شیطان آبی در کمین دومین شهر تالابی ایران

به گزارش خبرنگار ایرنا، شهرستان بابل که دارای ۲۰۷ قطعه تالاب و آب بندان است برخی از تالاب های این شهرستان همانند تالاب لنگور ۷۰۰ هکتار وسعت دارد و این شهرستان بیشترین تالاب و آب‌بندان‌های استان را در خود جای داده است.

همه این ظرفیت ها سبب شد که بابل با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست در سال ۲۰۲۴ عنوان جهانشهر تالابی را در کنوانسیون رامسر کسب کند.

در شرایط فعلی بیشترین تهدیدی که تالاب های این شهرستان با آن روبرو هستند خطر گسترش گیاه سمی سنبل آبی از آب بندان ۴۰ هکتاری روستای آغوزبن بابل به دیگر تالاب های موجود در شهرستان است که در صورت بروز این حادثه یک فاجعه زیست محیطی بسیار پرهزینه برای مازندران رقم خواهد خورد.

کمبود اعتبار از جمله علت های اصلی طولانی شدن لایروبی آب بندان ۴۰ هکتاری آغوزبن بابل مطرح می شود که اگر این گیاه سمی و تهاجمی به دیگر تالاب های بزرگ این شهرستان سرایت کند هزینه های لایروبی نجومی خواهد شد.

در شرایط فعلی صاحبنظران محیط زیست بر این باورند که به طور حتمی سنبل آبی باید از آب بندان روستای آغوزبن جمع آوری و در یک مکان مناسب دفن شود.

سنبل آبی در بهار و تابستان به صورت جهشی قلمرو خود را گسترش می دهد، تا جایی که در مدت ۲ هفته می تواند با جهشی چند برابری سطح آب بندان را در تسخیر کامل خود درآورد.

در زما حاضر دغدغه جدی شالیکاران منطقه برای سال زراعی جدید است، چون با فرا رسیدن بهار و جهش های سنگین شیطان آبی در این آب بندان، تامین آب برای ارضی پایین دست با مشکل جدی مواجه خواهد شد.

با توجه به این که قلمرو سنبل آبی از محدوده آب بندان ۴۰ هکتاری آغوزبن بابل عبور کرد و به رودخانه های منتهی به این آب بندان رسید در بهار پیش رور کل آب بندان و رودخانه های منتهی به این آب بندان در تسخیر سنبل آبی در خواهد آمد.

اگر لایروبی فنی این آب بندان تا قبل از آغاز سال زراعی جدید انجام نشود نه تنها ۲۰۰ هکتار از اراضی شالیزاری منطقه در معرض تهدید جدی قرار دارد بلکه خطر سرایت به تالاب دیگر بابل بیشتر ازط سالهای گذشته خواهد شد.

سنبل آبی، گیاهی آبزی با نام علمی Eichhornia crassipes بومی مناطق گرمسیری آمریکای جنوبی و آمازون است و خارج از محدوده بومی خود به عنوان گونه‌ای مهاجم شناخته می‌شود. این گیاه آزادانه در آب شناور است و تا حدود یک متر بالاتر از سطح آب رشد می‌کند.

اندازه برگ‌های سنبل آبی بین ۱۰ تا ۲۰ سانتی‌متر است و به صورت شناور روی سطح آب دیده می‌شود. هر ریشه این گیاه بین هشت تا ۱۵ گل می‌دهد که روی سطح آب می‌رویند و معمولا شش گلبرگ دارند که رنگ آنها بین صورتی و بنفش دیده می‌شود.

سنبل آبی رشد بسیار سریعی دارد و هر گیاه هزاران دانه در سال تولید می‌کند که دوام برخی دانه‌ها تا ۲۸ سال هم می‌رسد. همین موضوع باعث می‌شود در برخی مناطق جمعیت این گیاه در ۲ هفته تقریبا ۲ برابر ‌شود.

واگذاری آب بندان آغوزبن به سرمایه گذار

دهیار روستای آغوزبن بابل در گفت گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: بر اساس آخرین جلسه ای که برای حل مشکل آب بندان این روستا تشکیل شد لایروبی آن مورد تاکید قرار گرفت.

هاشم محمدجانی گفت: با توجه به مشکل اعتباری اکر لایروبی آب بندان آغوزبن بابل تامین اعتبار دولتی نشود این آب بندان به زودی به بخش خصوصی واگذار خواهد شد که سرمایه گذار با هزینه خود این آب بندان را لایروبی و بعد از آن به پرورش ماهی اختصاص دهد.

وی با بیان این مطلب که همه ورودی ها و خروجی‌های آب بندان مملو از گیاه سمی سنبل آبی است، اظهار کرد: اگر در هفته های پیش رو این آب بندان لایروبی نشود ۲۰۰ هکتار از اراضی شالیزاری این روستا زیر کشت برنج نخواهد رفت.

دهیار آغوزبن گفت: اواخر سال زراعی گذشته خروجی آب از این آب بندان به سختی انجام می شد که این امر برای سال جاری با توجه به جهش این گیاه سمی به مراتب بیشتر خواهد شد.

محمدجانی با بیان این که جهش های این گیاه سمی بسیار زیاد و غیر قابل کنترل است، افزود: با فرا رسیدن فصل بهار گسترش شیطان آبی در رودخانه های منتهی به این آب بندان با شتاب زیاد ادامه پیدا خواهد کرد.

وی ادامه داد: در شرایط فعلی این گیاه قلمرو خود را به خارج از آب بندان و رودخانه های منتهی به آن گسترش داد که این امر ورود و خروج آب را با مشکل مواجه کرد.

دهیار آغوزبن افزود: در شرایط فعلی سنبل آبی حجم وسیعی از آب بندان روستا را در تسخیر خود درآورد و تا ۱۰ روز آینده این آب بندان به بخش خصوصی واگذار می شود.

وی با بیان این که بنا به نظر کارشناسان تنها راه مبارزه با این گیاه وحشی لایروبی فنی است، ادامه داد: همزمان با لایروبی این آب‌بندان، سنبل آبی بعد از جمع آوری باید در یک مکان دفن شود.

به گزارش ایرنا، سنبل آبی گیاه بومی آمریکای جنوبی است اما در کشورهای زیادی از جمله ایران به گونه‌ای مهاجم تبدیل شده به طوری که مقابله با آن کاری بسیار دشوار است از این رو در فهرست ۱۰ گونه پرخطر گونه‌های مهاجم گیاهی در دنیا قرار گرفته است.

سنبل آبی گیاهی آبزی بومی در حوضه آمازون است که چند سالی است وارد تالاب های کشور شده، ابتدا در تالاب بین المللی انزلی و عینک رشت گزارش شد و از آنجا که سرعت رشد بالایی دارد، در مدت زمان کوتاهی بخش زیادی از تالاب ها را پوشاند و مشکلات زیادی را برای زیستمندان این مناطق آبی به وجود آورد، سنبل آبی گیاهی مهاجم و در خارج از محدوده بومی خود بسیار مشکل ساز است، با وجود تمام این مشکلاتی که به وجود می آورد اما گل های بسیار زیبایی به رنگ های بنفش، صورتی و ارغوانی دارد و شاید همین طیف رنگی زیبا است که انسان ها را مسحور و مسخ می کند و بدون توجه به خطرناک بودن آن، گیاه را دست به دست و زمینه مرگ تدریجی تالاب را فراهم می کنند.

با توجه به تهاجمی بودن این گیاه، چندی پیش خبر رسید که پای سنبل آبی به تالاب های استان مازندران هم باز شد و حدود ۹۰ درصد از آب بندان ۴۰ هکتاری روستای آغوزبن بابل را در تسخیر خود درآورده است، این زنگ خطری برای سایر استان ها و تالاب های موجود در آنها است چون به نظر می رسد که شیطان آبی بسیار به آنها نزدیک شده پس باید چاره ای اندیشید.

این فقط مشکل کشور ما نیست چون ریشه های بلند این گیاه در جان تالاب های زیادی در کشورهای مختلف ریشه دوانده و جانشان را به تدریج میمکد، بررسی ها نشان می دهد که حدود ۱۱ کشور در دنیا درگیر مبارزه با سنبل آبی هستند و روش های مختلفی را برای مقابله آن به کار گرفتند، در نهایت سه روش مقابله مطرح شده که عبارتند از روش میکانیکی یا همان جمع آوری دستی یا ماشینی گیاه قبل از گلدهی، روش شیمیایی با استفاده از علف کش ها و روش های بیولوژیک با بهره گیری از حشرات و قارچ ها، حال اینکه هر کدام از این روش ها تا چه اندازه موفق بودند نیاز به بررسی و تحقیق دارد.