چشمان خیره درنای بلژیکی به سیبری

به گزارش خبرنگار ایرنا، اولین گروه پرندگان مهاجر ۲۳ شهرویورماه سال جاری وارد تالاب ها و آب بندانهای مازندران شدند و این امر سبب شد بار دیگر دوستداران تک درنای سیبری به نام امید چشم انتظار فرود آن در تالاب فریدونکنار باشند.

در سالهای اخیر تغییرات اقلیمی و خشکسالی های پیاپی سبب شد نه تنها در زمان پرواز پرندگان مهاجر اخلال ایجاد شود بلکه برخی از گونه ها زیستگاه خود را هم تغییر دادند.

تک درنای امید که در حال حاضر حدود ۲۰ سال سن دارد سالها تنهایی به مازندران سفر می کرد و به لشکر تک نفره معروف شد و با توجه به دغدغه های که شهروندان و فعالان زیست محیطی نسبت به حضور این پرنده در مازندران دارند در سال گذشته، هر روز چشم انتظار فرود این گونه نادر در مازندران بودند.

در سال گذشته که از اواسط شهریور ماه اولین گروه پرندگان مهاجر به مازندران سفر کرده بودند شهروندان و دستداران حیاط وحش تا پایان بهمن ماه چشم انتظار این مهمان بودند اما امید به مازندران نیامد.

صاحبنظران حیات وحش بر این باورند به علت بهم ریختگی جوی و تغیرات اقلیمی که در سراسر جهان ایجاد شد، سال گذشته سفر تک درنای سیبری به مازندران انجام نشد.

سال گذشته همزمان با کوچ پرندگان مهاجر سوز سرمای زمستان در حدی نبود که پرندگان مهاجر مجبور به پرواز برای رسیدن به آخرین زیستگاه خود باشند و در اقامتگاه های بین راهی زمستان گذرانی کردند.

پیشتر کارشناسان اعلام کرده بودند با توجه به اینکه درنای سیبری در برخی از باغ وحش ها طول عمر آن به ۸۰ سال هم رسیده است، بسیار بعید به نظر می رسد تک درنای گله غربی سیبری با حدود بیش از ۲۰ سال سن به مرگ طبیعی تلف شده باشد.

"‌رویا "‌ که زمانی قرار بود یار و همسفر "امید" تک درنای سیبری باشد از بلژیک بار سفر به مازندران بست و ششم بهمن ۱۴۰۱ با هماهنگی دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست کشور به تالاب بین المللی فریدونکنار منتقل شد.

رویا سفر خود را از یک قفس شروع کرد و در تمامی مسیر بلژیک تا مازندران را مجبور به حبس در این قفس بود و به امید روزی که بتواند از این قفس رها شود پا به این خطه از شمال کشور گذاشت و البته این امیدش هم نتیجه داد.

طرح همسفر شدن رویا و تلاش ها برای همزادی طبیعی و محیطی این ۲ پرنده با رهاسازیش از قفس ادامه یافت و پس از گذشت پنج روز از زمانیکه به مازندران آمد با فراهم شدن همه شرایط، درنا همسفر بلژیکی با رها شدن از قفس طبیعی استتار شده در کنار درنای سیبری تالاب فریدونکنار قرار گرفت.

در این مدت پنج روز، کارشناسان حیات وحش تمام رفتار بین ۲ پرنده را تحت کنترل و پایش قرار داده بودند و خبری که در آن زمان دل هر دوستدار حیات وحش و حفظ کریدور مهاجرت تک درنای سیبری را شاد کرد این بود که درنای بلژیکی در کنار درنای سیبری در تالاب فریدونکنار قرار گرفت و فاصله آنان به حداقل ممکن رسید.

رویا و امید روزهای خوبی را در تالاب فریدونکنار با هم سپری کردند و کم کم همه حدس و گمان ها به این سمت رفته بود که به طور حتم درنای بلژیکی همسفر تک درنای سیبری خواهد شد.

چشم انتظاری ها برای پرواز این ۲ پرنده به نوعی پایان چشم انتظاری به دوران ۱۶ ساله تنهایی امید بود اما رویا تاب سفر طولانی مدت را نداشت.

آن ۲ روز ۱۴ اسفند ماه پارسال پس از ۳۴ روز اقامت به صورت مشترک، تالاب بین المللی فریدونکنار را به سمت سیبری ترک کردند اما رویا که تمام طول عمر زندگیش را در یک مرکز محدود و محصور نگهداری در بلژیک سپری کرده بود نتوانست مسیر را ادامه دهد و در ۲۱ اسفند ماه سال ۱۴۰۱ در منطقه ای در عباس آباد تنکابن در مازندران فرود آمد و این بار او را به منطقه "اجاکله"‌در نزدیکی تالاب فریدونکنار منتقل کردند.

رویا در سلامت

رئیس اداره محیط زیست فریدونکنار در گفت گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: بعد از پایش های مستمر همکاران محیط زیست در شرایط فعلی رویا در سلامت کامل است.

صمد کیانی گفت: اقامتگاه این پرنده در آب بندانی در فریدونکنار طراحی شد که بخش قابل توجهی از تغذیه رویا به صورت طبیعی از آبندان تامین می شود.

کیانی بیان کرد: محل نگهداری رویا به صورت جزیره مانند است که خشکی و آب را در بر می گیرد که این امر تنوعی برای رویا محسوب خواهد شد.

رئیس اداره محیط زیست فریدونکنار ادامه داد: در زیستگاه رویا هیچ بازدید کننده ای حضور پیدا نمی کند و فقط یک نگهبان از دور مراقب این پرنده است و در موارد ضروری کمی خوراک گندم، ذرت و پیلوت برایش می ریزد.

درنای سیبری به سه جمعیت اصلی شرقی، غربی و مرکزی تقسیم می‌شود که جمعیت مرکزی آن به هند مهاجرت می‌کرد که منقرض شد، جمعیت غربی به ایران می‌آمد که الان فقط یک درنای نر با نام امید از آن باقی مانده که با تلف شدن آن این جمعیت نیز کامل منقرض می‌شود اما جمعیت شرقی آن هنوز وجود دارد و می‌گویند که سه هزار درنا از آن همچنان به چین مهاجرت می‌کند.

امید تک درنای سیبری پرنده‌ای که ۱۵ سال برای زمستان گذرانی به تنهایی از سیبری به ایران می‌آمد و با این مهاجرت مسیر پروازی غربی به ایران را حفظ کرده بود امسال برای شانزدهمین سال به خاطر کاهش سوز سرما به آخرین استراحتگاه خود در تالاب فریدونکنار این خط پروازی با تهدید تعطیلی روبروشد.

البته برای حفظ این گونه از انقراض اقدامات ملی و بین المللی زیادی انجام شده است، بنیاد جهانی درناها در دهه ۷۰ شمسی طرح احیای درناها را در ایران آغاز کرد، در واقع یک کار بین المللی با بودجه صندوق جهانی محیط زیست و حضور کارشناسان خارجی و همکاری سازمان حفاظت محیط زیست، روسیه و بنیاد جهانی درناها انجام شد و می‌خواستند جمعیت این پرنده را احیا کنند که شواهد نشان می‌دهد با وجود هزینه بسیار، موفق نشدند.

جمعیت گله غربی درناهای سفید سیبری در سال ۱۹۳۰ بیش از ۲۰۰ قطعه برآورد شده بود که به دلایلی تعداد آن‌ها در سال ۱۳۸۵ به ۲ قطعه درنای امید و آرزو کاهش یافت و با مرگ آرزو، «امید» آخرین بازمانده جمعیت غربی درناهای سفید سیبری شد و در این سال‌ها به تنهایی به ایران مهاجرت می‌کند.