به گزارش ایرنا صدای باران که بر بام‌های کهگیلویه و بویراحمد می‌نشیند، امید و اضطراب را همزمان در دل‌ها زنده می‌کند. بارش‌هایی که در روز شنبه بخش‌هایی از این استان را سیراب کرده، نویدبخش احیای منابع آبی و طبیعت خسته است، اما در سایه این طراوت، پرسش‌هایی مهم درباره آمادگی زیرساخت‌ها و مدیریت منابع آب به چشم می‌خورد.
آیا این بارش‌ها می‌توانند گره‌ای از بحران کم‌آبی باز کنند؟ یا نارسایی زیرساخت‌ها و پراکندگی جغرافیایی این باران‌ها، استان را با چالش‌های تازه‌ای روبه‌رو خواهد کرد؟ برای مردمی که سال‌هاست با خشکسالی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، این روزهای بارانی از یک سو فرصتی برای نفس کشیدن زمین است و از سوی دیگر، نگرانی‌هایی را درباره آبگرفتگی معابر، تخریب زمین‌های کشاورزی و سیلاب‌های احتمالی به همراه دارد.
بارش‌های اخیر در کهگیلویه و بویراحمد؛ فرصتی برای احیای منابع آبی یا تهدیدی زیرساختی؟
بارش‌های اخیر در کهگیلویه و بویراحمد، پس از ماه‌ها انتظار، نه‌تنها رودخانه‌ها و سدهای خسته را از خشکی رهانید، بلکه امید تازه‌ای برای احیای منابع آبی این استان زنده کرد. سرفاریاب با ۵۷ میلیمتر بارش، در صدر جدول بارندگی‌ها قرار گرفت و مناطق دیگر نیز سهم قابل‌توجهی از این رحمت الهی بردند. برای استانی که سال‌ها با خشکسالی دست‌وپنجه نرم کرده، این بارندگی‌ها می‌تواند فرصتی طلایی برای تقویت ذخایر آبی و حمایت از کشاورزی و باغداری باشد. اما آیا این بارش‌ها به‌درستی مدیریت می‌شوند تا این فرصت به تهدید تبدیل نشود؟
در سوی دیگر، ضعف زیرساخت‌های استان همچنان به‌عنوان یک نگرانی جدی خودنمایی می‌کند. خیابان‌های آب‌گرفته، جاده‌های لغزنده و نبود سیستم مناسب زهکشی، این بارش‌ها را برای برخی مناطق به کابوسی کوتاه‌مدت تبدیل کرده است. بسیاری از روستاها به دلیل تجمع آب در معابر دچار مشکل تردد شده‌اند و خسارت به زمین‌های کشاورزی محتمل است. این شرایط نشان می‌دهد که بارش‌های اخیر، اگرچه فرصتی برای احیای منابع آبی هستند، اما می‌توانند به تهدیدی جدی برای استان تبدیل شوند؛ مگر آنکه برنامه‌ریزی دقیقی برای مدیریت این بارندگی‌ها انجام شود.
گزارش بارش‌ها؛ از سرفاریاب تا پاتاوه
استان کهگیلویه و بویراحمد در روز شنبه ۲۴ آذر ۱۴۰۳ شاهد بارش‌های گسترده‌ای بود که در نقاط مختلف استان تفاوت‌های قابل‌توجهی داشت. طبق آخرین آمار، منطقه سرفاریاب با ۵۷ میلیمتر بارش در صدر جدول قرار گرفت و پس از آن، تنگ پیرزال و جاورده هرکدام با ۳۶ میلیمتر بارش در جایگاه دوم قرار گرفتند. این میزان بارندگی در مناطق مختلف استان به‌ویژه در بخش‌های کوهستانی و جنگلی، تغییرات چشمگیری داشت. در موشمی زیلایی نیز ۲۸ میلیمتر بارش ثبت شد، در حالی که دهدشت و لنده به ترتیب ۲۶ میلیمتر بارندگی داشتند. سایر مناطق مانند سوق با ۲۳ میلیمتر، لیکک با ۲۱.۱ میلیمتر، و گنجگون با ۲۰.۸ میلیمتر بارش داشتند که نشان از بارندگی‌های نسبی و متغیر در نقاط مختلف استان است.
در سوی دیگر، برخی مناطق استان همچون پاتاوه تنها یک میلیمتر بارش را تجربه کردند و سی‌سخت با ۳.۷ میلیمتر بارندگی در مقایسه با سایر نقاط استان، میزان بارش کمتری داشتند. این تفاوت‌های گسترده در میزان بارندگی، نشان‌دهنده تنوع اقلیمی و جغرافیایی استان است که از مناطق کوهستانی و جنگلی تا دشت‌ها و مناطق کم‌ارتفاع تشکیل شده است. این تنوع باعث می‌شود که مدیریت منابع آبی و بارش‌ها در استان به چالشی پیچیده تبدیل شود. بارش‌های گسترده در برخی مناطق، در حالی که به احیای منابع آبی و تقویت کشاورزی کمک می‌کند، می‌تواند در برخی دیگر به سیلاب‌ها و آسیب به زیرساخت‌ها منجر شود.
پیش‌بینی هواشناسی؛ کاهش دما و پایداری جوی
مرکز پیش‌بینی هواشناسی استان کهگیلویه و بویراحمد اعلام کرده است که از روز یکشنبه ۲۵ آذرماه، به مدت چهار روز، جو استان پایدار خواهد بود. در این دوره، کاهش محسوس دما، مه غلیظ صبحگاهی و وزش باد از پدیده‌های غالب خواهند بود. این پایداری جوی فرصتی برای ارزیابی تأثیر بارش‌های اخیر فراهم می‌کند، اما همزمان کاهش دما و مه صبحگاهی می‌تواند مشکلاتی برای حمل‌ونقل، کشاورزی و زندگی روزمره ایجاد کند.
در برخی از مناطق کوهستانی، به‌ویژه شهرهایی مانند یاسوج و سی‌سخت که در فصل‌های سرد سال با کاهش دما و یخ‌زدگی مواجه هستند، احتمال اختلال در عبور و مرور جاده‌ای یا آسیب به محصولات کشاورزی وجود دارد. این شرایط، مدیریت پیشگیرانه و آمادگی مناسب از سوی مسئولان را ضروری می‌کند.
بارش‌ها؛ فرصتی برای تقویت منابع آبی؟
در حالی که در بسیاری از مناطق استان بارش‌های قابل‌توجهی ثبت شده است، این سوال همچنان مطرح است که آیا زیرساخت‌های موجود در کهگیلویه و بویراحمد قادر به مدیریت این بارش‌ها هستند؟ آیا امکانات زهکشی و سیستم‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی به‌طور مؤثر عمل خواهند کرد؟ در مناطقی که بارش‌ها بسیار زیاد بوده، ممکن است مشکلاتی همچون آبگرفتگی معابر و سیلاب‌ها به وجود آید که نیاز به آمادگی بیشتری برای مقابله با این مسائل دارد. به‌ویژه در مناطق کم‌بارش و دورافتاده، برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند برای بهره‌برداری از این بارش‌ها و جلوگیری از پیامدهای منفی می‌تواند به کاهش اثرات منفی و بهبود مدیریت منابع آبی استان کمک کند.
بارش‌های اخیر، به‌ویژه در مناطقی که در سال‌های گذشته با کاهش منابع آبی مواجه بودند، می‌تواند نشانه‌ای امیدوارکننده باشد. مناطقی مانند سرفاریاب و جاورده که بیشترین میزان بارندگی را ثبت کرده‌اند، ظرفیت قابل توجهی برای احیای منابع آب زیرزمینی و تقویت رودخانه‌ها دارند.
با این حال، بسیاری از کارشناسان اقلیمی بر این باورند که بارش‌های موقت و پراکنده به‌تنهایی برای حل بحران کم‌آبی کافی نیست. ذخیره‌سازی و بهره‌برداری از این آب‌ها مستلزم زیرساخت‌های مناسب، مانند سدها، شبکه‌های آبیاری و سیستم‌های زهکشی است. در غیاب چنین زیرساخت‌هایی، بخش عمده‌ای از این آب‌ها به روان‌آب تبدیل شده و بدون استفاده از دسترس خارج می‌شوند.
چالش‌های زیرساختی در مدیریت بارش‌ها
ضعف زیرساخت‌های مدیریت آب یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که در پی بارش‌های اخیر بار دیگر آشکار شده است. مناطق روستایی و دورافتاده استان، که اغلب با بیشترین میزان بارش مواجه هستند، فاقد شبکه‌های مناسب برای هدایت آب و جلوگیری از سیلاب هستند. این موضوع، به‌ویژه در مناطقی مانند تنگ پیرزال و موشمی زیلایی، خطر فرسایش خاک و تخریب زمین‌های کشاورزی را افزایش می‌دهد.
شهرهای بزرگ‌تر مانند یاسوج و دهدشت نیز با چالش‌های دیگری مواجه هستند. در این مناطق، نبود سیستم زهکشی کافی منجر به ایجاد آبگرفتگی در خیابان‌ها و معابر می‌شود که بر زندگی روزمره مردم تأثیر منفی می‌گذارد. همچنین، این شرایط می‌تواند به زیرساخت‌های شهری مانند جاده‌ها، پل‌ها و ساختمان‌ها آسیب وارد کند.
اثرات اجتماعی و اقتصادی بارش‌ها
بارش‌های اخیر علاوه بر پیامدهای زیست‌محیطی، تأثیرات اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی نیز داشته است. در مناطق کشاورزی، این بارش‌ها می‌تواند به احیای زمین‌های زراعی و تقویت تولیدات محلی کمک کند، اما در غیاب مدیریت مناسب، خسارات ناشی از سیلاب یا تخریب زمین‌های کشاورزی نیز محتمل است.
در مناطق شهری، اختلال در حمل‌ونقل و افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری زیرساخت‌ها می‌تواند فشار اقتصادی بیشتری بر خانوارها و دولت محلی وارد کند. همچنین، کاهش دما و وزش باد، به‌ویژه برای خانوارهایی که از منابع گرمایشی ناکافی برخوردار هستند، شرایط سختی ایجاد می‌کند.
لزوم برنامه‌ریزی بلندمدت برای مدیریت منابع آبی
بارش‌های اخیر بار دیگر نیاز به یک رویکرد جامع و بلندمدت برای مدیریت منابع آب و اقلیم در کهگیلویه و بویراحمد را برجسته کرده است. برنامه‌ریزی دقیق برای ذخیره‌سازی آب، تقویت زیرساخت‌های شهری و روستایی و بهبود سیستم‌های مدیریت روان‌آب از جمله اقداماتی است که می‌تواند تأثیرات مثبت این بارش‌ها را به حداکثر برساند.
با توجه به تغییرات اقلیمی و روند ناپایدار بارش‌ها در سال‌های اخیر، هماهنگی بین نهادهای دولتی، جوامع محلی و بخش خصوصی بیش از هر زمان دیگری ضرورت دارد. در غیر این صورت، بارش‌هایی که می‌توانند فرصتی برای توسعه و بهبود وضعیت استان باشند، به تهدیدی برای زیرساخت‌ها و زندگی مردم تبدیل خواهند شد.
این بارش‌ها، گرچه به ظاهر نشان‌دهنده نوید روزهای بهتر برای منابع آبی استان است، اما بدون مدیریت و بهره‌برداری مناسب، تنها به عنوان فرصتی از دست‌رفته در تاریخ اقلیمی کهگیلویه و بویراحمد ثبت خواهد شد.
نظر شما