به گزارش روز جمعه خبرنگار ایرنا، این نشست با همکاری رایزنی‌های فرهنگی کشورمان در بوسنی هرزگوین، بلغارستان و صربستان، سفارت جمهوری اسلامی ایران در روسیه، دبیرخانه جایزه جهانی امام خمینی(ره) و انستیتو شرق‌شناسی آکادمی علوم روسیه برگزار شد.
در این رویداد که به همت رایزنی فرهنگی سفارت ایران در روسیه برگزار شد، جمعی از متفکران، شرق‌شناسان و ایران‌شناسان صاحب اثر با موضوعات مربوط به آراء و اندیشه‌های بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، درباره موضوع اصلی این نشست به گفت‌وگو و تبادل‌نظر پرداختند.
امام خمینی، تاریخ ساز بود
علی‌اکبر علی‌اکبروف رئیس انستیتو شرق‌شناسی آکادمی علوم روسیه در سخنان خود در آغاز این نشست، از امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران به عنوان شخصیتی تاریخ‌ساز نام برد و وی را منشأ اثر در دوران خود و پس از خویش در همه ابعاد معرفی نمود و مسیر پیشرفت تمدن اسلامی را روشن دانست.
بزرگترین هنر امام خمینی
کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه نیز در این نشست، پیام امام خمینی (ره) به گورباچف آخرین زمامدار شوروی را نقطه عطفی در تاریخ روابط ایران و روسیه دانست.
وی در ادامه به علت انتخاب آیت‌الله جوادی آملی برای تسلیم پیام امام خمینی (ره) به گورباچف پرداخت و در این زمینه به شخصیت علمی عرفانی و معنوی این عالم دینی اشاره کرد.
سفیر ایران در روسیه، در بخش دیگری از سخنان خود به نقش تاریخی امام خمینی (ره) در احیای اسلام در زمانی که ضربه‌های متعددی از لیبرالیسم و سوسیالیسم متحمل می‌شد پرداخت و اظهار داشت: سخن گفتن از امام کار راحتی نیست و وی به مانند اقیانوس بود او شخصیت مطلق معنویت و خداباوری بود که همه از هر دینی را به سوی خود جذب می‌کرد بویژه در زمانی که عملا اسلام دچار ضربه‌هایی شده بود؛ از لیبرالیسم مبتنی بر اینکه اساسا دین نیابد وارد ساختار سیاست شود و از ناحیه سوسیالیسم که از مبنا بر پایه نفی خدا قرار داشت.
جلالی افزود: امام این دو تئوری را هنگامی که بسیاری تصور می‌کردند بایستی به تشییع جنازه دین و معنویت رفت، باطل کرد و این بزرگترین هنر امام خمینی (ره) بود.
پیام امام به گورباچف، نشانگر راه نجات بود
در ادامه این نشست رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء اظهار داشت: امام خمینی (ره) که خود را در جایگاه «العلماء ورثة الانبیاء» می‌دانستند حرکت‌های بزرگی را رهبری کرد و کوشید در جهت هدایت انسان‌ها و جوامع گام‌های مؤثری بردارد و در این راه از خودگذشتن و ایثار و فداکاری کمترین آنها بود.
حجت الاسلام و المسلمین مرتضی جوادی آملی سپس به پیام امام به رهبر وقت اتحاد شوروی گورباچف اشاره و عنوان کرد: این پیام که دارای مضامین چندگانه‌ای است، افقی را در پیش چشمان بشر گشود و راه نجاتی را نوید داد که اگر به درستی در زمان خود مورد توجه و اندیشه قرار می‌گرفت می‌توانست نجات بخش بوده و کشوری بزرگ و ملتی سترگ را از سقوط و انحطاط رهایی بخشیده و امیدهای آن را زنده کند.
آیت‌الله جوادی آملی ادامه داد: امروز بعد از حدود چهل سال از ارسال این پیام، باید با بازخوانی مجدد، نکات اصیل و اساسی آن را به ملت بزرگ روسیه، بلکه به تمامی ملت‌های جهان توصیه کرد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به چند نکته اساسی مستتر در پیام امام (ره) ازجمله؛ توجه به معنویت توحیدی، برحذر داشتن از غلطیدن به تفکر و مکاتب غربی، بایستگی روی آوردن به مکتب فکری جوابگو، معرفت‌شناسی حسی و عقلی و مکتب فروغ‌بخش اسلام به عنوان تنها راه نجات اشاره کرد.
نقش امام خمینی در نزدیکی پیروان ادیان
دبیر همکاری‌های بین‌الادیان کلیسای ارتدکس روسیه نیز در این نشست به ۱۲دور گفتگوهای اسلام و مسیحیت ارتدوکس روسیه و ایجاد کمیسیون مشترک پرداخت و سهم بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران را در محوریت موضوعات این نشست‌ها در جهت تداوم و توسعه نزدیکی پیروان ادیان مطرح کرد.
کشیش ایلیا کاشیتسین در بخشی از سخنان خود گفت: نتیجه بیش از ۲۵ سال گفتگو بین ادیان اسلام و مسیحیت ارتدوکس بدون اغراق مفید واقع شده است چه در روابط دو کشور بزرگ ایران و روسیه و چه در درک و فهم پیروان از یکدیگر و این به دلیل آن بوده که گفتگوها در مدار اندیشه‌های امام خمینی (ره) طی سال‌ها انجام شده‌اند.
آرمان بزرگ انقلاب، ایجاد تمدن نوین اسلامی
یک استاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این نشست درباره تمدن اندیشی و نسبت آن با نظم و نظام بین‌المللی در آسیای امروز و در ایران و ایده تمدن نوین اسلامی صحبت کرد و به عنوان نتیجه‌گیری بحث خود را به چگونگی اندیشیدن به یک نظم آسیایی مبتنی بر همکاری و تعامل تمدن‌های آسیایی اختصاص داد.
محمدباقر خرمشاد از نظریات اندیشمندانی چون هانتینگتون، مکرون، دوگین، سیدحسین نصر و رهبر معظم انقلاب در این باره بهره گرفت و اظهار داشت: کلام این بزرگان در کنار یکدیگر قرار گیرد نتیجه متقنی درباره افول تمدن مبتنی بر نظریه‌های غربی و ظهور تمدن‌های نواندیشی که این تمدن غرب را به چالش می‌کشد بدست می‌دهد و در این جهان تمدن‌اندیش، ۵ تمدن آسیایی از جمله تمدن اسلامی هستند که غرب به راستی با آنها مواجه است.
این استاد دانشگاه در این‌باره به تمدن ارتدوکسی نیز با اشاره به سخنان الکساندر دوگین پرداخت و عنوان کرد: دوگین در مصاحبه با یکی از شبکه‌های ایران، این امر را مطرح کرد که تحت رهبری ولادیمیر پوتین، روسیه در حال بازگشت به اصل و ماهیت خویش است و ماهیت روسیه را مسیحیت ارتدوکس معرفی می‌کند و از مفهوم تمدن مسیحیت ارتدوکس و اوراسیایی صحبت کرده و تمدن غرب معاصر را شرارت‌آمیز و ضد مسیح توصیف می‌کند.
خرمشاد در ادامه به نظریات نصر اشاره کرد و افزود: آنچه که او در مورد تمدن اسلامی پیش‌بینی کرده بود با انقلاب اسلامی محقق شد و رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم که من آن را به عنوان مانیفست اسلام‌گرایانه ایران می‌دانم، می‌گویند: غایت انقلاب اسلامی و آرمان بزرگ آن، ایجاد تمدن نوین اسلامی است.
نوآوری در فلسفه سیاسی
یک نویسنده و استاد دانشگاه از بوسنی هرزگوین نیز در ادامه این نشست درباره نظریه مشروعیت حضرت امام (ره) صحبت کرد و آن را در راستای رد چارچوب‌های موجود سنتی و حقوقی مبتنی بر زور، مشروعیت مبتنی بر کاریزما معرفی کرد و اظهار داشت: این مشروعیت برخلاف ساختارهای موجود کسانی چون ماکس وبر که در تضمین حکومت عادلانه و مطلوب ناکافی‌ست، تمامی ابعاد انسانیت را شامل شده و ضرورت ایجاد شرایطی را بیان می‌کند که میان قانون الهی و رضایت مردم تعادل برقرار نماید.
امینا شاهینوویچ افزود: نظریه مشروعیت امام خمینی (ره) ترکیبی از اقتدار الهی و رضایت عمومی است و این ترکیب، که تلفیقی منحصر به فرد از اصول تئوکراتیک و جمهوری‌خواهانه را به وجود می‌آورد، به عنوان یک نوآوری در فلسفه سیاسی محسوب می‌شود، از این رو، حکومت اسلامی به عنوان «حاکمیت قانون» مبتنی بر قرآن و پذیرش جامعه مسلمانان استوار است.
روش و گفتار امام خمینی همچنان جذاب است
گوران آرسیچ نویسنده کتاب «ارتدوکس و تشیع» از اندیشه امام خمینی (ره) هم به عنوان یکی از منحصربفردترین آراء متفکران قرن بیستم یاد کرد و گفت: زمانی که امام خمینی (ره) نظرات خود را بیان می‌کرد همه تصور می‌کردند او به عنوان یک روحانی شیعه آیا یک فیلسوف هم هست، آیا او یک سیاستمدار است یا یک شاعر؟
این نویسنده اهل صربستان افزود: اکنون همه به این نتیجه رسیده‌اند که او یک شخصیت جهانی همه‌جانبه داشت که دنیا را تحت تأثیر خود قرار داد.
آرسیچ ادامه داد: او تنها کسی بود که در آن زمان شجاعانه در مقابل کاپیتالیسم و سوسیالیسم بر پایه باورهای شیعی ایستاد و روش و گفتار و منش اوتا زمان حاضر نیز دارای جذابیت است و برای نسل‌های آینده نیز راه او روشنگر خواهد بود و تمدنی که بر پایه نظریات او شکل گرفته مسیر خود را به درستی طی خواهد کرد.
رهبر خردگرای جهان اسلام
رئیس انجمن اسلام‌شناسان روسیه نیز در این نشست به گفتمان ترقی‌خواهی در الهیات اسلامی پرداخت و روش ترقی‌خواهانه اسلام چه در زمان پیامبر مکرم (ص) و چه پس از آن توسط بزرگان دین همچنین بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد.
توفیق ابراهیم اظهار داشت: درک امام خمینی (ره) از اوضاع زمانه خود بر اساس خرد و عقل استوار بود و همانند زمانی که پیامبر اسلام (ص) آیات نازل شده را بر مبنای درک مردم آن زمان به آنها ارائه می‌کرد، آیت‌الله خمینی (ره) نیز از جمله افراد مصلح اهل رأی بود که باتکیه بر خرد، به عنوان یکی از رهبران نسل خردگرایان جهان اسلام با زبان قابل درک انسان‌ها مفاهیم بالا را بیان می‌کرد.
این اسلام شناس روس افزود: این یک گفتمان جدید ترقی‌خواهانه بود که مسیری را در حوزه الهیات اسلامی ترسیم نمود.
ابراهیم ادامه داد: این گفتمان دین است که بایستی از همه چیز حتی از علم هم جلوتر باشد و ما پیروان دین اسلام به عنوان دین خاتم و پایانی باید صدایی بلندتر برای شنیده شدن داشته باشیم.
اندیشه غرب، مخرب و دشمن معنویت
استانیسلاو باچف تحلیلگر و نویسنده از بلغارستان هم در این نشست به چالش‌هایی که بر سر راه معنویت در مسیر توسعه و پیشرفت وجود دارد پرداخت و اندیشه‌های غربی را به عنوان اندیشه‌هایی که در جریان غالب قرار گرفته، مخرب و دشمن معنویت‌گرایی خواند.
این پژوهشگر عنوان کرد: ادیان سنتی جهان همانگونه که رهبر فقید ایران بدان می‌اندیشید بایستی اکنون در برابر دشمنی غرب با معنویت‌گرایی، متحد شوند و غرب این نبرد را که در زیر یک پرچم مقدس اجرا می‌شود را تاب نخواهد آورد.
باچف در این باره افزود: پیروان ادیان اسلام اعم از شیعه و سنی، مسیحیت ارتدوکس، جهان عرب، ایران، چین و هند نقش ویژه‌ای در این مسیر ایفا می‌کنند.
وی با اشاره به عنصر شهادت‌طلبی در فرهنگ مسلمانان گفت: متأثر از چنین نگاهی، راه شهیدان نصرالله و هنیه توسط پیروان آنها ادامه خواهد یافت.
لیبرال دموکراسی، ایده ای منزوی
رئیس مرکز مطالعات فلسفه و فرهنگ شرق در دانشگاه دوستی ملل روسیه (رودن) نیز در این نشست درباره موضوع تمدن اسلامی و جهان بعد از پدیده جهانی شدن و رویکرد فلسفی به عنوان بازتاب یک رویکرد مبتنی بر فرهنگ سخنانی ارائه کرد.
نور کرابایف به این نکته پرداخت که لیبرال دموکراسی به عنوان ایده و فلسفه غرب که خواهان تسلط بر همه ابناء بشر است، ایده‌ای منزوی خواهد بود و تمدن‌های دیگر از جمله تمدن و فلسفه اسلامی با ظرفیت‌های بسیاری که دارند تعریف و عرضه خواهد شد.
وی در این باره گفت: غربی‌ها فلسفه خود را به همه جهان تعمیم دادند و آن را تنها فلسفه قابل اتکا دانستند، در حالی که همگان بر این امر اذعان دارند که کدام فلسفه می‌تواند از فلسفه هند از فلسفه چین و مهم‌تر از همه از فلسفه اسلامی جلوتر باشد.
استاد دانشگاه رودن افزود: در روسیه ما مراکز متعددی داریم که فلسفه شرق را مطالعه می‌کنند مانند انستیتو فلسفه در مسکو و در سن‌پترزبورگ و در کشورهای اسلامی نیز مراکز بسیاری برای مطالعه تمدن‌های دیگران کار می‌کنند و این بدان معناست که فلسفه غرب نمی‌تواند در جهان پساجهانی شدن به عنوان تمدن و فلسفه غالب مطرح باشد بلکه آن نیز در کنار سایرین وجود خواهد داشت.
ویژگی امام در پیوند معنویت و جهان مادی
رئیس دانشکده الهیات دانشگاه تهران نیز در سخنانی با موضوع امام خمینی (ره) و پارادایم آینده جهانی به این امر اشاره کرد که آینده بشر با رویکرد متفاوتی بروز خواهد کرد و نیروهای معنوی گمشده بشریت به مسیر واقعی برمی‌گردند.
محمود واعظی، تمدن اسلامی را به عنوان تمدنی بر پایه ایمان، اخلاق و فرهنگ معرفی کرد و اظهار داشت: امام خمینی (ره) شخصیتی بود که پیش‌تر از گاندی و دیگران ۴۰ سال قبل برپایه معنویت زندگی کرد و ۸۰ سال قبل شعارش، منش و گفتارش بر اساس معنویت در خدمت به دیگران بود و این امر را بارها در آثارش تبیین کرد.
واعظی ادامه داد: اتصال معنویت به مادیات و انعکاس معنویت در همه جهات مادیات از خصوصیات امام بود که آن را وامدار قرآن است کتابی که پر از مفاهیم و محتوای انسانی و معنوی‌ست. وی سپس به ارزش افزوده‌ای که پارادایم مورد نظر امام نسبت به دیگر متفکران و آینده‌پژوهان غربی دارد پرداخت و آنها را در معنویت امام بر بستر عقلانیت، خدامحوری در همه شئون عالم، سادگی و قناعت پیشگی و خدمت به مردم دانست.
انقلاب اسلامی در زمره انقلاب‌های بزرگ جهان
معاون اسبق دومای روسیه نیز در این نشست اظهار داشت: اولین بار که در مورد جمهوری اسلامی ایران و انقلاب اسلامی شنیدم بهت‌زده شدم و شروع به کاوش درباره علل وقوع آن کردم.
سرگئی بابورین افزود: پس از مطالعات بسیار به این نتیجه رسیدم که این انقلاب در زمره انقلاب‌های بزرگ تاریخ جهان محسوب می‌شود که توانست نگرش جهانیان را تغییر دهد. بابورین ادامه داد: انقلاب اسلامی به رهبری آیت‌الله خمینی (ره) تغییرات بسیاری در تفکر آزادگان جهان ایجاد کرد کسانی که ابتدا به پیشرفت‌های ظاهری اروپا و آمریکا می‌نگریستند و از معنویت فاصله گرفته بودند اما به این نتیجه رسیدند که مسیر آنها رو به نابودی‌ست همانگونه که اکنون شاهد آن هستیم.
وی گفت: من معتقدم آثار امام خمینی (ره) را بایستی مورد مطالعه بیشتر قرار داد و درباره راه و روش ایشان بیشتر مطالعه کرد چراکه معتقدم او شخصی بود که ایمان و معنویت را به صورت عملی پیاده کرد و رویداد مهمی چون انقلاب اسلامی را به عنوان یکی از بزرگترین رویدادهای قرن بیستم رقم زد.
بنا بر گزارش رایزنی فرهنگی ایران در روسیه، جایزه جهانی امام خمینی(ره) برجسته‌ترین جایزه انقلاب اسلامی در عرصه ملی و بین‌المللی است که در دو بخش نظری و عملی با محوریت آثار شاخص و فاخر علمی و نیز اقدامات و فعالیت‌های تأثیرگذار و گسترده فکری و سیاسی، اجتماعی به مؤثرترین اشخاص حقیقی و حقوقی اهدا خواهد شد.
رئیس جمهوری اسلامی ایران رئیس شورای سیاستگذاری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نایب رئیس و رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی دبیری شورای سیاستگذاری جایزه جهانی امام خمینی(ره) را برعهده دارند.
نظر شما