تالاب بین المللی 'گندمان' بروجن درسال 1952 در دفتر تحقیقات پرندگان آبزی لندن ثبت شده و از نظر گونه های جانوری در زمره تالاب بین المللی محسوب می شود.
تالاب گندمان براساس ماده 16 قانون حفاظت بهسازی محیط زیست در سال 1353 و طبق ماده 43 اجرایی قانون منابع آبزی در سال 1378 زیر نظر سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت.
این تالاب كه یكی از زیستگاه های با ارزش در میان 105 زیستگاه مهم پرندگان در ایران شناسایی شده، در شمار زیباترین تالاب های كشور و مهمترین كانون های گردشگری چهارمحال بختیاری قرار دارد.
تالاب گندمان، زیستگاهی منحصر به فرد برای گذراندن زمستان و تخم گذاری پرندگان مهاجر و اسكان دائم پرندگان بومی محسوب می شود.
خشكسالی و كاهش بارندگی در طول چند اخیر استان چهارمحال و بختیاری كه كمترین میزان بارش در شهرستان بروجن به وقوع پیوسته، صدمات زیادی به تالاب گندمان وارد كرده به طوری كه وقوع آتش سوزی و احتمال تكرار آن در این تالاب را افزایش داده است.
علاوه بر خشكسالی، كم توجهی به حق آبه تالاب گندمان نیز به عنوان یكی از عوامل انسانی در خشك شدن و بروز آتش سوزی در تالاب گندمان موثر بوده است.
برداشت بی رویه از منابع آبی چاه های اطراف تالاب و استفاده بیش از حد كشاورزان از منابع آب محدوده تالاب گندمان عاملی برای خشك شدن و ایجاد بحران خشك شدن در تالاب را باعث شده است.
تالاب ملی 'گندمان' با یك هزار و 70 هكتار مساحت، در نزدیكی تالاب بین المللی 'چغاخور' قرارگرفته و با دو هزار و 220 متر ارتفاع از سطح دریا بلندترین تالاب كشور محسوب می شود.
مرق(علفزار) جنگلی ، سازرو، لوئی، پلی گلیوم، زنبق، آلاله آبی، بارهنگ آبی، عدسك آبی و اسپارگانیوم نیز ازگونه های گیاهی است كه در تالاب گندمان وجود دارد.
این تالاب زیستگاه گونه های مختلف جانوری است كه سارگپه، بحری، دلیجه، كركس، شاه بوف، كبك دری، بلدرچین، تیهو، باقرقره، قمری، چكاوك و بالابان از پرندگان كنار آبزی و شكاری این تالاب است.
چنگر، كشیما، كاكائی نقره، اردك سرسبز، اردك سیاه، آبچیلك، باكلان، فلامینكو، اگریت، حواصیل خاكستری، صدف خور، اكراسی، آوست، حواصیل ارغوانی، لك لك و انواع غازها از پرندگان شاخص آبزی این تالاب می باشند.
ماهی های كپور، آمور، بیك هد، ماهی گوره خری و كندروستوما از گونه های شاخص آبزی در تالاب گندمان قبل از خشك شدن آن است.
رییس اداره حفاظت محیط زیست بروجن با بیان اینكه 40 گونه پرنده مهاجر آبزی و كنار آبزی در تالاب گندمان شهرستان شناسایی شده، تصریح كرد: زیستگاه 15 گونه پرنده بومی نیز در حاشیه این تالاب قرار دارد.
'مرتضی منصوری' در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: 35 گونه گیاهی و پنج گونه شكاری منحصر به فرد بحری، سارگپه، دلیجه، باز و شاهین در تالاب وجود دارد.
وی افزود: وجود كوه های كلار و چهاربازار و وجود مراتع برای ییلاق و قشلاق در كنار این تالاب تنوع محیطی بی نظیری را در اطراف تالاب گندمان ایجاد كرده است.
رییس حفاظت محیط زیست بروجن، وجود اكوسیستم پربازده، تغذیه آب های زیرزمینی، تبدیل مواد عالی به معدنی، انتقال رطوبت به مزارع اطراف، ته نشینی رسوبات و جلوگیری از گسترش زیرگرد و غبار محلی را از جمله مزایای تالاب گندمان برشمرد.
منصوری گفت: به رغم تمامی اثرات مفید تالاب گندمان به دلیل خشكسالی چندسال اخیر هم اكنون بیش از 90 درصد مساحت این تالاب خشك شده است.
وی افزود: با همكاری و تعامل كشاورزان منطقه گندمان با احداث چند بند خاكی كوچك بر روی آبراهه های اطراف تالاب، درهفته گذشته پس از سه سال خشكی، یك سوم حجم آبی تالاب تامین شد.
منصوری افزود: خشكی این تالاب تولید ریزگرد و غبار محلی را تاحد زیادی در دو سال گذشته در منطقه افزایش داده است.
وی افزود: نام این تالاب هم اكنون به عنوان یكی از تالاب های پرارزش كشور در لیست كنوانسیون جهانی رامسر برای ثبت شدن است.
به گزارش ایرنا، در چهارمحال و بختیاری چهار تالاب گندمان، چغاخور، علی آباد و سولگان وجود دارد كه همگی در شهرستان بروجن قرار دارند.
تالاب گندمان در فاصله 14 كیلومتری مركز شهرستان بروجن واقع شده است.
گزارش از نرگس كریمی
7361/558/
بروجن - نام تالاب اولين چيزي را كه به ذهن شنونده متبادر مي كند آب است، اما تداوم چندين ساله خشكسالي در بام ايران باعث كاهش شديد منابع آب شده، به گونه اي كه اكثر تالاب‌ها از جمله تالاب بين المللي 'گندمان' بروجن، در عطش جرعه اي آب كه ديگر به كامشان ريخته نمي شود، حال خشكيدن هستند.
