خواب‌های پریشان برای جنگل‌های گلیران بابل

به گزارش خبرنگار ایرنا، منطقه جنگلی گلیران بابل که در ۷۰ کیلومتری جنوب این شهرستان در بخش بندپی شرقی واقع شد در حال حاضر انبوه ترین جنگلهای هیرکانی این خطه از شمال کشور در این منطقه واقع شده است.

در این منطقه معدن زغال سنگی حدود نیم قرن پیش جانمایی شد که این امر زمینه جاده سازی های در قلب این جنگل برای توسعه و بهره برداری بیشتر از زغال سنگ را فراهم کرد.

آغاز به کار معدن گلیران از سال ۱۳۵۵ بود، اما بهره برداری از آن به صورت دولتی در سال ۱۳۷۵ روی داد. این معدن در سال ۱۳۸۳ به بخش خصوصی واگذار شد، اما به دلیل اینکه نتوانست از این معدن به خوبی بهره برداری کند، اما در دهه ۹۰ با تعدیل کارگرانش از ۱۵۰ به ۳۵ نفر، در آستانه تعطیلی قرار گرفت.

معدن گلیران سال ۱۳۹۶ با ۳۵ کارگر و استخراج روزانه ۵۰۰ تن مواد معدنی شروع به کار کرد و پس از آن هم میزان تولیدش با افزایش تعداد کارگران بیشتر شد تا این که اکنون به چند برابر زمان آغاز به کار رسیده است.

در خردادماه سال جاری تعریض و آسفالت راه دسترسی به این معدن سبب شد هزاران اصله درخت هیرکانی قطع شود و در آن مقطع موجی از نگرانی را در بین شهروندان و دوستداران محیط زیست فراهم کرد.

کارشناسان محیط زیست نقش جنگلهای انبوه گلیران بابل را در تولید و تنظیم آب برای روستاها و شالیزارهای پایین دست بسیار مهم می دانند و هر اقدامی که سبب قطع یک اصله درخت را فراهم کند از دیدگاه این کارشناسان تحت هیچ شرایطی پذیرفتنی نخواهد بود.

از روزهای گذشته خبرهایی در شبکه های اجتماعی منتشر می شود که برای گازرسانی به مناطق بالا دست بندپی شرقی بابل و منطقه گلیران جلسه های مستمری تشکیل شده است.

از طرف دیگر خبرهای مبنی بر جذب سرمایه گذار برای توسعه بلوک سه و ۹ معدن گلیران منشر می شود که کارشناسان و دوستداران محیط زیست به دقت این خبرها را دنبال کرده و هشدارهای جدی خود را در این خصوص اعلام می کنند.

جنگلهای گلیران که تنها نقطه جنگلی بابل بود که از مرالها میزبانی می کرد جاده سازی ها و توسعه معدن سبب شد که این گونه جانوری از گستره جنگلی بابل فراری و به مناطق بالادست آمل که امنیت آن بیشتر از گلیران بود کوچ کنند.

صاحبنظران بر این باورند منطقه گلیران در شرایط فعلی همانند نفس و اکسیژن برای شهرستان بابل محسوب می شود که تخریب جنگلهای انبوه این منطقه که میلیون ها سال قدمت دارد ضربه جبران ناپذیری را به محیط زیست وارد خواهد کرد.

تولید و تنظیم آب

در این پیوند کارشناس محیط زیست مازندران در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: جنگل‌های گلیران عامل اصلی تولید و تنظیم آب برای کل شهرستان بابل محسوب می‌شوند.

جواد یعقوب زاده گفت: تحت هیچ شرایطی نباید اجازه داد این جنگل‌ها تحت عنوان جاده سازی، گازکشی یا توسعه معدن بیش از این تخریب شود.

وی با اشاره به این مطلب که یکی از بزرگترین چالش شهرستان بابل همانند دیگر مناطق استان و کشور تنش‌های آبی است، اظهار کرد: با توجه به گسترش خشکسالی‌ها و کشت حدود ۵۰ هزار هکتار اراضی شالیزاری در این شهرستان حفظ جنگل‌های هیرکانی گلیران یک ضرورت مهم محسوب می‌شود.

این کارشناس محیط زیست ادامه داد: زندگی صدها هزار کشاورز و شهروند بابلی به این جنگل‌های انبوه گره خورده و این امر باید برای همگان روشنگری شود.

یعقوب‌زاده با بیان این مطلب که در سال‌های اخیر شاهد کاهش آب در مناطق بالا دست بابل هستیم، گفت: این کمبودها سبب شد در پایین دست چاه‌های عمیق زیادی حفر شود که این امر چالش های بزرگی را به همراه خواهد داشت.

وی گفت: جنگل‌های بالا دست بابل با انواع جاده و ویلاسازی‌های مختلف در حال جان دادن است و تحمل هیچ آسیب جدی دیگری را ندارد.

خدمت رسانی با برنامه

این کارشناس محیط زیست اضافه کرد: هیچ فردی مخالف خدمت رسانی مطلوب و کارشناسی به مناطق بالا دست بابل نیست اما تجربه نشان داد چنین اقدامی زمینه تخریب جنگل و شروعی برای ویلاسازی ها خواهد بود.

وی گفت: با توجه به اینکه همزمان با اجرای طرح‌ها نظارت درستی اعمال نمی‌شود این جاده سازی ها و خدمات، زمینه‌ای برای هجوم ویلا سازان غیر بومی را فراهم می‌کند.

یعقوب‌زاده افزود: آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی حضور غیر بومیان در منطقه یک چالش جدی دیگر است که به منطقه آسیب وارد خواهد کرد.

وی گفت: بسیاری از کشورهای دنیا از سال‌های گذشته با اجرای مدل‌های جنگلداری بومی محور متکی بر حمایت از جنگل نشینان با ایجاد قوانین ما به ازای خدمات زیست بومی و مدیریت تلفیقی زیست بومی اقدامات موفقی را انجام دادند.

این کارشناس محیط زیست تصریح کرد: ریل گذاری چنین الگوی موفقی باید با وضع قوانین جدیدبا کمک نمایندگان مجلس انجام شود نه اجرای طرح‌های شتاب زده‌ای که به جزء تخریب جنگل‌های هیرکانی دستاورد دیگری نخواهد داشت.

استان مازندران حدود ۲ میلیون و چهار هزار هکتار مساحت دارد که از این مقدار حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار آن عرصه های طبیعی شامل جنگل و مرتع است.

برای حفاظت و مدیریت عرصه های طبیعی مازندران ۲ اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری در ساری و نوشهر فعالیت دارند که منطقه ساری حدود ۷۱ درصد و نوشهر حدود ۲۹ درصد این عرصه ها را مدیریت می کند. در مجموع حدود ۵۴ درصد از عرصه های جنگلی شمال کشور را در اختیار دارد و همچنین نیمی از جنگل های هیرکانی ثبت شده در سازمان جهانی یونسکو در جغرافیای مازندران واقع است.

مازندران حدود ۴۶۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی و باغی دارد که در آنها سالانه بیش از هفت میلیون تن محصول تولید می شود. این استان در تولید ۱۵ نوع از محصولات کشاورزی و باغی هم رتبه اول تا سوم کشور را دارد، ظرفیت این شرایط در حالی است که تغییر غیرمجاز کاربری اراضی کشاورزی و باغی در مازندران همچنان از چالش‌های مهم این استان محسوب می‌شود.