به گزارش ایرنا؛ «طیبه عبدلی» و «سعیده موسیزاده» کتابداران ملایری هستند که امسال در هفته کتاب و کتابخوانی در طرحی مشترک موفق شدند با خلاقیت و نوآوری در اجرای طرحهای خلاقانه در کتابخانههای عمومی، به عنوان نمونه کشوری انتخاب شوند و الگویی برای دیگر کتابداران باشند.
کتابداری شاید در نگاه اول یکنواخت و خستهکننده به نظر برسد، اما کتابداران ملایری با بهرهگیری از تجربه، سابقه و خلاقیت منحصر به فرد خود این دیوار را شکستند و با اجرای طرحها و ایدههای نو، به نقطهای از علم و آگاهی رسیدند که مُدام برای خودشان و اعضای کتابخانه جذابیتهای گوناگون ایجاد کنند.
کتابداران کتابخانه ولایت ملایر که بیش از یک دهه به عنوان کتابدار، کولهباری از تجربه در حوزه دانایی دارند، امسال با طرح خلاقانه «ماز» (مشارکت اجتماعی زنان) نمونه کشوری لقب گرفتند و همزمان با هفته کتاب در آبانماه، در آیین ملی بزرگداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار با حضور «مسعود پزشکیان» رئیس جمهور و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تجلیل شدند.
در همین رابطه خبرنگار خبرگزاری ایرنا گفتوگویی صمیمی با «طیبه عبدلی مرویلی» و «سعید موسیزاده» کتابداران نمونه ملایری در کتابخانه ولایت داشت که در پی میخوانید:
ایرنا: از خودتان بگویید، چرا کتابدار شدید؟
عبدلی: من از سال ۱۳۹۲ در کتابخانههای عمومی ملایر فعالیت میکنم و دکتری کتابداری را به پایان رساندهام و از سال ۱۴۰۰ تاکنون در کتابخانه ولایت فعالیت دارم، خوشحالم که بیش از ۱۱ سال از بهترین لحظههای عمرم را در فضای علم و دانایی سپری کردهام؛ علاوه بر اینکه امسال کتابدار نمونه و سال ۱۴۰۱ نیز به عنوان مسوول کتابخانه نمونه کشوری انتخاب شدم.
از ابتدا به کتاب و محیط کتابخانه علاقهمند بودم، اما هرگز به این فکر نکردم که روزی کتابدار شوم، تا اینکه فراخوانی که برای جذب کتابدار داده شد برایم جذاب بود و در فراخوان شرکت کردم و قبول شدم و شغلم شد کتابداری و هر روز عشق و علاقهام به کتابداری بیشتر میشود، بچهها که به کتابخانه میآیند و برای کتابخوانی شور و نشاط دارند، برای من لذتبخش است، کتابها را که در قفسهها میچینم، برایم جذاب است و حس و حال خوبی دارد.
ایرنا: طرح خلاقانه "ماز" برتر کشوری شد، بیشتر درباره این طرح توضیح دهید؟
عبدلی: طرح «ماز» مخفف مشارکت اجتماعی زنان است، در این طرح که با مشارکت بهزیستی و بسیج در کتابخانه ولایت اجرایی شد، از بانوان عضو کتابخانه خواستیم مسائل و مشکلات محلهای که در آن زندگی میکنند را طی هر جلسه در کتابخانه بررسی کنند، به گروهای مختلف تقسیم شدند و هر گروه مشکل را بررسی و برایش راه حل ارائه میداد.
مشکلات بیشتر در زمینه بیکاری، استفادههای نادرست از فضای مجازی، مشکلات اجتماعی و اعتیاد بود و تلاش کردیم برایش راه حل ارائه شود؛ پیگیریهایی که با همکاری بهزیستی و بسیج انجام شد، چند کارگاه آموزش ریسندگی برای رفع بیکاری برپا کردیم و بانوان شرکت کردند، همچنین کارگاههای آموزشی برای اعتیاد و سواد رسانه نیز برگزار شد که این طرح به عنوان طرح خلاقانه نمونه کشوری برگزیده شد.
بانوان محله مشارکت بسیار خوبی در اجرای این طرح داشتند و به صورت محلهای اجرا شد، با توجه به اینکه کتابخانه ولایت در منطقهای محروم و کمتر برخوردار واقع شده، بیشتر فعالیتهای آن را بر پایه مشارکت گذاشتیم، به خاطر شرایط خاصی که در منطقه داریم، تلاش کردیم کتابخانه را از محلی به عنوان امانت دادن کتاب و مطالعه صرف خارج کنیم و فعالیتهای فرهنگی متنوع انجام دهیم، کلاسهای اوقات فراغت همچون نقاشی، طراحی، آموزش زبان انگلیسی و تفسیر قرآن و آموزشهای کودکان در این کتابخانه برگزار میشود.
بیشتر تمرکز ما این است که کتابخانه یک مرکز فرهنگی باشد و در کنارش هم ترویج کتابخوانی را داریم، از طرفی بچههایی هم که برای آموزش میآیند، کتابها و فضای کتابخانه را میبینند، علاقهمند میشوند و این موجب عضوگیری بیشتر میشود، در عین حال هم از خودِ اعضا و بانوان نظر و پیشنهاد میگیریم.
ایرنا: شاخصه یک کتابدار خوب از دیدگاه شما چیست؟
عبدلی: در درجه اول علاقه به کار است، تا علاقه به کار و کتاب و قفسههای کتاب نداشته باشی، موفق نخواهی شد، چون محیط کتابخانه همیشه خاص است، زمانیکه خودم در بین قفسه کتابها میروم و لیست کتابهای جدید و شور و اشتیاق اعضا را میبینم، علاقهام بیشتر میشود، دومین شاخصه این است که باید دائم خودت را به روز کنی، با وجود شبکههای اجتماعی و فضای مجازی، به روزرسانی یک ضرورت است.
شاید همین اینترنت رایگان، گذاشتن چند گلدان و جداب کردن فضای کتابخانه، مشارکت دادن اعضا در امور کتابخانه و برنامهها خودش نوعی خلاقیت است که انگیزه و علاقه را بیشتر و ما را از روزمرگی خارج میکند.
ایرنا: چقدر از وقت خود را برای کتابخوانی میگذرانید، از تعداد اعضا و منابع کتاب در کتابخانه ولایت بگویید؟
عبدلی: من از همان کودکی به کتاب خواندن علاقه داشتم، الان هم هر وقت فرصت کنم، وقتی را برای کتابخوانی اختصاص میدهم و همیشه خرید اینترنتی کتاب دارم، معتقدم که زندگی من با کتاب آمیخته شده و کتاب غذای روح است.
در حال حاضر ۷۵۰ عضو در کتابخانه ولایت داریم که بیشتر در حوزه کودک و نوجوان است، به نسبت فضا، محله و جمعیتی که در این منطقه داریم، عضوگیری ما خوب است، منابع کتابخانهای ما هم خوب است و همواره از مرکز نهاد کتابخانههای عمومی کشور، کتابهایی اهدایی داریم و سالانه حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ جلد کتاب به این کتابخانه اهدا میشود، در عین حال از خیرین هم برای خرید کتاب کمک میگیریم.
امانت کتاب در این کتابخانه هم در حد استاندارد است و به طور میانگین ماهانه حدود یکهزار جلد کتاب امانت داده میشود، کارگاههای آموزشی رایگان با مشارکت مربیان خیّر برگزار میکنیم و از اعضای توانمند برای اجرای برنامهها و کارگاهها استفاده میکنیم.
ایرنا: کتابخانه چقدر میتواند انتظارات نسل جدید امروز را برآورده کند؟
عبدلی: به طور قطع تنوع در منابع کتابخانه، اجرای برنامههای متنوع و به روز و برآورده کردن نیازهای مخاطبان، مهمترین گام در کتابخانههای موفق و جذب بیشتر اعضا است و ما از نظر جذب افراد برای اهدای کتاب، خیران و اجرای طرح "کاغذ تو کتاب نو" اقدامات خوبی انجام دادهایم.
در هر صورت اگر کسی علاقهمند به کتاب و کتابخوان واقعی باشد، میتواند در کتابخانهها کتاب مورد علاقه خود را پیدا کند، از طرفی نهاد کتابخانههای عمومی نیز کاهش سختگیری در ورودی برخی کتابها و افزایش بودجه کتابخانهها، میتواند انتظارات نسل امروز را برآورده کند.
نکته دیگر تجهیز و به روزرسانی امکانات در کتابخانههای عمومی است، قفسهها و میز و صندلی موجود شاید مربوط به ۳۰ سال پیش است، با این وجود تلاش کردیم اتاق کودک را با کمک همکارم تجهیز کردیم و اسباب بازی جدید خریدیم، اگرچه نسل امروز را جذب نمیکند، اما برای آشنایی کودکان به کتاب اثرگذار است.
ایرنا: بزرگترین مشکل و مانع شما در کتابداری چیست؟
عبدلی: کمبود امکانات و بودجه بزرگترین مشکل ماست، تخصیص اعتبارات به کارهای فرهنگی بسیار کم است، در برخی مواقع هم موازیکاری میشود، به عنوان مثال تجهیز کتابخانه مدارس یکی از این موارد است، وقتی کتابخانه عمومی هست، پاسخگوی نیاز دانشآموزان است، ترویج کتاب و کتابخوانی باید از پایه مدارس شروع شود.
پیشنهاد میکنم مدارس یک زنگ کتابخوانی داشته باشند و حداقل ماهی یا فصلی یکبار این زنگ را در کتابخانههای عمومی بگذرانند تا دانشآموزان با فضای کتابخانه آشنا شوند و این زنگ در تکلیف کتاب مدرسه قرار گیرد، چراکه طی چند سال گذشته از نظر منابع کتاب به ویژه کودک و نوجوان نهاد کتابخانههای عمومی کشور بسیار رسیدگی کرد.
ایرنا: مسوولان تا چه اندازه یاریگر شما در افزایش سرانه مطالعه هستند؟
عبدلی: شرایط به گونهای است که امروز باید امکانات بیشتر و بهروزتری برای توسعه کتابخوانی و کتابخوان کردن جوانان و نوجوانان تامین شود و با وجود منابع محدود، ادارات باید به ما کمک کنند، مدیر و فردی که دغدغهمند باشد، حتما کتاب برایش مهم است و به جایگاه کتاب اهمیت میدهد، حتی از خودش شروع میکند و میداند که کارهای نمایشی امروز دیگر جوابگو نیست.
هزینه در حوزه کتاب و کتابخوانی و آموزش و فرهنگ سرمایهگذاری است، چراکه بیاهمیتی به این حوزه مهم، هزینه کردن برای از بین بردن اعتیاد، آسیبها و بزههای اجتماعی است، والدین باید بدانند هر چقدر بیشتر به کتاب توجه کنند، برای فرزندان و تضمین آینده آنها اثرگذار است و ما هیچ محدودیتی در عضویت نداریم.
تعامل دوسویه ما و مجموعه مدیران باید تقویت شود و رسانهها نیز ما را در معرفی کتابخانهها، فضای موجود و فعالیتها کمک کنند، برنامه "هدهدسفید" از طریق صدا و سیما برنامه خوبی بود و موجب شد بچهها از ما کتابهای معرفی شده را درخواست کنند که من در این برنامه به عنوان داور برتر جشنواره ملی "هدهدسفید" انتخاب شدم.
«سعیده موسیزاده» نیز کتابدار نمونه ملایری است که از سال ۱۳۸۵ فعالیت میکند و از سال ۱۴۰۱ کتابخانه ولایت مشغول است و معتقد است: هر کسی که وارد کتابخانه میشود، باید منابع غنی در کتابخانه موجود باشد که در این راستا با اجرای طرح "کاغذ تو کتاب نو" و خریداری کتابهای درخواستی، تا حدود زیادی نیازهای اعضا را برآورده کردیم.
ایرنا: مهمترین محدودیت شما در کتابداری چیست؟
موسیزاده: به امور کتابخانهها آنقدر قدرت مانور داده نشده که یک کتابدار بتواند برای کتابخانه منابعی را که میخواهد خریداری کند، از نظر مالی هم محدودیت داریم، البته به تازگی بهتر شده است، کلاسهای متفرقهای که برای متقاضیان میگذاریم، محدودیت فضا داریم و همه کتابخانهها با داشتن تنها یک سالن مشکل عمده دارند.
انگیزه و علاقه ما را به این شغل وفادار کرده و برای امور کتابخانه وقت و انرژی میگذاریم، از سوی دیگر با توجه به گستردگی فضای مجازی باید از آن به عنوان یک فرصت استفاده کنیم، چراکه با فضای مجازی نمیتوانیم مقابله کنیم.
من مخالف فضای مجازی نیستم، بلکه ما باید به آن مسیر دهیم، کتابهایی هستند که به صورت پادکست است و از طریق موبایل میتوان مطالعه کرد، مهم این است که مطالعه صورت گیرد و هر چیزی که به فرهنگ مطالعه کمک کند، به طور قطع مفید است.
تولید کتابهای دیجیتال باید هدفمند باشد و در مسیر صحیح خودش هدایت شود، بهترین کتابهای الکترونیک و پادکستهای خوب را معرفی کنیم و به مطالعه جوانان مسیر دهیم.
ایرنا: علاوه بر طرح ماز؛ آیا طرح خلاقانه دیگری در دست انجام دارید؟
موسیزاده: تابستان امسال طرحی خلاقانه در کتابخانه ولایت ارائه دادم که برگزیده کشوری شد و هنوز به مرحله اجرا نرسیده است، طبق تاکید و سیاست نهاد کتابخانههای عمومی مبنی بر ارائه فعالیت اجتماعی، این طرح در زمینه کسب و کار در کتابخانه طراحی شده که هم برای نهاد درآمدزایی و هم برای کتابخانه ما سودآوری دارد.
از آنجا که کتابخانهها هیچ منبع درآمدی ندارند، ایده خلاقانهای ارائه دادیم که تکراری نباشد، در این راستا در اردبیل دورهای برای ما گذاشتند و روی طرح کار کردیم و مورد رضایت و توجه نهاد کتابخانههای کشور قرار گرفت و پذیرفته شد که امیدواریم اجرایی شود.
تمرکز این طرح روی بازاریابی و تبلیغات بود و تمرکزمان را روی عکاسی گذاشتیم تا هر کسی در هر حرفهای همچون خیاطی و سوزندوزی فعالیت میکند، دعوت کنیم به کتابخانه بیاید و عکاسی را انجام میدهیم و کمک میکنیم افراد در فضای مجازی بستری را برای تبلیغات و معرفی محصول آماده کنند، این طرح توسط یکی از همکاران ما در روستای "ویان" کبودرآهنگ اجرایی شده است.
نظر شما