بلای عفونی زباله های بیمارستانی به جان کرمانشاه

به گزارش ایرنا، بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی بیش از 40 درصد پسماندهای بیمارستانی عفونی هستند و سالانه 6 میلیون نفر در جهان به دلیل نبود مدیریت صحیح این پسماندها جان خود را از دست می دهند.
گرچه از چند سال پیش وزارت بهداشت بیمارستان ها را موظف به بی خطرسازی و دفع مجزای زباله های عفونی و غیرعفونی از مبدا کرده، اما برخی کارشناسان مدعی هستند این اقدام در همه مراکز درمانی انجام نمی شود.
در شرایط کنونی حدود ۱۵ درصد پسماندهای بیمارستانی را پسماندهای عفونی تشکیل می‌دهد که جزو پسماندهای ویژه محسوب می‌شوند و پسماندهای عفونی بیماری‌زا، قابل اشتعال، سمی و دارای قابلیت خورندگی هستند.
براساس مصوبه سال 1383 مجلس شورای اسلامی، زباله های بیمارستانی، عفونی و شیمیایی که برای سلامت جامعه تهدید محسوب می شود، باید ایمن سازی و تحت شرایطی خاص دفع شوند.

هر شهروند کرمانشاهی روزانه 680 گرم زباله می کند
براساس آمارهای اعلام شده، هر یک از ساکنان شهر یک میلیون نفری کرمانشاه روزانه 680 گرم زباله تولید می کنند که بخشی از آن، زباله های عفونی و بیمارستانی است.
براساس مشاهدات خبرنگار ایرنا، حجم زیادی از زباله های بیمارستانی و عفونی هر روز در اطراف محدوده گردشگری باغ های سراب قنبر شهر کرمانشاه رها شده و سلامت مردم این شهر را تهدید می کند.
در این زباله ها موادی همچون، سرنگ های پر از خون بیماران، شیشه های آزمایشگاهی حاوی خون و ترشحات بیماران، پانسمان های آلوده، ظروف تخلیه ترشحات بدن بیماران، تیغ های جراحی، سرنگ، لباس های بیمارستانی، پسماند دارویی و مواد شیمایی به وفور مشاهده می شوند.

زباله های بیمارستانی چیست؟
براساس تعریف ارائه شده از سوی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، وسایل آلوده به خون و ترشحات بیمار، بافت ها و پسماندهای جراحی، انواع سرنگ، آنژیوکت، باند، پنبه، زواید تزریقات و پانسمان، دستکش ها، ست و کیسه خون، ماسک بیمار، انواع وسایل برنده، پس ماندهای دارویی، انواع سوند و حتی پس مانده غذای بیماران عفونی جز زباله های عفونی و بیمارستانی محسوب می شوند که باید پس از بی خطرسازی در کیسه های زرد رنگ و مقاوم دفع شوند.

ادعای دانشگاه علوم پزشکی
با وجود تخلیه حجم گسترده ای از زباله های عفونی در اطراف شهر کرمانشاه، مدیران دانشگاه علوم پزشکی این موضوع را انکار می کنند و مدعی هستند که زباله های بیمارستانی بی خطرسازی و در مکانی امن دفع می شوند.
مدیر گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه ادعا کرد: تمام بیمارستان های استان با مبلغی بالغ بر 40 میلیارد ریال به دستگاه بی خطرساز زباله مجهز شده اند و هیچ زباله غیرایمنی از آنها خارج نمی شود؛ زباله ها پس از بی خطرسازی در مکانی امن و با رعایت شرایط بهداشتی دفع می شوند.
دکتر امیر کرمی در گفت و گو با ایرنا، با بیان اینکه تنها دستگاه بی خطرساز زباله در بیمارستان گیلانغرب نیاز به تعمیر دارد، گفت: به دلیل تحریم ها قادر به تعمیر این دستگاه نیستیم، از این رو تمام زباله ها در سردخانه بیمارستان نگهداری می شوند تا برای آن ها چاره اندیشی شود.
مدیر گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی توضیح داد: زباله های بیمارستانی در دستگاه بی خطرساز یا «غیرسوز» به دلیل حرارت بالا به حالت خمیری تغییر شکل می دهند تا در کیسه هایی زرد رنگ به محل دفع منتقل شوند.
با این حال برخلاف گفته کرمی، مقدار زیادی زباله های بیمارستانی به همان شکل اولیه و آغشته به آلودگی ها، در کیسه های مشکی رنگ رها شده اند و زباله گردها و حیوانات آنها را در محیط پراکنده کرده اند.

رد ادعای دانشگاه از سوی شرکت بازیافت
هایده شیرزادی مدیرعامل شرکت بازیافت کرمانشاه در جلسه ستاد مدیریت پسماند در پاسخ به ادعای مدیران دانشگاه علوم پزشکی، گفت: این امکان وجود دارد که برخی از بیمارستان ها چند کیسه از زباله های خود را بی خطر کنند، اما اکنون زباله های پرخطر بیمارستانی شامل خون آبه ها و مواد عفونی در حجمی گسترده به سراب قنبر منتقل می شود.

تایید سلامت زباله ها از سوی محیط زیست
به گفته مدیر گروه بهداشت دانشگاه علوم پزشکی، اداره کل محیط زیست استان زباله های خروجی بیمارستان ها را تاکنون سالم ارزیابی کرده است.
فریدون یاوری مدیرکل محیط زیست استان کرمانشاه نیز در گفت و گو با ایرنا، ادعای مدیران دانشگاه علوم پزشکی را تایید کرد و گفت: براساس آزمایش های انجام شده از سوی آزمایشگاه معتمد، تاکنون آلودگی در این زباله ها مشاهده نشده است.

سیستم غلط پایش
وجود زباله های پرخطر و عفونی در سایت سراب قنبر و در ‌عین حال اعلام پاکیزه بودن این زباله ها از سوی اداره کل محیط زیست می تواند ناشی از سیستم غلط پایش باشد.
مدیر بهداشت و محیط زیست شهرداری کرمانشاه در این رابطه گفت: آزمایش از زباله های بیمارستانی به شکل خوداظهاری است و مسئولان دفع زباله بیمارستان ها هر چند وقت یک بار زباله ها را ایمن سازی می کنند و نمونه ای از آن را در اختیار آزمایشگاه محیط زیست قرار می دهند.
محسن عبدی گفت: بیمارستان ها باید زباله های خود را ایمن سازی و خرد شده به محل دفع زباله منتقل و به صورت بهداشتی دفع کنند، در حالی تاکنون این موضوع رعایت نشده است.

تخلف درمانگاه ها
علاوه بر بیمارستان ها، مطب ها و درمانگاه های سطح شهر نیز زباله های عفونی و خطرناک تولید می کنند که به گفته مدیران شهرداری این زباله ها نیز بدون ایمن سازی در سراب قنبر رها می شوند.
مدیر گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی با رد تخلف گسترده در درمانگاه های کرمانشاه گفت: پنج شرکت خصوصی کار ایمن‌ سازی زباله های درمانگاهی را انجام می دهند، با این حال احتمال تخلف در برخی مطب ها و درمانگاه ها وجود دارد که در صورت مشاهده با آنها برخورد خواهد شد.

آلودگی منابع آبی
براساس مشاهدات خبرنگار ایرنا و مستندات جمع آوری شده، بخشی از زباله های بیمارستانی در سایت دفع زباله سراب قنبر در چاله هایی دفن و بخشی دیگر نیز سوزانده می شوند که براساس قوانین سازمان حفاظت از محیط زیست هر 2 روش غیرقانونی هستند.
سایت دفع زباله سراب قنبر در ارتفاعی مشرف بر چشمه سراب قنبر و 'قنات روزان' قرار دارد که بخشی از آب جنوب شهر کرمانشاه را تامین می کند، از این رو دفن زباله در این مکان می تواند منابع آبی شهر را تحت تاثیر قرار دهد.
براساس مقاله «بررسی منابع تامین آب آشامیدنی شهر کرمانشاه» که در سال 86 از سوی اساتید دانشگاه منتشر شد، آب خام منابع آبی سراب قنبر و قنات روزان به باکتری «کلیفرم» آلوده هستند و وجود مقادیر زیاد نیترات در چاه های واقع در محدوده شهری نشان از آلودگی آب زیرزمینی به فاضلاب دارد.
کلیفرم نوع باکتری است که معمولا در مدفوع و خون یافت می شود و معمولاً به عنوان شاخص کیفیت بهداشتی بودن غذاها و آب مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آلودگی هوا
همچنین سایت دفع زباله سراب قنبر در جنوب شهر کرمانشاه و نقطه ای مرتفع تر از دیگر نقاط شهر قرار دارد، از این رو دود ناشی از سوزاندن زباله ها در زمان وقوع پدیده وارونگی هوا در زمستان و حرکت هوای خنگ به بخش هایی پایین جو در تابستان، می تواند به بخش های کم ارتفاع شهر منتقل شود.
از سوی دیگر جریان وزش باید در شهرستان کرمانشاه از نیمه دوم پاییز تا پایان زمستان به سمت جنوب شرق است که دود ناشی از سوختن زباله های بیمارستانی در محدوده سراب قنبر را به روستاهای بخش سرفیروزآباد با حدود 27 هزار نفر جمعیت منتقل می کند.

زباله گردها
در سایت دفع زباله سراب قنبر افرادی برای خود کپر برپا کرده اند و به جمع آوری مواد زائد از میان زباله های بیمارستانی می پردازند.
علی میرانی پزشک متخصص عمومی، پرسه زدن این افراد در میان زباله های عفونی را تهدیدی جدی برای سلامت جامعه دانست و عنوان کرد: افراد حتی با قدم زدن در میان زباله های عفونی و تنفس در محیط می توانند به انواع بیماری های خطرناک مبتلا شوند و آن را در جامعه گسترش دهند.
وی افزود: از آنجایی که زباله گردها به شدت آسیب پذیر هستند و توان درمان ندارند، به راحتی پذیرای بیماری های مختلف خواهند بود و این موضوع می تواند به راحتی آنها را از پای در آورد.

جان مردم بازیچه نیست
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری کرمانشاه نسبت به رها شدن زباله های بیمارستانی در اطراف سراب قنبر واکنش نشان داد و تصریح کرد: جان مردم بازیچه نیست که با رها سازی زباله های عفونی اطراف شهر، سلامت جامعه را تهدید کنیم.
مهرداد سالاری بیست و یکم مردادماه در نشست مدیریت پسماند با تاکید بر اینکه زباله های بیمارستانی باید ایمن سازی و خرد شوند، گفت: وزارت بهداشت و به تبع آن دانشگاه علوم پزشکی موظف اند که به منظور جلوگیری از بروز تخلف بر زباله های عفونی تمام بیمارستان ها و درمانگاه ها نظارت کافی داشته باشند.
وی از اداره کل محیط زیست و شهرداری کرمانشاه خواست تا موضوع دفع زباله های بیمارستان در سراب قنبر را در سریعترین زمان ممکن بررسی کنند تا در صورت مشاهده تخلف با مسئولان دانشگاه علوم پزشکی برخورد شود.

برخورد قضایی در انتظار متخلفان
دادیار شعبه 14 دادسرای کرمانشاه که کار رسیدگی به تخلفات دفع زباله را بر عهده دارد، دفع غیر بهداشتی زباله های بیمارستانی را جرم اعلام کرد و گفت: دستگاه قضایی در صورت دریافت گزارشی مبنی بر تخلف در زمینه دفع زباله های بیمارستانی به شدت با متخلفان برخورد خواهد کرد.
نوید صحرایی در گفت و گو با ایرنا توضیح داد: اعضای کارگروه مدیریت دفع پسماند استان موظف شده اند که در صورت مشاهده دفع غیربهداشتی زباله های بیمارستانی گزارش های خود را به دستگاه قضایی ارائه دهند که تاکنون در این زمینه اقدامی انجام نداده اند.
به گفته وی، سال گذشته نیز مواردی از رها کردن زباله های بیمارستانی در اطراف سراب قنبر مشاهده شد که دستگاه قضایی با متخلفان برخورد کرد.
این مقام قضایی، همچنین به تایید سلامت زباله های بیمارستانی از سوی آزمایشگاه های اداره کل محیط زیست اشاره کرد و گفت: روند فعالیت این آزمایشگاه ها نیز مورد بازرسی قرار خواهد گرفت و اگر گزارشی خلاف واقع ارائه شده باشد، با متخلفان برخورد می شود.
صحرایی با بیان اینکه سایت دفع زباله سراب قنبر چالشی جدی برای شهر کرمانشاه است، افزود: در این مکان با مشکلات مختلفی همچون دفن غیر بهداشتی زباله ها، آتش زدن زباله ها و حضور زباله گردها رو به رو هستیم که باید برای آنها چاره اندیشی شود.

زباله های عفونی بسیار خطرناک هستند
مدیرعامل سازمان مردم نهاد پیام آوران کرمانشاه، زباله های بیمارستانی را بسیار خطرناک توصیف کرد و گفت: چنانچه پسماندهای بیمارستانی یا پزشکی بدون ملاحظات ویژه امحا شوند، تمام مواد داروی، عفونی و میکروبی وارد خاک و با اولین بارندگی وارد آبهای زیرزمینی می شوند که سلامت جامعه را در خطر خواهند انداخت.
شیرین خوانساریان ادامه داد: مواد شیمیایی موجود در این دسته از پسماندها، گاهی موجب جهش سلولی و در نهایت منجر به سرطان و یا بیماریهای مادر زادی می شود.
وی تصریح کرد: شیرآبه های عفونی این زباله ها وارد آبهای زیرزمینی شده و سلامت مردم را به خطر می اندازد و همچنانکه گفته شد این زباله ها بر خاک، آب و اکوسیستم اثرمنفی می گذارد.
فقدان سیستمی مناسب برای نظارت بر زباله های خروجی از بیمارستان ها و انکار این موضوع از سوی مدیران دانشگاه علوم پزشکی می تواند بر حجم زباله های عفونی انباشته شده در اطرف شهر یک میلیون نفری کرمانشاه بیافزاید و این موضوع به تهدیدی برای سلامت کرمانشاهیان تبدیل شود؛ از این رو می طلب که مسئولان ذیربط به جای پاک کردن صورت مساله هرچه سریع تر برای این موضوع چاره اندیشی کنند.
گزارش از سامان رحمتیان
8066/7445