اقدامات تروریستی که از سوی سوداگران موادمخدر به کار گرفته می شود نارکوتروریسم نامیده می شود. برای نخستین بار رئیس جمهور پرو در سال ۱۹۸۳ میلادی برای توصیف حملات تروریست گونه علیه پلیس مبارزه با مواد مخدر این کشور از این اصلاح استفاده کرد.
کمیته مطالعات منطقه ای انجمن علوم سیاسی ایران و پژوهشکده مطالعات خاورمیانه نشستی با موضوع "نارکوتروریسم، تهدید علیه امنیت ملی" برگزار و سخنرانان این نوع تروریسم را از جنبه های مختلف به صورت علمی و کارشناسی بررسی کردند.
علی هاشمی رئیس پیشین ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان جدیت ایران در مبارزه با نارکوتروریسم گفت: طبق آخرین گزارش امریکایی ها در ٢٠١٧، ٧٥ درصد کشفیات تریاک جهان و ١٧ درصد کشفیات مورفین دنیا را ایران انجام می دهد.
هاشمی با تناقض خواندن فعالیت ایران در حوزه نارکوتروریسم گفت: جمهوری اسلامی ایران هم مبارزه کننده با نارکوتروریسم است هم خسارت بیننده آن.
رئیس پیشین ستاد مبارزه با مواد مخدر با توصیفی از اقدامات ایران در مبارزه با نارکوتروریسم گفت: ٧ درصد باندهای مواد مخدر مسلحانه هستند و ما برای مبارزه تا کنون ٤٠٠٠ شهید دادیم. از ١٤٨ هزار تن تولید خالص افغانستان، به معادل تریاک ١٠ و نیم درصد کشفیات داشتیم. ازین ١٠ و نیم در صد در جدال نارکوتروریسم ٣٠ درصد سهمی است که مبارزه می کنیم.
وی افزود: فشار بسیاری وارد شد که آیا می توانیم مبارزه کنیم یا نه اما به دلائل متعدد نمی توانیم مبارزه نکنیم.
به گفته وی، ٧ میلیون دستگیری مستقیم مواد مخدر داشتیم و در هر روز ٦٠ نَفَر از دستگیرشدگان یعنی ٥ درصدشان حکومتی بودند.
سیدمحمد مهاجرانی پژوهشگر حوزه امنیت بین الملل هم در گزارشی با موضوع تهدید امنیتی نارکوتروریسم گفت: درمورد تروریسم مخدری خواستم با این عنوان "از تروریسم مخدری تا شورش های جهانی" صحبت کنم. بهترین مطالعات در این حوزه در مکزیک است چون این پدیده در مکزیک بسیار پدیده سازمان یافته ای است و آنجا با ترانزیت مواد مخدر درگیر هستند.
وی با طرح پرسش تاکتیکی بودن یا استراتژیکی بودن نارکوتروریسم، اظهارداشت: معمولاً در جلسات آکادمیک بحث می شود نارکوتروریسم تاکتی است یا استراتژیک، که باید بگویم یک تاکتیک و یک کانال ارتباطی و ابزار ارتباط پیام بین یک گروه با توان کمتر و یا با دولت با توان بیشتر است.
این پژوهشگر حوزه امنیت بین الملل اضافه کرد: پیام این است کاری به کار ما نداشته باشیید و پا روی دم ما نگذارید اگر این کار را بکنید انتقام می گیریم.
مهاجرانی چگونگی ارسال پیام را همان عملیات تروریستی دانست که این پیام به جامعه می رسد و می گوید سراغ ما نیایید قدرت با ماست.
وی، بخشی از هدف قاچاق مواد مخدر را اقتصادی دانست و گفت: در نارکوتروریسم وقتی با دولت طرف می شوید اولین هدف به دست گرفتن قدرت است. باندهای قاچاق در کشور یک گروه ترانزیت هستند که از مرز می آورند و خارج می کنند و گروهی هم آشپزخانه دار هستند اما در سطح بین المالی از ابتدای تولید تا انتهای توزیع، کارتل ها سعی می کنند همه موارد را در اختیار بگیرند.
مهاجرانی با اشاره به کم بودن اطلاعات دقیق و معتبر در ایران در زمینه نارکوتروریسم گفت: به صورت ملی کشفیات آمار داریم اما هیچوقت نمی فهمیم مبادی ورودی یا خروجی کجاست یا راجع به میزان جنایات وابسته به کشفیات و قتل های سازمان یافته مربوط با مواد مخدر اطلاعات نداریم.
وی افزود: در کشور هنوز پیچیدگی لازم در مواد مخدر و هنوز جنگ های خیابانی نمی بینیم. وقتی از جنگ های خیابانی حرف می زنیم منظور در سطح اراذل خیابانی است که این گروه ها هنوز در مرحله نسل اول خودشان هستند هرچقدر پیچیده تر شوند بیشتر به سمت چیزی می روند که با قدرت سروکار دارد.
مهاجرانی اضافه کرد: هرچقدر جرم سازمان یافته تر شود، به همان اندازه فرد قدرت می یابد در برابر قانون و قدرت بایستد.
این پژوهشگر حوزه امنیت بین الملل با تاکید بر اهمیت قدرت نارکوتررویسم بر اقتصاد آن، اظهارداشت: اول می گویند فکر اقتصادی دارند اما برای عبور مواد یک مسیر امن می خواهند تا مواد را عبور دهند و به دست کارتل یا گروه سازمان یافته بعدی برسانند. دنبال این هستند با موانع قانونی مواجه نشوند و بتواند اعمال قدرت کنند و در لایه دوم می بینیم دعوا بر سر قدرت است.
وی افزود: در این سطح، امنیت از دو راه ترویج فساد، تسخیر دولت و حتی تاثیرگذاری بر رژیم های بین المللی مواد مخدر بدست می آید. تروریسم مخدری پس یک تاکتیک است با یک گروههای شورشی که به دنبال کسب قدرت هستند. در شرق و غرب کشور قدرت حاکم نیست و اگر مشکل قضایی هست دادگستری اهمیت چندانی ندارد چون رسیدگی به پرونده دو سال طول می کشد.
مهاجرانی با بیان اینکه آنها ما را در دو جهت با تهدید مواجه می کنند، گفت: اول اینکه در سطح ملی در برابر دولت می ایستند، بازیگران را افزایش می دهند، گروه های مختلف تبهکاری و پولشویی ایجاد می کنند و این زمینه درگیری ها را افزایش می دهد؛ لذا سطح منازعه داخل کشور بیشتر می شود.
به گفته وی، هرچقدر این باندها گسترش یابد به تبع آن گانگسترهای خیابانی بیشتر و درنتیجه امنیت ملی دچار آسیب می شود. این گروه مخدری فضایی برای گروه شورشی ایجاد می کند تا در خواب برود و خود را وارد اون گروه می کند.
مهاجرانی با اشاره به مطرح بودن بحث قانونی سازی حشیش در دنیا و پول سفید درنظر گرفتن حاصل از آن، گفت: با انجام این کار، مبارزه با گروه های تروریستی و کارتل ها سخت تر می شود.
**نارکوتروریسم تهدیدی علیه امنیت انسانی
مهدخت ذاکری مدرس دانشگاه و پژوهشگر هم آخرین سخنران این نشست بود که مشخصه بارز نارکوتروریسم را ماهیت دوگانه آن دانست و گفت: اکثراً این فعالیت ها غیردولتی است. نارکو از گروه راه درخشان پرو و فارک کلمبیا شروع شد. نارکو از سال ١٩٨٣ که در پرو شکل گرفت تا کنون یک روند دگردیسی طی کرد.
وی ادامه داد: ابتدا صرفاً گروه های جرایم سازمان یافته بود. رفته رفته گروه های تروریستی که اهداف ایدئولوژیکی، آزادیخواهی و ناسیونالیستی داشتند به این گروه نزدیک شدند و از اینها پول می گرفتند و از آن طرف بی نظمی سیاسی که گروه های تروریستی ایجاد می کردند جولان خوبی برای فعالیت نارکو بود. گفته می شود بین داعش و فارک کلمبیا همکاری استراتژیکی ایجاد شده بود.
این مدرس دانشگاه، سازمان های هیبریدی را شکل جدیدی از نارکو برشمرد و داعش را نمونه این سازمان هیبریدی دانست که در سال ٢٠١٥ ثروتمندترین گروه تروریستی تاریخ شناخته شد. طالبان و القاعده نخست هدف ایدئولوژیک داشتند اما بعدها منافع مالی بیشتر اهمیت یافت.
ذاکری در پاسخ به این پرسش که نارکوتروریسم چه تهدیدی برای امنیت انسانی می تواند باشد، اظهارداشت: قاچاق انسان سالانه ١٥٠ میلیارد دلار درآمد نصیب قاچاقچیان می کند و در سال ٢٠١٤ حدود ٧.٥ میلیارد دلار درآمد از این طریق نصیب خاورمیانه شد. درآمد سالانه قاچاق اعضای بدن انسان ۸۴۰ میلیون تا یک میلیارد دلار است.
در ارتباط مواد مخدر سال ٢٠١٤ داعش درآمدی بیش از ٢ میلیارد دلار داشته که ٤٠٠ میلیون سهم مواد مخدر بود.
این پژوهشگر گفت: داعش بیش از ٧ میلیون مهاجر اجباری از سوریه و عراق داشت و بابت هر نفر برای قاچاق اعضای بدن، ١٥ هزار دلار دریافت می کرد.
ذاکری مهمترین دلیل شکل گیری نارکو را دولت های ورشکسته مانند افغانستان و عراق، وجود بسترهای تاریخی منازعه مانند کشمیر و سینچیان، نابسامانی اقتصاد أعم از اقتصاد سیاه و فقر مانند پرو و کلمبیا و همجواری با این مراکز شکل گیری گروه نارکو تروریستی به دلیل سر ریزی تهدیدات عنوان کرد.
وی گفت: نگاه صرفاً مقابله ای و مبارزه ای پاسخگو نیست بلکه بهتر است با رویکردهای آسیب شناسانه این موضوع رسیدگی شود.
هاشمی در پاسخ به پرسش یکی از حضار مبنی بر قانونی شدن ترانزیت مواد مخدر و انجام کارهای فرهنگی به جای هزینه برای مبارزه، گفت: از نظر شرعی اجازه نداریم بگذاریم مواد مخدر از کشور عبور کند.
وی ادامه داد: ۲ هزار میلیارد دلار گردش مالی مواد مخدر با سالیانه ٥٠٠ میلیون دلار سود است که به همه صنایع تنه می زند. ۱۵۰ هزار تن تولید خالص موا مخدر در سال در دنیاست
رئیس پیشین ستاد مبارزه با مواد مخدر با استناد به بند ٥٧ قانون برنامه ششم توسعه که به مدیریت مصرف مواد مخدر مربوط می شود، گفت: طبق این بند قرا شد مدیریت مصرف انجام شود تا با آن ٢٥ درصد مصرف کاهش یابد که این کار انجام نشد.
وی افزود: هزینه سرانه پیشگیری در کشور نیم دلار است و این درحالی است که این هزینه در دنیا ٢٠ دلار است.
هاشمی با بیان اینکه بسیاری از کشورها ۷۰ درصد پیشگیری را با ورزش حل کردند، گفت: در بهمن ٧٤ امید به آینده در نسل جوان در تهران ارزیابی و کار تحقیقی شد که براساس آن امید به آینده در جوانان تهران بسیار منفی بود، اما پس از حماسه ٢ خرداد، در سال ٧٧ همان امید منفی به آینده در جوانان تهران به ٥٠ درصد مثبت رسید. و این هم به خاطر حس مسئولیت اجتماعی بود.
نظر شما