محمود طغرایی روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: مجموعه کنونی سیلوی مشهد در حدود ۹ هکتار وسعت دارد و این مجموعه از حدود ۸۰ سال قبل تاکنون و به فراخور نیاز، توسعه یافته است.
وی ادامه داد: آنچه که در بررسی نقشه‌ها و عکس هوایی قدیمی مشخص است، قسمت قدیمی‌تر این مجموعه که شامل سیلوی قدیمی ۱۶ هزار تنی و ساختمان های اداری و پشتیبانی آن می شود از سال ۱۳۱۸ هجری شمسی مد نظر مهندسان بوده است و هم اکنون در داخل مجموعه قرار دارد.
رییس اداره ثبت حرایم آثار تاریخی میراث فرهنگی خراسان رضوی گفت: این بخش از سیلو شامل ساختمان محل تخلیه از ماشین های حمل گندم، ساختمان بتنی مخزنی گندم ۱۶هزار تنی و بخش تاسیسات و تولید برق است.
طغرایی افزود:در قدیم و در ابتدای ورود کامیون‌های گندم ، یک ساختمان محل تخلیه به سیلو قرار داشته که شامل ۱۰ محل تخلیه می شده است که در این محل کامیون‌ها، گندم‌های وارده را بر روی سطح زمین و در قیف‌های بزرگ بتنی، خالی می‌کردند و در زیر این محل، فضایی بزرگ و تونل مانند است و یک مسیر نقاله‌ای، گندم‌ها را به سمت فضای زیر مخزن بزرگ بتنی منتقل می‌کند.
وی اظهار کرد: ساختمان مخزن بتنی ۱۶ هزار تنی با ۵۲ متر ارتفاع، ۱۶۰ متر طول و ۴۰ متر عرض شامل ۱۱ کندو یا مخزن استوانه‌ای در سه ردیف است.
رییس اداره ثبت حرایم آثار تاریخی میراث فرهنگی خراسان رضوی با بیان این‌که در بخش شرقی این مجموعه مخازن بتی، ساختمان انتقال گندم‌ها از پایین به سمت بالا قرار دارد گفت: گندم‌ها از طریق یک نقاله از بخش تخلیه به این بخش منتقل و از این بخش در چند مرحله و آن هم به‌وسیله نقاله و ماشین‌آلات مخصوص، بوجاری، شن‌گیری و پاکسازی شده و از قسمت بالای مخازن بتنی به داخل آن ها ریخته می‌شوند که این مراحل در بخش شرقی ساختمان اصلی سیلو ، گام به گام انجام می‌شود.
طغرایی افزود: در انتها، پایین هر یک از ۳۳ سلول یا کندوهای بتنی، منفذی دریچه‌دار است که با باز کردن آن‌ها و به‌وسیله سه سری نقاله، گندم‌ها از هریک از کندوها تخلیه و به مسیر تخلیه برای بردن به کارخانه آرد منتقل و بار گیری می‌شوند.
وی ادامه داد:در سالن تحتانی زیر کندوها تمام مرحل ورود، نگهداری و خروج محموله از طریق یک اتاق فرمان قابل کنترل و مدیریت است، در بالای تخته فرمان این ساختمان، آرم شرکت آلمانی "زیمنس" نصب شده است و کنترل تمامی اقدامات مجموعه همچنان از طریق همین اتاق فرمان انجام می‌شود.
رییس اداره ثبت حرایم آثار تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی گفت: ماشین‌آلات در هر قسمت، نوارهای نقاله، سیستم برق‌رسانی و کابل کشی، دستگاه‌های تولید برق و موتورهای راه برنده همچنان همان وسایل اولیه است و کار می‌کنند.
طغرایی افزود: سازه اصلی این ساختمان از بتن مصلح یکپارچه است که در زمان ساخت با قالب های احتمالا چوبی قالب بندی شده و یکپارچه در آمده است.
او اضافه کرد: در بخش شرق، وجود راه پله‌های بتنی و نرده‌های آهنی پرچی و دسته‌های چوبی آن جالب توجه است، در این بخش و از زمان ساخت سیلو یک آسانسور وجود داشته است که هم‌اکنون نیز کار می‌کند.
رییس اداره ثبت حرایم آثار تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی گفت: میراث صنعتی سیلو سازی و اهمیت توجه به برنامه‌ریزی کلان و همچنین کیفیت بسیار عالی شرکت سازنده و از طرف دیگر نحوه صحیح بهره‌برداری و نگهداری مهندسان و کاربران فنی، پدیده‌ای منحصر به‌فرد در این مجموعه به‌جای گذاشته است که همچنان و پس از ۸۰ سال بهره برداری مداوم مورد استفاده است.
طغرایی ادامه داد:خوشبختانه هر چند در طول ۸۰ سال گذشته بخشی از تاسیسات و دستگاه های این سیلو تعمیر یا تعویض شده است ولی کلیات این اثر دست نخورده و اصیل باقی مانده است.
هم اکنون ۲ هزار و ۷۰۰ اثر تاریخی و فرهنگی خراسان رضوی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
نظر شما