بلاد شاپور یادگار با شکوه ایران باستان؛ ۳۷ سال درمسیر تخریب!

به گزارش ایرنا، تاریخ و پیشینه بلادشاپور به روزگار پیش از اسلام باز می‌گردد در این منطقه آثاری از دوره‌های ساسانی، اشکانی، هخامنشی و حتی پیش از آن یافت شده است.

اما دوران شکوه و رونق بلادشاپور در دوره صفوی بوده است در این دوره، بلادشاپور به عنوان یکی از مراکز مهم تجاری و بازرگانی در ایران شناخته می‌شد و این شهر محل تبادل کالاهای مختلفی از جمله ابریشم، پارچه، ادویه و دیگر کالاهای تجاری ارزشمندی در سطح منطقه به شمار می رفت.

دوره صفوی، بلادشاپور دارای بازار، کاروانسرا، مسجد، مدرسه و سایر بناهای عمومی و مذهبی بوده است؛ این شهر همچنین دارای شبکه‌ای از آبراهه ها و قنات‌ها برای تأمین آب کشاورزی و شرب بوده است.

وجود بیش از دو هزارخانه، مسجد، حمام، کاروانسرا و بازار بزرگ در این بافت قدیمی نشان از قدمت بالای این شهر است که روز به روز درحال نابودی و تخریب است بافت تاریخی دهدشت به شماره ۳ /۱۶۸۹ در سال ۱۳۶۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت تاریخی رسیده است داشتن این همه ویژگی منحصربفرد و گذشت ۳۷ سال از ثبت ملی آن در آثار ملی برای مسئولان کافی نبود تا از این میراث گرانبها حفاظت شود.

با ورود به دوره‌های قاجار و پهلوی، بلادشاپور رونق خود را از دست داد. این امر به دلایل مختلفی از جمله تغییر مسیر تجارت، جنگ‌ها و خشکسالی‌ها بود.

امروز بلادشاپور یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی استان کهگیلویه و بویراحمد است. این شهر در سال ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

متروکه ماندن چهره این شهر تاریخی درحالی است که آثار و معماری بلاد شاپور با داشتن سبک و معماری خاص چشم هر بینده ای را به خود خیره می کند.

وجود ارگ قدیمی، مساجد، حمام ها، کاروانسرا، زیارتگاه ها و برج و باروی گرداگرد شهر مجموعه بناهای باقی مانده از این بافت تاریخی است که بخشی از آن بازسازی شد ولی با توجه بهنبود کار کارشناسی و محافظت درست دوباره تخریب و باید بازسازی شود.

بافت تاریخی دهدشت به شماره ۳ /۱۶۸۹ در سال ۱۳۶۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت تاریخی رسیده است ولی با گذشت ۳۷ سال از ثبت ملی این اثر طی یک دهه بیش از چهار بار تخریب و احیا شد.
طی این مدت مسئولان ذیربط ادعا می کنند که کمبود اعتبار سبب شده این اثر تاریخی با ارزش احیا و حفاظت نشود.

شهر دهدشت یکی از شهرهای کهگیلویه و بویراحمد همچون تصویری که به دو نیمه تقسیم شده است دو بخش بافت قدیمی و جدید دارد. بافت نوین که در دهه ۴۰ شمسی پایه‌گذاری شده است، هم‌اکنون ساختمان‌هایی با مصالحی همچون آجر، بتن و فوم دارد و بافت قدیم که چند صد سال تاریخ را در خود جای داده، بیشتر با مصالح گچی و ساروج ساخته شده است.

چند دهه است که هر دو بافت در کنار همدیگر در این قاب نشسته‌اند، ولی به دلیل عدم محافظت و محصور نبودن بافت، گاه بافت قدیم به حریم بافت جدید تجاوز می‌کند؛ اما بیشتر، ‌ این بافت جدید است که هرروزه از مرزهای گذشته‌اش پا فراتر می‌نهد و خاطر آسوده تمدنی خاموش را پریشان می‌کند.

با وجود اینکه این دو بافت قدیم و جدید شانه به شانه هم حرکت می‌کنند اما به گفته کارشناسان میراث فرهنگی هیچ کدام از نهادها هیچ گونه مسئولیتی برای حفاظت و کاهش معضلات اجتماعی این بافت تاریخی انجام نمی دهند.

بافت تاریخی دهدشت به قول کارشناسان در سال ۹۳ با هزینه های میلیاردی کلید تحویل شد ولی طی یک دهه خبرهای زیادی از تخریب و بازسازی ان از سوی رسانه ها انتشار داده شد.

بیشتر بخوانید:

بلادشاپور میراث ماندگار کهگیلویه تخریب شد

بخش تخریب شده بافت تاریخی دهدشت مرمت شد

مرگ تدریجی میراث کهن کهگیلویه

به گفته کارشنان نیاز است برای بازسازی این بافت کارگروه فنی مهندسی با نظارت و مشاوره نظام مهندسی طرحی مناسب و متناسب با دوره اسلامی دراین بافت تاریخی اجرا شود که علاوه بر حفظ معماری از تخریب و بازسازی دوباره نیز جلوگیری کند.

با بررسی خبرنگار ایرنا تنها کارشناسان انگشت شماری هستد که در زمینه بافت تاریخی در شهرستان کهگیلویه دارای مدارک معتبر هستند که تاکنون از ایده کارشناسی آنها در این مدت برای احیا و مرمت بافت تاریخی دهدشت استفاده نشده است.

بیشتر بخوانید:

مسیر توسعه کهگیلویه از "بلاد شاپور" می گذرد

چگونه می‌توان از بافت تاریخی کهگیلویه به‌صورت بهینه ای‌استفاده کرد؟

بلادشاپور یک بافت تاریخی ارزشمند است که می‌تواند به عنوان یک جاذبه گردشگری و فرهنگی مهم برای استان کهگیلویه و بویراحمد و کشور ایران مورد استفاده قرار گیرد. برای استفاده بهینه از این بافت سنتی، می‌توان از راه‌های زیر اقدام کرد:

بازسازی و مرمت آثار تاریخی: آثار تاریخی بلادشاپور به دلیل گذشت زمان و عوامل طبیعی آسیب دیده‌اند. بازسازی و مرمت این آثار ضروری است تا از تخریب بیشتر آنها جلوگیری شود.

توسعه زیرساخت‌های گردشگری: بلادشاپور باید از زیرساخت‌های گردشگری مناسب برخوردار باشد تا بتواند پذیرای گردشگران داخلی و خارجی باشد. این زیرساخت‌ها شامل مواردی مانند راه‌های دسترسی، هتل‌ها، رستوران‌ها، موزه‌ها و سایر امکانات گردشگری است.

توسعه صنایع دستی و گردشگری فرهنگی: بلادشاپور می‌تواند به عنوان یک مرکز تولید و عرضه صنایع دستی و گردشگری فرهنگی مورد استفاده قرار گیرد. این امر می‌تواند به اشتغال‌زایی و توسعه اقتصادی منطقه کمک کند.

در این سال‌ها بافت تاریخی به دلیل عدم حفاظت مناسب و محصور نبودن به مکانی امن برای چرای دامها، جمع آوری ضایعات و تجمع معتادان برای خوش گذارنی تبدیل شد.

کارشناسان معتقد هستند که بافت تاریخی شهر دهدشت در کهگیلویه و بویراحمد، یکی از مهم‌ترین آثار باستانی ایران است که قدمت آن به پیش از اسلام باز می‌گردد؛ این اثر ارزشمند دارای ارزش‌های تاریخی، فرهنگی و گردشگری فراوانی است که می‌تواند به عنوان یک منبع مهم برای توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه مورد استفاده قرار گیرد.

بیشتر بخوانید:

فیلم/ چرای دام در بافت تاریخی دهدشت

بافت تاریخی دهدشت در محاصره ضایعات

بافت تاریخی دهدشت ساماندهی می شود

با بازدید خبرنگار ایرنا از این بافت مشاهده شده که در شهر تاریخی بلاد شاپور که قدمتی بیش از ۱۵۰۰ سال دارد، از سالهای گذشته تاکنون محل گردهمایی معتادان این شهر شده است که با گذری به این منطقه تاریخی شاهد معتادان پرخطری هستیم که بدون هیچ گونه ترسی در حاشیه شهر و در بازارچه تازه احیا شده به استعمال انواع مواد مخدر مشغول هستند.

این بازارچه بعد از احیا به گفته مسئولان قرار بود برای اشتغالزایی و درآمدزایی در اختیار افراد جویای کارقرار گیرد ولی این مکان تاریخی به محلی برای یادگار نویسان شده است.

در صورت حمایت بیشر مسئولان و با دراختیار قرار دادن بازارچه احیا شده بافت تاریخی دهدشت به جوانان علاوه بر دارآمدزایی با جذب گردشگران داخلی و خارجی صنعت توریسم این شهر را رونق می بخشید.

ولی در سایه کم مهری متولیان اکنون به مکانی امن و بی خطر برای معتادان پر خطر و نقطه ای کور و هراس انگیز برای شهروندانی تبدیل شده که شاید آرزو کنند هرگز این میراث کهن و نشان تمدن را نداشتند.

فیلم | زخم عمیق یادگارنویسی بر پیکر بلادشاپور دهدشت

مرمت و احیای بافت تاریخی دهدشت+ فیلم

۶ میلیارد تومان برای بازسازی بافت تاریخی دهدشت اختصاص یافت

سطح بالای آبهای زیزمینی تهدید جدی برای بافت تاریخی دهدشت

مدیر پایگاه ملی بافت تاریخی دهدشت در این رابطه به خبرنگار ایرنا با اشاره به مرمت وبهسازی بافت تاریخی در چندین مرحله اظهار داشت: سطح بالای آبهای زیرزمینی در بافت تاریخی دهدشت هرساله آسیب جدی به سازه گچی آن وارد می کند.

اسفندیار اباب بیان کرد: بافت گچی دهدشت سازگاری مناسبی با محیط ندارد و بر اساس نظریه کارسناسان باید هر ۱۰ تا ۱۵ سال یک بار مرمت شود.

وی با اشاره به مرمت بخش های زیادی از بافت تاریخی دهدشت طی سالیان گذشته تصریح کرد: از سال ۹۸ تاکنون سازه بافت تاریخی دچار تخریب نشد.

اباب اظهار کرد: در طی پنج تا ۶ سال اخیر ۸۰ میلیارد برای مرمت و ۴۰ میلیارد ریال برای تملک اراضی در بافت تاریخی دهدشت اعتبار هزینه شده است.

مرحله واگذاری بازارچه بافت تاریخی در صندوق توسعه و احیای اماکن تاریخی طی شد

وی با اشاره به تکمیل بازارچه بافت تاریخی دهدشت برای واگذاری به بخش خصوصی برای سرمایه گذاری افزود: بازاچه شرایط لازم را برای واگذاری به بخش خصوصی با مشارکت صندوق توسعه و احیای اماکن تاریخی را دارد.

اباب اضافه کرد: طی چند نامه برای واگذاری این طرح شهرستان اعلام آمادگی کرده است ولی واگذاری آن به بخش خصوصی نیازمند اعلام فراخوان از سوی صندوق حفظ احیا است.

وی اظهار کرد: در صورت واگذاری بازاچه بافت تاریخی برای تعداد زیادیاز جوانان در این بافت اشتغالزایی ایجاد خواهد شد.

زورمان به معتادها نمی رسد

اباب در پاسخ به سال خبرنگار ایرنا مبنی بر اینکه بافت تاریخ به محلی امن برای حضور معتادان تبدیل شده افزود: به دلیل محصور نبودن، تملک نشدن بیش از ۵۰ درصد بافت و وجود خانه های قدیمی در آن دسترسی به بافت برای معتادان بسییار آسان و راحت است.

وی با اشاره به حضور معتادان از گذشته های دور تاکنون در این بافت تاریخی تصریح کرد: یگان حفاظت توان مقابله با معتادان در بافت تاریخی را ندارد.

اباب اضافه کرد: نیاز است برای حفاظت و جلوگیری از حضور معتادان این مکان تاریخی از سوی همه نهادها بخصوص نیروی انتظامی برای معتادان ناامن شود.

شهرداری هیچ گونه فعالیتی در بافت تاریخی ندارد

وی با اشاره به وجود تعداد کمی خانه مسکونی در بافت تاریخی دهدشت افزود: نیاز است شهرداری برای جمع آوری زباله ها موجود در بافت و پاکسازی ان همکاری لازم را داشته باشد.

مدیر پایگاه ملی بافت تاریخی دهدشت گفت: شهرداری در قبال جمع آوری زباله های تاکنون هیچ گونه همکاری نداشته است.

اباب تصریح کرد: بر اساس قانون شهرداری باید بخش از درآمدهای تخصیص مالیات را برای بافت تاریخی که در محدوده شهر استن را هزینه کند.

وی بر همکاری همه نهادهای استانی در تخصیص اعتبارا لازم تاکید کرد و گفت: با تخصیص اعتبارات ملی و استانی لازم می توان طی چهار سال بافت تاریخی دهدشت را مرمت و احیا کرد.

این کاروانسرای زیبا در بافت تاریخی و منحصربفرد بلادشاپور دهدشت مرکز شهرستان کهگیلویه عصر یکشنبه، ۲۶ شهریور(۱۷ سپتامبر ۲۰۲۳)، در چهل‌وپنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو (UNESCO) در شهر ریاض عربستان به همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی در ایران ثبت جهانی شد.

کاروانسرای دهدشت و راهی که پیش روست

کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: ثبت کاروانسرای بافت تاریخی دهدشت با توجه به اینکه زمینه جذب جهانگردان برای بازدید به این منطقه را فراهم می کند نقش تحول آفرینی در منطقه دارد به همین علت شهروندان ساکن اطراف این بنای تاریخی می توانند برای حفاظت از آن مشارکت کنند.

اصغر آتش فراز تاکید کرد: رسانه های ارتباط جمعی هم با معرفی این اثر می توانند ضمن کمک به جذب جهانگردان و ایرانگردان زمینه کمک به درآمدزایی از طریق گردشگری در کهگیلویه و بویراحمد را فراهم کنند.

وی تاکید کرد: ثبت کاروانسرای بلاد شاپور و احیای بازارچه و کاروانسرا زمینه را برای فعالبت سرمایه گذاران بخش خصوصی در ایجاد اقامتگاه های بومگردی فراهم خواهد کرد.

کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: استفاده از راهنمایان گردشگری که علاوه بر زبان فارسی به انگلیسی هم تسلط داشته باشند از نیازهای دیگر برای خدمات رسانی بهتر به بازدیدکنندگان در ایام مختلف سال بخصوص عید نوروز است.

وی با اشاره به اینکه بناهای تاریخی که فهرست آثار جهانی ثبت می شود اعتبار ویژه دریافت می کنند ابراز امیدواری کرد: این امر باید زمینه رونق کاروانسرای بلاد شاپور را فراهم کند.

چند پیشنهاد خاص برای استفاده بهینه از بلادشاپور

بازسازی بازار بلادشاپور: بازار بلادشاپور یکی از بزرگترین بازارهای سنتی ایران است. بازسازی و مرمت این بازار می‌تواند آن را به یک جاذبه گردشگری مهم تبدیل کند.

ایجاد موزه بلادشاپور: موزه بلادشاپور می‌تواند محل نگهداری و نمایش آثار تاریخی و فرهنگی این شهر باشد. این موزه می‌تواند به معرفی تاریخ و فرهنگ بلادشاپور به گردشگران کمک کند.

برگزاری جشنواره‌های فرهنگی و هنری: برگزاری جشنواره‌های فرهنگی و هنری در بلادشاپور می‌تواند به معرفی این شهر به عنوان یک مرکز گردشگری فرهنگی کمک کند.

با استفاده از این راه‌ها می‌توان بلادشاپور را به یک قطب گردشگری مهم در کشور ایران تبدیل کرد.

فرصت های اقتصادی بازسازی بافت تاریخی بلادشاپور

بازسازی بافت تاریخی دهدشت می‌تواند فرصت‌های اقتصادی زیادی را برای مردم این شهر فراهم کند. این فرصت‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

ایجاد اشتغال در حوزه گردشگری: بازسازی بافت تاریخی کهگیلویه می‌تواند به جذب گردشگران بیشتری به این شهر منجر شود. این امر می‌تواند به ایجاد اشتغال در حوزه‌های مختلف گردشگری مانند هتل‌داری، رستوران‌داری، حمل‌ونقل، صنایع دستی و گردشگری فرهنگی کمک کند.

توسعه صنایع دستی: بافت تاریخی کهگیلویه دارای فرهنگ و آداب و رسوم غنی است. بازسازی این بافت می‌تواند به توسعه صنایع دستی این منطقه کمک کند. صنایع دستی می‌توانند به عنوان یک محصول گردشگری ارزشمند مورد استفاده قرار گیرند و زمینه‌های اشتغال‌زایی را برای مردم منطقه فراهم کنند.

ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری: بازسازی بافت تاریخی کهگیلویه می‌تواند فرصت‌های سرمایه‌گذاری زیادی را برای بخش خصوصی فراهم کند. بخش خصوصی می‌تواند در زمینه‌های مختلف بازسازی و مرمت آثار تاریخی، توسعه زیرساخت‌های گردشگری و توسعه صنایع دستی مشارکت کند.

ایجاد هتل‌ها و رستوران‌های جدید برای اسکان و پذیرایی از گردشگران، موزه‌ها و مراکز فرهنگی برای نمایش آثار تاریخی و فرهنگی منطقه، بازارچه‌های صنایع دستی برای فروش محصولات محلی و شرکت‌های گردشگری برای برگزاری تورهای گردشگری چند نمونه از فرصت‌های اقتصادی است که در صورت بازسازی بافت تاریخی کهگیلویه فراهم می شود.

در نتیجه، بازسازی بافت تاریخی کهگیلویه می‌تواند فرصت‌های اقتصادی زیادی را برای مردم این شهر فراهم کند. این فرصت‌ها شامل ایجاد اشتغال در حوزه گردشگری، توسعه صنایع دستی و ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری می‌شوند.

بازسازی بافت تاریخی کهگیلویه می‌تواند به توسعه اقتصادی و اجتماعی این شهر کمک کند و زمینه‌های اشتغال‌زایی و درآمدزایی را برای مردم منطقه فراهم کند.

کهگیلویه و بویراحمد بخشی از تمدن عیلام بوده و در دوره بعد از اسلام و همچنین بعد از ورود آریایی‌ها جزئی از خاک تمامی حکومت‌های ایران بوده است.

این استان با بیش از ۷۶۰ اثر منقول و غیر منقول ثبت شده در آثار ملی ظرفیت‌های خوبی برای ایجاد موزه دارد.

کهگیلویه و بویراحمد در دوره‌های تاریخی مختلف با نام‌هایی مانند بلاد شاپور، جبال گیلویه و کهگیلویه شناخته می‌شد.

استان کهگیلویه و بویراحمد متشکل از هشت شهرستان ۱۷ شهر و یک هزار و ۷۰۰ روستای دارای سکنه با جمعیت ۷۲۰ هزار نفر در جنوب غربی کشور است.