فرشته نگهبان، گردشگان نوروزي استان كرمانشاه را فرا مي خواند

به گزارش خبرنگار ایرنا، این معبد در مركز كنگاور از شهرهای استان كرمانشاه كه بر روی تپه ای طبیعی با حداكثر ارتفاع 32 متر نسبت به سطح زمینهای اطراف ساخته شده است، واقع شده است.

آناهیتا به معنای پاكی و دور از آلودگی بودن در اعتقاد ایرانیان باستان است و الهه آب، فرشته نگهبان چشمه‌ها و باران و نیز نماد عشق و دوستی بوده است.

این اعتقاد از دوران پیش از زرتشت در ایران وجود داشته و در دوران‌ بعدی هم مورد توجه قرار گرفته است و به احترام این الهه ایرانی معابد و تندیس‌های فراوانی در دوره‌های تاریخی پیش از اسلام در سرزمین ایران ساخته شده است.

از آناهیتا یادواره‌هایی (شامل معابد و كتیبه‌ها) در همدان، شوش، كازرون و آذربایجان، كرمانشاه و كنگاور به‌جای مانده است اما معبد آناهیتا در كنگاور مشهورترین معبد منسوب به آناهیتا در ایران است.

برخی دیگر از محققین به تبعیت از نوشته های مورخین ایرانی و عرب سده سوم هجری قمری به بعد، این بنا را كاخی ناتمام برای خسرو پرویز معرفی كرده اند عده ای نیز زمان ساخت آن را به اواخر سده سوم و آغاز سده دوم قبل از میلاد و عده دیگر آن را به سده اول قبل از میلاد نسبت می دهند.

'سیف الله كامبخش فرد' از كاوشگران بنا، آن را به سه دوره هخامنشی، اشكانی و ساسانی نسبت می دهد و 'مسعود آذرنوش' كاوشگر دیگر بنا، آن را كاخ ناتمامی از خسرو پرویز در اواخر دوره ساسانی می داند.

این بنا بر روی تپه‌ای با ارتفاع 32 متر و در ابعاد 209 متر در 224 متر ساخته شده است كه ارتفاع ستونهای این بنا نسبت به قطر آنها سه به یك است و این باعث شده در میان تمام معابد دنیا بی نظیر و منحصر به فرد باشد.

معبد آناهیتا دومین بنای سنگی ایران پس از تخت جمشید است.



*پیشینه تاریخی معبد آناهیتا



هرچند در مورد ماهیت این بنا اختلاف نظر وجود دارد ولی نظریه معروفتر، بنا را معبدی برای الهه آناهیتا می‌داند.

در قرن یكم بعد از میلاد، 'ایسیدور خاراكسی' جغرافیدان یونانی اولین كسی كه در كتاب خود به معبد آناهیتا اشاره كرده و آن را معبد آرتمیس نامیده است.

از قرن نهم تا چهاردهم مورخان اسلامی از این منطقه دیدن نموده و مشاهدات خود را در گزارشهای خود ثبت كرده‌اند بطوریكه 'ابن فقیه' در كتاب 'مشهور البلدان' نوشته است: هیچ ستونی شگفت انگیز تر از ستونهای معبد آناهیتا كنگاور نیست.

نخستین حفاری‌های باستانشناسانه سال 1347 انجام شد و طبق تحقیقات اولیه، بنا را مكانی برای پرستش الهه آناهیتا در دوره اشكانی دانستند.

در سال 1354 كاوش‌های بعدی و پیدا شدن سنگ‌ كنگره‌ای مشابه تاق گرا در سرپل ذهاب این نظریه را مطرح كرد كه ممكن است این بنا باقیمانده یكی از كاخهای خسرو پرویز در دوره ساسانی باشد كه البته وجود شواهد دیگر به نظریه اول قوت بیشتری می‌بخشد.

كاوشها نشان دادهاست كه این معبد در دوران سلجوقی، ایلخانی، صفویه و قاجار به منظورهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گرفته و از هر كدام از این دوران‌های تاریخی اثری در معبد به‌جا مانده است.

معبد آناهیتا به تدریج در طول سالیان دراز تخریب شده است؛ آثار معماري متشكل از گچ و آهك را مردم محلي براي تهیه گچ و آهك تازه استفاده مي‌كردند.

در طول هزاران سال مردم كنگاور با ذوب گچ و آهك موجود در محوطه تاریخي، بقایاي ساختماني معبد آناهیتا را نابود كرده‌اند و متاسفانه این معبد پس از زلزله كنگاور در سال 1336 و ساخت و سازهای مردم تقریبا به یك خرابه تبدیل شده بود.



*وضعیت فعلی معبد آناهیتا



بدون شك معبد آناهیتا به لحاظ ارزش تاریخی از جمله برجسته‌ترین آثار و میراث‌های فرهنگی سرزمین ایران است همچنین ویژگی‌های منحصر به فرد این محوطه تاریخی می‌تواند در جذب گردشگر داخلی و خارجی و رونق اقتصادی منطقه هم تاثیر گذار باشد.

این اثر سالهاست در انتظار ثبت در فهرست جهانی یونسكو قرار دارد ولی یكی از موانع ثبت این اثر در فهرست جهانی یونسكو كامل نشدن پژوهش در مورد سابقه بنا و قطعی نشدن نظریه‌های مربوط به سابقه تاریخی آن است.

این اثر باستانی در سالهای اخیر همواره از نگاه گردشگران و علاقمندان به تاریخ و تمدن باستانی ایراتن زمین پنهان نمانده است و در نوروز امسال هم اقبال خوبی از سوی گردشگران به این بنای باستانی نشان داده شده است.

571