نرخ مشاوره و «مسئولیت اجتماعیِ» سازمان نظام روان‌شناسی

تهران- ایرنا- چندی پیش اعلام شد سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور پیشنهادی نجومی را برای تعرفه­‌های این صنف در سال جدید ارائه داده است؛ رسانه­‌ها به نقل از رئیس این سازمان نوشتند؛ «پیشنهاد افزایش ۴۰ درصدی نرخ تعرفه‌های خدمات روان‌شناسی و مشاوره برای امسال به هیات دولت ارائه شده است.

دکتر «محمد حاتمی» رئیس این صنف با یادآوری مصوبه اخیر هیات دولت و افزایش ۲۴ درصدی تعرفه‌های درمانی بخش خصوصی به صورت عام که شامل حال خدمات روان‌شناسی و مشاوره نیز می‌شود، گفته: «ما پیگیر پیشنهاد خود یعنی افزایش ۴۰ درصدی تعرفه خدمات روان‌شناسی و مشاوره هستیم و در صورت موافقت، اطلاع­‌رسانی می­‌شود؛ پیشنهاد ما به شورای عالی بیمه سلامت و معاون اول رئیس‌جمهوری افزایش ۴۰ درصدی نرخ تعرفه خدمات روان‌شناسی و مشاوره برای سال جاری بود که دلایل خود را نیز داشت».

البته از نخستین ساعات یکشنبه (۱۸ اردیبهشت‌ماه) رسانه­‌ها از اعلام نهایی تعرفه­‌های مشاوره و روان‌شناسی خبر دادند که با تصویب هیات وزیران و به پیشنهاد شورای عالی بیمه سلامت کشور و تائید سازمان برنامه و بودجه، برای سال ۱۴۰۱ تعیین شده است.
براساس جدولی که حاوی ابلاغیه دولت است (جدول زیر)، تعرفه خدمات روان‌شناسی و مشاوره برای کارشناسان ارشد و دکترای تخصصی «بخش خصوصی» به ترتیب مبلغ ۱۷۶ و ۲۰۷ هزار تومان تعیین و اعلام شده است.
 

نرخ مشاوره و «مسئولیت اجتماعیِ» سازمان نظام روان‌شناسی


این رقم به گفته دکتر حاتمی برای سال گذشته (۱۴۰۰) به ترتیب برابر بود با ۱۳۰ هزار تومان (روان‌شناس دارای مدرک کارشناس ارشد) و  ۱۸۷ هزار تومان (روان‌شناس دارای مدرک دکتری) برای ۴۵ دقیقه مشاوره.
مقایسه این دو رقم نشان می­‌دهد پیشنهاد اولیه سازمان نظام روان‌شناسی پذیرفته نشده اما همین میزان افزایش نیز برای بسیاری از مردم کشور قابل پرداخت نیست.

اگرچه تا ابلاغ این مصوبه از سوی سازمان روان‌شناسی کشور، باید صبر کرد اما این نوشتار درباره چند موضوع مهم دیگر است؛ تعیین دستوری نرخ مشاوره و واقعیت موجود؛ نفس سخنان دکتر حاتمی، مفهومی به نام مسئولیت اجتماعی؛ معضل عدم پوشش بیمه­‌ای مشاوره و در نهایت یک پیشنهاد.
گشتی در مراکز شهر تهران نشان می­‌دهد نرخ­‌های دستوری سال ۱۴۰۰ در بیشتر موارد رعایت نمی­‌شود و در برخی کلینیک­‌ها، تا جلسه‌ای ۷۵۰ هزار تومان برای یک مشاوره ۴۵ دقیقه‌ای «روان‌درمانی» و حتی بیش از یک میلیون تومان برای یک جلسه «روانکاوی» حق ویزیت دریافت می­‌شود!
الف _ واقعیت رعایت نرخ­‌های مشاوره
همه کسانی که در ۲۰ سال گذشته پیرو تشکیل سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور، متقاضی دریافت خدمات این صنف بوده‌اند، بارها با این واقعیت تلخ مواجه شده‌اند که بسیاری از مراکز خصوصی، هرگز نرخ­‌های دستوری را رعایت نمی‌کنند. به جز اندک مراکز دولتی و وابسته به نهادهای عمومی (مانند سازمان بهزیستی)، بیشتر مراکز خصوصی، نرخ­‌هایی گاه تا ۵ برابر نرخ رسمی را برای یک جلسه مشاوره دریافت می­‌کنند؛ آن­‌هم از مردمی که زیر بیشترین فشارهای روانی و اقتصادی کمر خم کرده‌اند و از سر ناچاری و به عنوان آخرین راه‌حل، به مشاور و روان‌شناس مراجعه می­‌کنند.

گشتی در مراکز شهر تهران نشان می­‌دهد نرخ­‌های دستوری سال ۱۴۰۰ در بیشتر موارد رعایت نمی­‌شود و در برخی کلینیک­‌ها، تا جلسه‌ای ۷۵۰ هزار تومان برای یک مشاوره ۴۵ دقیقه‌ای «روان‌درمانی» و حتی بیش از یک میلیون تومان برای یک جلسه «روانکاوی» حق ویزیت دریافت می­‌شود!
این واقعیت عریان چنان رایج است که با بهانه­‌هایی همچون «زیر نظر سازمان نبودن» و «پروانه فعالیت نداشتن»، قابل پوشاندن نیست.

ب _ نداشتن پوشش بیمه‌ای
واقعیت تلخ دیگر این است که بر خلاف بسیاری از کشورها، در نظام سلامت ایران، خدمات مشاوره و روان‌شناسی تحت پوشش هیچ بیمه «پایه»ای قرار ندارند و تنها برخی مراکز خاص دولتی، نرخ دولتی را اعمال می­‌کنند و شاید یکی دو شرکت بیمه تکمیلی، برخی از خدمات را تا سقف محدودی پوشش می­‌دهند. این در حالی است که سال­‌ها از پیشنهاد پوشش بیمه برای این حرفه می­‌گذرد و در غفلت مسئولان دولتی و سازمان نظام روان‌شناسی روزگار می­‌گذرانند. بدیهی است حاصل این غفلت، موج رو به گسترش بیماری­‌های روانی و تبدیل آن­ها به اختلال‌های روان، اختلاف‌های زناشویی، انواع آسیب­‌های اجتماعی و ... است.

ج _ مسئولیت اجتماعی سازمان نظام روان‌شناسی
بسیاری از مردم و شاید مسئولان نمی­‌دانند که عمده تخلف‌های نرخ مشاوره را، کسانی مرتکب می­‌شوند که برای خود اسم و رسمی به­ هم زده و برخی­ با چهره خندان در رسانه ملی مردم را دعوت به آرامش و مراجعه به کلینیک­‌ها می­‌کنند!

از این جماعت که بگذریم، بخش عمده روان‌شناسانِ مسئول و متعهد کشور پس از سال­‌ها رنج درس خواندن و گذراندن کارگاه­‌ها و کارآموزی­‌ها و عبور از هفت­‌خوان دریافت پروانه، وارد این حرفه می­‌شوند؛ در حالی که دیگر مشاغل بهداشتی و درمانی چنین مشکلاتی ندارند.

از طرفی، همه می­‌دانیم که روان‌شناسی و مشاوره در کشور ما مغفول، مظلوم و گمنام است و در شمار آخرین موضوع‌های مورد توجه مردم و مسئولان قرار دارد. همین­‌گونه است شرایط دشوار تمرکز بر بیمار در یک جلسه حداقل ۴۵ دقیقه‌ای و انرژی زیاد  و مسئولیت­‌های انسانی و حرفه‌ای دشواری که متخصص این حوزه بر دوش دارد.
با این حال، هیچ­کدام از این موارد، نباید باعث فراموشی مسئولیت اجتماعی بزرگ روان‌شناسان و صنف حامی آنها (سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره) شود.

بسیاری از مردم و شاید مسئولان نمی­‌دانند که عمده تخلف‌های نرخ مشاوره را، کسانی مرتکب می­‌شوند که برای خود اسم و رسمی به­ هم زده و برخی­ با چهره خندان در رسانه ملی مردم را دعوت به آرامش و مراجعه به کلینیک­‌ها می­‌کنند!در این شرایط دشوار اقتصادی حتی اگر تورم یک سال گذشته بیشتر از پیشنهاد دکتر حاتمی برای افزایش ۴۰ درصدی نرخ تعرفه­‌ها باشد، هنوز بخش زیادی از مردم ایران قادر به پرداخت هزینه مشاوره به­ نرخ سال­‌های پیش هم نیستند، چه رسد به ارقام جدید؛ مردمی که در وانفسای اقتصادی کنونی درگیر معیشت و انواع دیگر بیماری­‌های جسمانی هستند.   

یک پیشنهاد
در شرایطی که روان‌شناسی و مشاوره سال‌هاست با بی­‌مهری وزارت بهداشت مواجه است و این نهاد، تنها اندک فارغ‌التحصیلان دانشگاه­‌های علوم پزشکی را به­ رسمیت می­‌شناسد و در نبود پوشش بیمه­‌ای خدمات مشاوره، می­‌توان از تجربه مراکز خیریه پزشکی استفاده کرد.
به این ترتیب که همچون مشاغل پزشکی و بهداشتی، می­‌توان برخی مراکز را به عنوان «مرکز خیریه روان‌شناسی» تاسیس و معرفی کرد تا با تعرفه پایین­‌تر و حتی گاه رایگان، پذیرای انبوه نیازمندان به این خدمات باشند و ضمن نظارت بر کیفیت خدمات، از پیامدهای گسترده رشد و عدم درمان اختلال‌های روان جلوگیری کرد.
موضوعی که اگر با نگاه ملی، مدنی، دینی و اخلاقی به آن بنگریم، هم وظیفه مسئولان و سازمان نظام روان‌شناسی است و هم اینکه، در آینده، سود آن به طور مستقیم به جامعه بازخواهد گشت؛ جامعه‌ای که روان‌شناسان نیز عضوی از آن هستند!
در این زمینه در آینده به تفصیل و با ذکر جزئیات و ساختارهای لازم بیشتر خواهیم نوشت.

اخبار مرتبط

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha