مدیریت جامع و هماهنگ منابع حیاتی به معنای برنامه‌ریزی و اجرای سیاست‌هایی است که تمام جوانب و ابعاد منابع طبیعی را در نظر بگیرد و از هم‌افزایی بین آن‌ها بهره‌برداری کند، این نوع مدیریت، با افزایش ظرفیت‌ها و توانمندی‌های حقوقی و ساختاری و با مشارکت فعال مردم، می‌تواند به کاهش وابستگی به منابع غیرقابل تجدید و افزایش پایداری زیست بوم کمک کند.
تجربیات موفق جهانی
کشورهایی مانند آلمان، ژاپن و نیوزیلند با اتخاذ سیاست‌های مدیریتی پیشرفته و جامع در حوزه منابع طبیعی، به دستاوردهای چشمگیری دست یافته‌اند، آلمان با توسعه برنامه‌های استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی، توانسته است به یکی از پیشروان جهانی در این زمینه تبدیل شود.ژاپن، با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته برای مدیریت منابع آب و خاک، به ویژه در کشاورزی، بهره‌وری را افزایش داده و منابع طبیعی را به صورت پایدار مدیریت کرده است. نیوزیلند از روش‌های بومی و سنتی در کنار تکنولوژی‌های نوین برای حفاظت از تنوع زیستی و منابع آبی استفاده کرده و موفق به حفظ منابع طبیعی خود شده است.
راهکارهای پیشنهادی برای ایران
برای بومی‌سازی و اجرایی شدن سیاست‌های مدیریت جامع منابع حیاتی در ایران، می‌توان به اقدامات زیر اشاره کرد؛۱- تقویت چارچوب قانونی و حقوقی؛ ایجاد و اجرای قوانین جامع و سخت‌گیرانه برای حفاظت از منابع طبیعی، ۲ - آموزش و آگاهی‌بخشی: برگزاری برنامه‌های آموزشی و آگاهی‌بخشی برای تمامی اقشار جامعه، ۳ - پشتیبانی از تحقیقات علمی و فناوری: سرمایه‌گذاری در تحقیقات علمی و فناوری‌های نوین برای مدیریت پایدار منابع، ۴ - توسعه زیرساخت‌های لازم: ایجاد و بهبود زیرساخت‌های مدیریت منابع طبیعی، ۵ - مشارکت جوامع محلی: افزایش مشارکت جوامع محلی در تصمیم‌گیری‌ها و اجرای پروژه‌ها ، ۶ - پشتیبانی مالی و اقتصادی: تخصیص منابع مالی کافی و ایجاد انگیزه‌های اقتصادی برای کاهش مصرف منابع و افزایش بهره‌وری.
با اجرای این راهکارها و بهره‌گیری از تجربیات موفق جهانی، ایران می‌تواند به مدیریت جامع و هماهنگ منابع حیاتی دست یابد و بحران‌ها و ناترازی‌های انرژی را به طور موثر مدیریت کند.
مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست
نظر شما