سوزی برای شکوه پرواز

به گزارش خبرنگار ایرنا، سرمای چند روز گذشته در شمال دریای خزر که این سوز سرما در مازندران هم احساس شد زمینه ای برای بازگشت شکوه بی نظیر حضور پرندگان مهاجر در مسیر خط پروازی از اقامتگاه های آنها در شمال دریای خزر به مقصد تالاب ها و آب بندانهای این استان شد.

مردم مازندران در سالهای گذشته به خصوص در دهه ۷۰ خورشیدی شاهد حضور پر تعداد پرندگان مهاجری بودند که آسمان این خطه از شمال را در این ایام به مقصدی برای گردشگران و پرنده نگری تبدیل کرده بود.

دسته های پرندگانی که در آسمان دشت ها و کوه های مازندران به پرواز درآمده و حضور پرتعداد آنها سبب می شود همه مردم مازندران در شهرها و روستاها این شکوه پرواز را مشاهده کنند.

اما تخریب زیستگاه های پرندگان مهاجر به همراه خشکسالی های پیاپی و گرمایش زمین سبب شد که حضور این پرندگان مهاجر به پایین ترین حد خود در ۲ دهه اخیر برسد.

در اواخر دهه ۷۰ خورشیدی که مازندران میزبان بیش از یک میلیون بال پرنده مهاجر بود در شرایط فعلی این تعداد به ۲۵۰ هزار بال کاهش یافت.

هر چند کاهش قابل توجه پرندگان مهاجر سبب شد آسمان این استان شکوه سابق را نداشته باشد اما همچنان این خط پروازی زنده بوده و پرندگان مهاجر در آن تردد دارند که مشاهده آنها برای شهروندان و مسافران شوق آفرین است.

به طور معمول از میانه مرداد به بعد دسته‌های گونه‌های مختلف پرندگانی که در تالاب‌های سایر نقاط کشور جوجه‌آوری دارند و برای رسیدن به محل زمستان‌گذرانی از مازندران عبور می‌کنند در تالاب‌ها و آب‌بندان‌های مازندران اقامت موقت دارند که طی روزهای گذشته دسته‌هایی از این پرندگان وارد مازندران شدند و در تالاب میانکاله و برخی آب‌بندان‌های استان فرود آمده‌اند.

آب‌بندان‌ها و تالاب‌های مازندران با توجه به موقعیت گذرگاهی این استان برای بخشی از گونه‌های پرندگان مهاجر و همچنین ورود دسته‌هایی از پرندگان زمستان‌گذران، از هفته های گذشته میزبان گروه‌های مختلف پرندگان شدند.

غازها، ‌فلامینگوها، ‌آب‌چلیک‌ها، باکلان‌ها و حواصیل‌ها از جمله پرندگان مهاجری هستند که برای در امان ماندن از گزند سرمای فصول سردسال به تالاب ها و آب بندان های مازندران می آیند و چند ماه را در این خطه از شمال کشور سپری می کنند.

میل و گرایش این پرندگان برای آمدن به استان تحت الشعاع شرایط فضای منطقه ای دارد که قرار است در آن فرود بیایند از جمله مهمترین آنها میزان آبگیری تالاب ها و آبگیرهایی همچون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل‌پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است.

چرا که آبگیری مناسب و خوب، آب بندان ها و آبگیرها باعث فراهم شدن محیط مناسب رشد و نمو مساعد گونه های جانوری و حشرات و گونه های گیاهی می شود که به عنوان بسته تغذیه ای پرندگان زمستان گذران به شمار می روند.

افزایش گشت ها

در این پیوند مدیر کل حفاظت از محیط زیست مازندران اظهار کرد: با توجه به آغاز سرما و شدت بارش ها در چند روز گذشته شاهد حضور تعداد بیشتری از پرندگان مهاجر در مازندران هستیم.

عطاءالله کاویان گفت: با ورود پرندگان مهاجر به تالاب‌ها و آب‌بندان‌ها، گشت‌ها و پایش‌ها در مناطق دشتی و تالابی استان بیشتر خواهد شد.

وی با بیان اینکه دسته‌های اولیه پرندگان وارد تالاب ها و آب بندانهای استان شدند، افزود: با توجه به سردشدن هوا انتظار داریم شاهد مهاجرت تعداد بیشتری از پرندگان باشیم.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست مازندران با اشاره به وضعیت مطلوب منابع آبی و تالاب‌های استان، تصریح کرد: گشت و پایش‌ کماکان در طبیعت مازندران ادامه دارد اما با حضور پرندگان مهاجر این گشت‌ها تقویت خواهد شد.

این مقام مسوول تصریح کرد: بیشترین تعداد پرندگان مهاجر زمستان گذران در تالاب میانکاله که به بهشت پرندگان معروف است فرود می آیند.

تالاب میانکاله که به بهشت پرندگان و پرنده نگری نام دارد؛ سی و ششمین تالاب ثبت شده دنیا و نخستین تالاب ثبت شده در کنوانسیون تالاب‌های بین المللی رامسر و یکی از ۶۵۰ ذخیرگاه زیست کره جهان با ۴۸ هزار هکتار وسعت در شرق استان مازندران و در همجواری با استان گلستان واقع شده است و سالانه ۱۰۰ گونه از پرندگان مهاجر را با جمعیت حدود ۳۰۰ هزار بالی میزبانی می کند.

این پناهگاه حیات وحش علاوه بر کریدور مهاجرت فصلی برای پرندگان، همه ساله به تنهایی بیش از نیم میلیون پرنده از انواع مرغابی، فلامینگو، پلیکان، پاخاکستری، قوی، انواع اردک، لک لک، درنای خاکستری، عقاب دریایی را در آب‌های خود سکنی می دهد.

این تالاب که رویشگاه و زیستگاه تعداد بیشماری از گونه های در معرض خطر می باشد، در سال ۱۳۵۵ به عنوان یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست سپهر به کمیته برنامه «انسان و کره» یونسکو معرفی و انتخاب شد. تالاب میانکاله به عنوان محل زاد و ولد و پرورش ماهیان گونه های مختلفی چون کپور، انواع کفال، کلمه، سفید، ماش و کاراس، مورد توجه است. پستانداران این منطقه نیز شامل مارال، یوزپلنگ، گربه جنگلی، شغال، گراز، روباه، خرگوش، جوجه تیغی، انواع خفاش و جوندگان کوچک است.

مازندران دارای ۲ تالاب بین‌المللی میانکاله و فریدونکنار و چندین تالاب و آبگیر محلی چون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل‌پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است.

این استان همچنین افزون بر ۸۰۰ قطعه آب‌بندان به گستره ۱۷ هزار هکتار دارد. همه ساله در فصل زمستان ۹۰ گونه پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیت حدود یک میلیون بال به مازندران مهاجرت می‌کنند.

بر اساس آمارهای رسمی، تاکنون بیش از ۴۹۰ گونه جانوری از رده‌های مختلف مهره‌داران اعم از پرندگان، پستانداران، خزندگان، دوزیستان و ماهی‌ها در زیست‌بوم مازندران شناسایی شده‌اند.

پرندگان با ۳۱۷ گونه از ۵۸ خانواده، پستانداران با ۶۳ گونه و ۱۹ خانواده، دوزیستان با ۹ گونه از ۶ جنس و ۶ خانواده، خزندگان با ۲۶ گونه از ۲۱ جنس و ۱۱ خانواده و ماهی‌ها با ۷۵ گونه بخشی از تنوع زیستی مازندران را تشکیل می‌دهند.