به گزارش ایرنا، پیگیری‌ها برای راه‌اندازی مرکز ماده ۱۶ بهزیستی یا همان سرپناه زنان معتاد مُتجاهر اگرچه به تعبیر جامعه‌شناسان افتخار نیست اما فزونی پدیده اعتیاد و ریشه دواندن آن در میان زنان موجب شد تا متولیان این حوزه در اصفهان نیز از سال ۱۳۹۸ برای این مقوله کوشش کنند.
ماده ۱۶ قانون مبارزه با مواد مخدر تصریح دارد که معتادان به مواد مخدر و روانگردان با دستور مقام قضایی برای مدت یک تا سه ماه در مراکز دولتی و مجاز درمان بطور رایگان و با هدف کاهش آسیب‌ها نگهداری شوند.
در رابطه با شیوع اعتیاد در زنان با سه گروه روبه‌رو هستیم؛ زنان معتاد که مصرف‌کننده تفریحی و تفننی هستند و برای درمان مراجعه نمی‌کنند(بنابراین جزو آمار محاسبه نمی‌شوند)، گروه دوم که برای درمان بطور داوطلبانه و خودخواسته به مراکز درمان سرپایی مراجعه و داروهای مورد نیاز را تهیه می کنند و گروه سوم، زنان معتاد متجاهر که توسط پلیس به این مراکز معرفی می شوند.
آنطور که معاون پیشگیری بهزیستی استان اصفهان می‌گوید، نگهداری معتادان متجاهر در مراکز ماده ۱۵ (کمپ‌های ترک اعتیاد) که پیش از این در اصفهان وجود داشته، بسیار دشوار است، زیرا ارائه خدمات به این گروه از معتادان نیازمند فرایندهای تخصصی است.
سُمیه کریمی در گفت و گو با ایرنا افزود: با توجه به اهمیت موضوع پس از پیگیری‌های بسیار سرانجام مرکز ماده ۱۶ بهزیستی خرداد امسال با تعداد محدودی بیمار کار خود را آغاز کرد اما در ادامه بدلیل مناسب نبودن فضای ساختمان، تنگناهای مالی، فراهم نشدن جذب مشارکت خیران و انصراف پیمانکار، فعالیت این مرکز، مهر امسال متوقف شد.
وی اضافه کرد: از آن زمان تاکنون بازسازی و مناسب سازی فضای این مرکز از محل اعتبارات سفر رییس جمهور به اصفهان آغاز شد و اکنون در مرحله پایانی اش اگرچه همچنان با محدودیت هایی روبه‌روست اما قابل بهره‌برداری و استفاده است.
معاون پیشگیری بهزیستی استان اصفهان افزود: رسیدگی به چالش های زنان معتاد متجاهر هزینه بیشتری می‌طلبد اما سرانه این مورد در سازوکارهای فعلی بسیار اندک و پرداخت آن با تاخیر همراه است.
کریمی با بیان اینکه اکنون نبود مدیر و پیمانکار مهمترین مانع فعالیت این مرکز است، افزود: فرایند ارزیابی و تعیین پیمانکار از بین سه گزینه نهایی در حال انجام است و بر این باوریم فردی که مسوولیت این مرکز را بر عهده می‌گیرد باید در کنار دانش، تجربه و پشتوانه مالی دغدغه‌مند، دلسوز و مطالبه‌گر نیز باشد.
معاون پیشگیری بهزیستی اصفهان اضافه کرد: مراجعه‌کنندگان به مرکز ماده ۱۶ بین یک ماه تا یک سال در این مرکز مستقرند و پس از دریافت خدمات روانشناختی و دارو درمانی ترخیص می شوند و مرحله ورود و خروج معتاد متجاهر از این مراکز بر اساس حکم قضایی است.
کریمی، نبود حمایت کافی از زنان معتاد مُتجاهر پس از ترخیص از مرکز ماده ۱۶ را حلقه مفقوده مبارزه با اعتیاد عنوان کرد و افزود: بازگشت به چرخه اعتیاد مهمترین تهدید برای افراد ترخیص شده از مراکز ماده ۱۶ است، از این رو توسعه و حمایت از مراکز توانمندی زنان آسیب دیده و گسترش خدمکات مددکاری، یکی از برنامه‌ریزی‌های مهم بهزیستی استان اصفهان برای رفع این چالش است و تلاش می شود این مساله به حداقل برسد.
وی با تاکید بر ضرورت هم‌افزایی نهادهای مرتبط از جمله شهرداری برای تقویت خدمات درمانی و اجتماعی به زنان معتاد مُتجاهر افزود: بر اساس برنامه‌ریزی‌ها مقرر شده است تا افرادی که با حکم قضایی دوره درمان خود را سپری می‌کنند اما هنوز جامعه‌پذیر نشده یا از سوی خانواده طرد شده اند تا زمان بهبود و توانمندی در مراکز بهزیستی نگهداری شوند اما در شرایط فعلی ظرفیت این مراکز کافی نیست.
در همین پیوندمحمدرضا جان نثاری معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری اصفهان نیز بتازگی در آیین تکریم و معارفه دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر استان گفته است: بدنبال این هستیم که معتاد مُتجاهر در سطح خیابان‌های استان نداشته باشیم و ضروریست این افراد بسرعت جمع‌آوری شوند و به زندگی عادی خود بازگردند.
وی با بیان اینکه انتظار می‌رود در سطح ملی به هزینه‌های کاهش آسیب‌های اجتماعی نگاه واقعی شود، افزود: برای سرانه ماده ۱۶ و افزایش ظرفیت سهمیه آن، نیازمند مساعدت‌هایی در سطح ملی هستیم تا امور جاری استان به بهترین نحو ممکن پیش برود.
به گفته کارشناسان حوزه اجتماعی، راه‌اندازی مرکز ماده ۱۶ بهزیستی از منظر امکان ارائه خدمات ویژه متناسب با شرایط معتادان مُتجاهر اهمیت بسیار دارد و اکتفا به کمپ های ترک اعتیاد پاسخگوی نیاز این افراد نیست.
اکنون چهار مرکز ماده ۱۵(کمپ ترک اعتیاد) با میانگین ظرفیت ۲۰۰ نفر در استان فعال است. در۲ مرکز کلانشهر اصفهان و ۲ مرکز دیگر در فلاورجان و لنجان، به هر مراجعه‌کننده ۲۱ روز خدمات مختلف ارائه می شود و ممکن است این دوره تمدید شود. خدمات این مراکز بصورت غیرانتفاعی است اما هزینه‌ها برای زنان نیازمند از طریق یاری برگ سازمان بهزیستی رایگان یا با تخفیف ۵۰ درصدی همراه است.
همچنین ۱۰ مرکز کاهش آسیب اعتیاد زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی و بهزیستی در استان فعال است که انواع خدمات حمایتی، آموزشی و مشاوره‌ای در آنها ارائه می‌شود.
بر اساس آمار شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر، یکصد هزار تا ١٢٠ هزار معتاد در استان اصفهان وجود دارد که حدود ۱۰ درصد از آنها را زنان تشکیل می‌دهند.