روزنامه اطلاعات در يادداشتي به قلم عليرضا خاني، آورده است: در قانون جديد كه از سال 2021 ميلادي اجرا مي شود تمام محصولاتي كه پلاستيك يكبار مصرف دارند و وارد چرخه بازيافت نمي شوند، از بازارهاي اروپايي حذف خواهند شد.
نمايندگان پارلمان اروپا همچنين به صنايع اين كشور 4 سال زمان داده اند (از2021 تا 2025) تا 90 درصد از توليد پلاستيك هاي يكبار مصرف در قاره سبز بكاهند. طبق قانون جديد ورود تمام محصولاتي كه بيشتر از 70 درصد پلاستيك يكبارمصرف در آنها استفاده شده است، به قاره اروپا ممنوع خواهد بود.
571 نماينده پارلمان اروپا به اين قانون راي موافق دادند و تنها 50 نفر از نمايندگان پارلمان با اين قانون مخالفت كردند.سازمان هاي مردم نهاد مي گويند بشر در هر ثانيه بيشتر از 20 تن پلاستيك توليد و مصرف مي كند و بيشتر از 10 تن اين پلاستيك ها وارد آب اقيانوس ها مي شود.
پلاستيك ها به ذره هاي ميكروسكوپي تبديل شده و وارد بدن تمامي آبزيان و حتي آب شرب انسان مي شوند.
در آخرين آزمايش هاي پژوهشگران معلوم شده است كه شهروندان كره خاكي مقادير قابل توجهي از ذرات پلاستيكي در بدن خود دارند. اين ذرات پلاستيكي عامل اصلي بروز سرطان است.
سازمان ملل امسال روز 5 ژوئن( 15 خرداد ) را كه روز جهاني محيط زيست است به عنوان غلبه بر 'آلودگي پلاستيك' نامگذاري كرد.
انتخاب شعار غلبه بر آلودگي پلاستيك كه به نوعي هدف حذف آلودگي هاي پلاستيكي را دنبال مي كند، فراخواني براي اقدام همه‌ي ما در مبارزه با يكي از بزرگترين چالش‌هاي محيط‌زيستي عصر حاضر است.
در دنيا، در هر دقيقه يك ميليون بطري آب آشاميدني توليد مي‌شود و سالانه 500 ميليارد كيسه‌ي پلاستيكي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در مجموع مي‌توان گفت 50 درصد از مواد پلاستيكي كه ما استفاده مي‌كنيم، يكبار مصرف هستند.
همچنين نزديك به يك سوم از بسته‌بندي‌هاي پلاستيكي كه استفاده مي‌كنيم، از طريق سيستم‌هاي جمع‌آوري زباله، جمع نمي‌شوند و اين به معني انباشته شدن آنها در خيابان‌ها و در محيط اطراف ماست.
هر سال، نزديك به 13 ميليون تن پلاستيك به اقيانوس‌ها ريخته مي‌شود كه اثرات محيط زيستي زيانبار آنها بر بقاي جانداران دريايي فاجعه يار است. پلاستيك‌هايي كه به اقيانوس‌ها مي‌رسند تا هزار سال تجزيه نمي شوند. به عبارتي يك آلودگي كه دست كم هزار سال مي پايد.
از دهه 50 ميلادي كه اولين پلاستيك‌ها وارد بازار شدند تاكنون 8.3 ميليارد تن پلاستيك توليد شده است. تقريبا هر ذره پلاستيك كه توليد شده همچنان به شكلي وجود دارد و تجزيه نشده است.
هر سال حدود 500 ميليون ني پلاستيكي در آمريكا مصرف مي‌شود.هر دقيقه حدود دو ميليون كيسه پلاستيكي يكبار مصرف در سراسر جهان استفاده مي‌شود. فقط در آمريكا هر سال 100ميليارد كيسه پلاستيكي مصرف مي‌شود .هر ساله هشت ميليون تن پلاستيك وارد اقيانوس‌ها مي‌شود و اگر توليد پلاستيك محدود نشود تا سال 2050وزن آلودگي پلاستيك از وزن ماهي‌هاي دريا بيشتر خواهد شد .
روند افزايش زباله در جهان به شكل هراسناكي رو به افزايش است. طرفداران محيط زيست كه به جنبش سبز شهرت دارند معتقدند ميزان مصرف در كشورهاي ثروتمند و روحيه سرمايه داري موجب تزايد وحشتناك زباله بويژه زباله هاي برگشت ناپذير به طبيعت شده است. آنها معتقدند مردم جهان سرمايه داري بايد به سمت مصرف كمتر و آشتي بيشتر با طبيعت گام بردارند.
با اين حال ميزان تجمع زباله در كشورهاي در حال توسعه اينك بيشتر از كشورهاي صنعتي است به طوري كه في المثل در سواحل اندونزي بيش از هر نقطه عالم انباشت پلاستيك وجود دارد و سالانه ميليونها آبزي، مرغ دريايي و فلامينگو در اثر خوردن پلاستيك مي ميرند.
علت اصلي بيشتر بودن حجم زباله ها بويژه زباله هاي پلاستيكي در كشور هاي رو به توسعه، بيشتر بودن جمعيت آنها نسبت به كشورهاي صنعتي و كمتر بودن نسبت بازيافت پلاستيك در اين كشورهاست. در جهان توسعه يافته سهم بازيافت زباله تنها طي دو دهه اخير تغيير بسيار چشمگيري يافته به طوري كه نسبت زباله هاي بازيافتي نسبت به كل زباله در اروپا از 10 درصد در سال 2000 به حدود 65 درصد در سال 2017 رسيده و حتي در كشور سوييس ميزان دفن زباله به صفر رسيده است. با همه اين احوالات ، آشكار شدن نتايج تحقيقات علمي درباره مضار و خطرات سهمگين پلاستيك سبب شد تا پارلمان اروپا قانون منع توليد پلاستيك در اين قاره را تصويب كند.
ايران يكي از 10 كشور نخست دنيا در زمينه مصرف پلاستيك است. ميزان پلاستيك توليدي در ايران حدود 248 هزار تن در سال اعلام شده است. مصرف روز افزون مواد پلاستيكي چالش جديدي پيش روي محيط زيست كشور به حساب مي آيد و جاي خالي قوانين براي ممنوعيت استفاده از كيسه‌هاي پلاستيكي بيش از پيش در كشور احساس مي‌شود.
روندي كه در مصرف بي‌رويه پلاستيك در كشور وجود دارد، نگران كننده است. قوانيني براي منع توليد و مصرف پلاستيك در ايران وجود ندارد و دست كم تا سالياني نمي‌توان پلاستيك را حذف كرد اما بايد كاري كرد تا مردم از محصولات پلاستيكي كمتر استفاده كنند. در واقع ماهيت پلاستيك به‌نحوي تغيير يابد كه از يك عنصر آلاينده به يك عنصر دوستدار محيط زيست تبديل شود.
در اين زمينه بايد از تجربه ساير كشورها استفاده كرد به طوري كه در بسياري از كشورهاي پيشرفته قوانيني وضع شده كه طبق آن افرادي كه پلاستيك كمتري استفاده مي‌كنند، ماليات كمتري نيز مي‌پردازند و جاي اين قوانين در كشور ما خالي است. براي كاهش مصرف پلاستيك بايد در قوانين براي صاحبان مشاغل، صنايع و مردمي كه داوطلبانه در تلاش براي كاهش استفاده از پلاستيك هستند، انگيزه ايجاد كرد و دولت نيز از سرمايه‌گذاري در پلاستيك‌هاي تجديد پذير حمايت كند.
وضع كشور ما در زمينه آلودگي هاي محيطي اصلا مطلوب نيست. آلودگي گسترده درياي خزر يكي از اين مصاديق است. دانستن اين موضوع كه استفاده از محصولات يكبار مصرف پلاستيكي از جمله بطري‌ها و كيسه‌ها به چه ميزان مي‌تواند براي محيط زيست و سلامت انسان‌ها ، جانوران و گياهان و اساسا چرخه طبيعت خطرآفرين است، مي‌تواند در فرهنگ به كارگيري اين محصولات اثرگذار باشد.
براي مقابله با آثار بشدت زيانبار زباله هاي پلاستيكي نبايد منتظر دولت باشيم . سه اصل بنيادين براي كاستن از توليد زباله هاي پلاستيكي
«پرهيز از مصرف» و در صورت ممكن نبودن « صرفه جويي تا حد امكان» و « بازيافت حداكثري» است. ما در زندگي روزمره خود، به روش‌هاي ممكن تغييراتي ايجاد كنيم كه از بار سنگين آلودگي‌هاي پلاستيكي كاسته و زيستگاه‌هاي طبيعي، زندگي حيات وحش و محيط‌زيست خود را از خطرات ناشي از انباشت ظروف يكبار مصرف و كيسه‌هاي پلاستيكي نجات دهيم تا از اين طريق، شاخص‌هاي سلامت جوامع انساني، گياهي و جانوري را، بهبود بخشيم.
طي دهه هاي 50 و 60 ميلادي ، با رسيدن نسل اول صنايع آلاينده غربي به كشورهاي خواهان توسعه، اين بحث در فضاي آكادميك كشورهاي در حال توسعه مطرح شد كه محيط زيست بايد در اولويت باشد يا توسعه صنعتي؟ بسياري از صاحبنظران، توسعه صنعتي را بر محيط زيست ارجح مي دانستند. آنها تحليل مي كردند ما براي رشد، دستيابي به ثروت ، رفاه و برخورداري از فرصت هاي شغلي بايد توسعه صنعتي را بي اعتنا به بار و زيان هاي زيست محيطي در اولويت قرار دهيم. وقتي به سطح قابل توجهي از توسعه دست يافتيم آنگاه به كمك تكنولوژي به فيلتراسيون صنايع و حفظ محيط زيست همت خواهيم گماشت. آنها براي اين فرضيه خود استدلال مي كردند كه اروپا نيز طي قرون 18 و 19 ميلادي به محيط زيست توجهي نداشت و با همه توان در مسير توسعه صنعت حركت كرد و تنها از ميانه قرن بيستم به فكر محيط زيست افتاد.
در دهه 80 و 90 ميلادي اما تئوري تازه تر و محكم تري ارائه شد و آن ، پيشبرد همزمان توسعه صنعتي و حفظ و حمايت از محيط زيست است. اين نظريه كه به تئوري « توسعه پايدار» شهرت يافت تا امروز نيز معتبر است. توسعه پايدار به فرايند توسعه با حفظ محيط زيست و رعايت صرفه جويي حداكثري در مصرف منابع تجديدناپذير اطلاق مي شود.
روند تخريب محيط زيست و نيز استفاده حداكثري از منابع ، بدون رعايت حفظ ذخائر طبيعي براي نسل هاي بعد در كشور ما نشان مي‌دهد ما كماكان به اهداف توسعه پايدار تقيد چنداني نداريم. براي پيوستن به اين مسير همه نهادهاي تصميم ساز ، تصميم گير، مجري و ناظر كشور مسئولند ضمن اينكه يك يك مردم نيز بايد بياموزند كه پيوستن به جنبش سبز ، براي ادامه حيات و سعادت نسل هاي بعدي ، ضروري است.
*منبع: روزنامه اطلاعات،1397،8،5
**گروه اطلاع رساني**1893**9131
تهران- ايرنا- اعضاي پارلمان اروپا در يك راي گيري تاريخي به حذف استفاده از پلاستيك يكبارمصرف راي مثبت دادند.
