بازآفرینی شهری گره‌گشای بافت فرسوده همدان

به گزارش ایرنا، بازآفرینی شهری به عنوان یک برنامه جامع و یکپارچه برای حل مشکلات شهرها شکل گرفته است به طوری که موجب ارتقای شاخص‌های زیست‌پذیری و کیفیت زندگی شهروندان می‌شود. این طرح در برگیرنده شبکه‌ای از اقدامات و برنامه ‌های مختلف و در مسیر اهداف توسعه پایدار محسوب می‌شود.

بازآفرینی شهری رویکردی همه‌جانبه، مشارکتی، راهبردی و اجتماع‌ محور است که در همه حوزه‌ها، مشارکت حداکثری دستگاه‌های اجرایی و به ویژه مردم مناطق هدف را به همراه دارد.

همدان به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مناطق کشور، یک استان تاریخی به حساب می‌آید و محدوده بافت فرسوده گسترده‌ای دارد، که با اجرای بازآفرینی شهری، این کهن شهر به سمت شهری نوین حرکت می‌کند.

به گواه تاریخ، دیار الوند با پیشینه سه هزار و ۵۰۰ سال شهرنشینی، از دیرباز تاکنون بر اثر عوامل مختلف چندین بار تخریب و دوباره از نو ساخته شده است.

مناطق مختلف استان همدان بافت تاریخی دارد و به مرور زمان سکونت‌گاه‌های آن فرسوده شده و با افزایش جمعیت و توسعه شهرنشینی، شهرها به‌طور مداوم متحول شده و تغییرات فضای فیزیکی آن، شهرها را در گذر زمان با مشکلی به‌نام بافت‌های فرسوده مواجه کرده است.

فضاهای قدیمی شهرها به مرور زمان دچار فرسودگی و بدون کارایی شده یا در دوران معاصر بدون رعایت ضوابط و مقررات معماری و شهرسازی شکل‌گرفته است، از این‌رو شهرها در حال حاضر با مسائل بسیاری مواجه هستند و این مشکلات را به نقاط مختلف انتقال می‌دهند.

بر اساس شاخص‌های شورای عالی معماری و شهرسازی ایران توسط سازمان عمران و بهسازی شهری وزارت مسکن و شهرسازی شناسایی شده است، در حالی‌که برآوردها حدود پنج هزار و ۵۱۷ هکتار بافت فرسوده در استان همدان را نشان می‌دهد.

معاون بازآفرینی و نوسازی بافت شهری اداره‌کل راه و شهرسازی استان همدان می‌گوید: بر اساس آخرین آمار این استان بیش از پنج هزار هکتار محدوده بازآفرینی شهری دارد.

محمدرضا باباخانی افزود: در استان همدان ۷۰ هزار واحد مسکن ناپایدار در ۹۶ محله وجود دارد که ۴۰ هزار واحد مسکونی آن در شهر همدان است.

وی تصریح کرد: مساحت بافت فرسوده این شهر ۸۵۲ هکتار، بافت تاریخی ۵۱۲ هکتار، سکونتگاه غیررسمی یک هزار و ۷۲ هکتار، روستاهای الحاق شده به شهر ۲۴۱ هکتار و مساحت کاربری‌های ناهمگون ۳۰۱ هکتار است.

باباخانی خاطرنشان کرد: سند راهبردی نوسازی و توانمندسازی بافت فرسوده و ناکارآمد شهری یا همان سند بازآفرینی شهری در تاریخ ۲ مهرماه ۱۳۹۳ با پیشنهاد وزارتخانه‌های راه و شهرسازی، وزارت کشور، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و شورای عالی استان ها، تصویب شد تا نوسازی بافت‌های فرسوده و احیا بافت‌های تاریخی آغاز شود.

وی ادامه داد: در تاریخ ۲۸ دی ماه سال ۱۳۹۵، محدوده‌های بازآفرینی مراکز شهرستان‌های استان تصویب شد و حالا ۹ مرکز شهرستان استان محدوده بازآفرینی دارند و تنها قروه درگزین که پس از این تاریخ به شهرستان تبدیل شده است محدوده بازآفرینی شهری ندارد.

معاون بازآفرینی و نوسازی بافت شهری اداره‌کل راه و شهرسازی استان همدان گفت: بازآفرینی شهری پنج زیرگونه دارد که شامل محدوده ناکارآمد میانی ناهمگون، بافت فرسوده، بافت تاریخی، سکونتگاه‌های غیر رسمی و روستاهای الحاق شده به شهر می‌شود.

وی افزود: بر اساس بند الف ماده ۵۹ برنامه ششم توسعه همه ۲۴ دستگاه عضو ستاد بازآفرینی شهری استان، موظفند که ۳۰ درصد از اعتبارات و منابع مالی خود را در محلات هدف بازآفرینی شهری هزینه کنند.

باباخانی تاکید کرد: با توجه به این بند وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و کشور و شهرداری‌ها مکلفند در طول برنامه نسبت به احیا، بهسازی، نوسازی و مقاوم سازی و بازآفرینی، سالانه دست‌کم ۲۷۰ محله در قالب مطالعات مصوب ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار بر حسب گونه‌های مختلف (شامل ناکارآمد– تاریخی– سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه‌ای) و ارتقا دسترسی به خدمات و بهبود زیرساخت ها با رویکرد محله محور در چهارچوب قوانین و مقررات اقدام کنند.

وی اضافه کرد: تسهیلات و اعتبارات مورد نیاز سهم دولت همه ساله با پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی و هماهنگی شهرداری‌ها به تصویب ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار می‌رسد و در قالب بودجه سنواتی پیش‌بینی می‌شود و در اختیار دستگاه‌های اجرایی مرتبط و شهرداری ها قرار می‌گیرد.

معاون بازآفرینی و نوسازی بافت شهری اداره‌کل راه و شهرسازی استان همدان گفت: با پیگیری‌های صورت گرفته و بر اساس مصوبه کمیسیون ماده پنج، مصوبه محدوده بازآفرینی همه ۳۲ شهر استان همدان صادر شده است و مردم این ۳۲ شهر می‌توانند از تسهیلات ارائه شده در این طرح برای نوسازی بافت فرسوده استفاده کنند.

مصوبه محدوده بازآفرینی همه ۳۲ شهر استان همدان صادر شده است و مردم این ۳۲ شهر می‌توانند از تسهیلات ارائه شده در این طرح برای نوسازی بافت فرسوده استفاده کنند.وی ادامه داد: دولت به شدت پیگیر نوسازی بافت فرسوده است به طوری که بر اساس آخرین سرشماری نفوس مسکن در سال ۱۳۹۵، بیش از ۷۰ هزار واحد مسکونی ناپایدار در سطح استان همدان شناسایی شده است که نزدیک به ۴۰ هزار واحد مسکونی آن در شهر همدان است.

باباخانی اظهار کرد: بر اساس برنامه ششم توسعه، دولت موظف است به منظور کاهش آسیب پذیری سکونتگاه‌های روستایی (با هدف بهسازی و نوسازی مسکن روستایی) و همچنین تامین مسکن برای اقشار کم درآمد شهری (در شهرهای کوچک) منابع مالی و تسهیلات ارزان قیمت و زمین مورد نیاز را در قالب بودجه سنواتی در طول اجرای قانون برنامه تامین و اقدامات لازم را از طریق بنیاد مسکن انقلاب اسلامی به عمل آورد.

وی تصریح کرد: در تهیه برنامه عملیاتی محدوده‌های تاریخی شهرها، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به دستگاههای موصوف اضافه می‌شود.

معاون بازآفرینی و نوسازی بافت شهری اداره‌کل راه و شهرسازی استان همدان با بیان اینکه در بازآفرینی شهری اولویت نخست ما مسکن است، گفت: با نگاهی به گذشته در می‌یابیم که حوادثی همچون زلزله بم باعث شد در عرض چند ثانیه فاجعه‌ای عظیم رخ دهد و تعداد زیادی از هموطنان خود را به دلیل استحکام کم واحدهای مسکونی از دست بدهیم.

وی بیان کرد: بسته‌های تشویقی شهرسازانه در کمیسیون ماده پنج تعریف شده است به طوری که هر شهر استان یک بسته خاص دارد.

باباخانی تصریح کرد: مهمترین امتیازی که به متقاضیان داده می‌شود این است که در برخی از شهرها یک طبقه و در برخی از بلوک شهری ۲ طبقه مجوز افزایش ارتفاع تعلق می‌گیرد.

وی ادامه داد: به طور متوسط در سطح کشور از هر واحد فرسوده، تعداد سه واحد مسکونی نوسازی شده تولید می‌شود، اما این آمار در برخی از شهرها به ازای هر واحد ۶ واحد نوسازی شده نیز می‌رسد.

معاون بازآفرینی و نوسازی بافت شهری اداره‌کل راه و شهرسازی استان همدان گفت: عرض معابر در محدوده‌های بازآفرینی کم است که با اجرای طرح نوسازی، عامل تشویقی خوبی به مردم داده می‌شود تا علاوه بر نوسازی واحدهای خود و از بین رفتن واحدهای مسکونی ناپایدار، شرایط برای بازگشایی معابر فراهم شود.

وی افزود: دولت ۵۵۰ میلیون تومان تسهیلات نوسازی کم سود برای واحدهای مسکونی محدوده بازآفرینی شهری در نظر گرفته است که ۱۸۵ میلیون تومان آن با سود صفر درصد و ۳۶۵ میلیون تومان آن با سود ۱۸ درصد است.

باباخانی اظهار کرد: کاهش زمان صدور پروانه ساختمانی از دیگر شرایطی هست که به متقاضیان داده شده تا خارج از نوبت پروانه ساخت خود را دریافت کنند.

وی ادامه داد: هزینه پروانه ساخت در شهر همدان دست کم ۵۰ درصد و در شهرهای کوچک ۱۰۰ درصد تخفیف دارد.

معاون بازآفرینی و نوسازی بافت شهری اداره‌کل راه و شهرسازی استان همدان گفت: همه ۳۲ شهر استان همدان مشمول طرح بازآفرینی شهری شده و محدوده این طرح از چهار هزار و ۳۸۵ هکتار به پنج هزار و ۵۱۷ هکتار افزایش یافته است.

وی ادامه داد: ۱۰ هزار واحد مسکونی در محدوده بازآفرینی همدان، از سال ۱۴۰۰ و زمان تصویب پیوستن همه شهرهای استان به طرح بازآفرینی شهری، پروانه ساخت گرفته است.

باباخانی بیان کرد: واحدهای مسکونی در محدوده طرح بازآفرینی شهری در سال ۱۴۰۰ تعداد ۲ هزار و ۳۵۵ واحد، در سال ۱۴۰۱ تعداد ۲ هزار و ۱۷۷ واحد و در سال ۱۴۰۲ تعداد سه هزار و ۲۵۹ واحد مسکونی مجوز ساخت دریافت کردند.

وی تصریح کرد: از ابتدای امسال تاکنون نیز درخواست ساخت واحدهای مسکونی در محدوده بازآفرینی شهرهای استان افزایش یافته است و آمار نشان می‌دهد مردم استقبال خوبی از این طرح کرده است.

معاون بازآفرینی و نوسازی بافت شهری اداره‌کل راه و شهرسازی استان همدان گفت: مردم نقش مهمی در اجرای سیاست‌های بازآفرینی شهری دارند، چراکه در این چنین مواردی مشارکت مردم بسیار مهم است، به خصوص اینکه به دلیل ریزدانگی این بافت ها، تجمیع کردن پلاک ها جزو موضوعات مهم بازآفرینی محسوب می شود و امیدواریم مردم در کنار یکدیگر، سیاست‌های بازآفرینی شهری را منجر به صدور پروانه کرده و آن را اجرایی کنند.

رهاورد:

بازآفرینی شهری بهترین فرصت برای احیای بافت فرسوده به حساب می‌آید و با توجه به تسهیلاتی که دولت در این حوزه اختصاص داده است، مالکان واحدهای مسکونی می‌توانند با بهره‌گیری از این تسهیلات علاوه بر نوسازی واحد خود، در تحقق اهداف بازآفرینی شهری مشارکت اجتماعی داشته باشند.