌ریزی برای به‌روزرسانی
حجت‌الاسلام پشم‌فروش درباره برنامه‌های آتی برای توسعه و گسترش اطلس مساجد کشور توضیح داد: ما برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا این اطلس را در آینده هم تکمیل و هم گسترش دهیم. در مرحله اول، هدف این است که اطلاعات شهرستان‌هایی که هنوز کامل نشده‌اند، به طور دقیق جمع‌آوری و به‌روز شود. همچنین، در سال آینده قصد داریم با اجرای یک عملیات جدید، اطلس را مجدداً بررسی و به‌روزرسانی کنیم.
او تأکید کرد: این عملیات به ما امکان می‌دهد تا تغییرات و تحولات جدید در مساجد، از جمله رشد و توسعه یا تعطیلی آنها را ثبت کنیم. این فرایند باید هر سال انجام شود تا اطلس مساجد همواره پویا، زنده و قابل‌استناد باقی بماند. در این مرحله اولیه، هدف ما این بود که اطلاعات را یک‌بار به طور کامل و دقیق جمع‌آوری و به‌روزرسانی کنیم تا بتوانیم برنامه‌ها و محتوای مرتبط را بر اساس این اطلاعات طراحی و پیاده‌سازی کنیم.
به گزارش ایرنا، اطلس مساجد کشور که برای اولین‌بار در حال تدوین است، پروژه‌ای است که به‌منظور ثبت و مستندسازی جامع اطلاعات درباره مساجد ایران تهیه می‌شود. این پروژه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که مساجد در فرهنگ و تاریخ ایران نقش کلیدی دارند و این اطلس می‌تواند به حفظ و ترویج این میراث فرهنگی و مذهبی کمک کند. بنیاد هدایت به‌عنوان متولی تدوین «اطلس مساجد کشور»، مسئولیت گردآوری، مستندسازی و انتشار اطلاعات جامع و دقیق درباره مساجد ایران را بر عهده دارد.
نظر شما