پلاكارد «كودك هفت تپه‌ام، گرسنه‌ام» در دست دارد. هشت سال بيشتر ندارد. پدرش مي‌گويد امروز ديگر از گرسنگي ناي مدرسه رفتن نداشت. گفت بابا با تو مي‌آيم تحصن تا شايد زودتر حقوقت را بدهند. بارها تأكيد مي‌كند معلوم است كه دلش راضي نيست بچه‌اش از درس و مدرسه بيفتد اما چه كند، نمي‌تواند جلويش را بگيرد. همسرش هم چند روزي است او را همراهي مي‌كند. چهار روزي هست زنها و كودكان هم در اعتراض كارگران هفت تپه مردان شان را ياري مي‌كنند. در شوش هستم؛ كنار كارگران نيشكر هفت تپه، كارگراني كه مي‌گويند بيش از سه ماه است حقوق‌شان را نگرفته‌اند. شش هزار كارگري كه رزق و روزي شان به اين كار وابسته است.
مجتمع صنعتي نيشكر هفت تپه در جاده اهواز- شوش قرار دارد. از كنار زمين‌هاي هفت تپه مي‌گذرم دو سوي جاده با بوته‌هاي بلندو سبزرنگ نيشكر احاطه شده. ساعتي از تجمع كارگران مي‌گذرد اين روز برايشان معناي خاصي دارد. روزي كه چند نفر از اعضاي سنديكاي شان بازداشت شده‌اند. تعدادي از كارگران مقابل ستاد فرماندهي نيروي انتظامي ايستاده‌اند به اميد آزادي همكاران شان. مي گويند اعتراض شان كاملاً مسالمت‌آميز بوده و انتظار ندارند كسي از آنها در بازداشت بماند. يكي از كارگران دستان زمختش را نشانم مي‌دهد:«فكر كن از برج 5 حقوق نگرفته‌ايم از وقتي شركت در سال 94 خصوصي شده هميشه همين وضعيت بوده و حقوق مان را اگر هم گرفته‌ايم هميشه با اعتراض بوده. هميشه با تأخير حقوق گرفته‌ايم.»
22 سال سابقه كار در شركت را دارد مي‌گويد همه اين سيزده روز خواسته مان اين بوده كه مسئولان ما را ببينند حرفهايمان را بشنوند. فرماندار قول داد، نماينده مجلس قول داد، اما كسي به قولش عمل نكرد. همسرش هم اين روزها او را همراهي مي‌كند چاره ديگري برايشان نمانده. زن ديگري مي‌گويد شاغل است و گرنه او هم حتماً مردش را همراهي مي‌كرد. معلم است مي‌گويد اين وضعيت روي روحيه بچه‌ها هم اثر گذاشته بيشترشان رنگ و روي درست و حسابي ندارند.حالا زندگي ما كمي فرق دارد من حقوقم را بموقع مي‌گيرم.
شهر شوش كاملاً بي‌رونق است. بيشتر مغازه‌ها تعطيل. كارگران برايم مي‌گويند وقتي ما چهار ماه حقوق نمي‌گيريم براي شهرمان هم رمقي نمي‌ماند: «بايد پولي باشد كه ما به گوشت فروشي، سوپرماركت و لباس فروشي سري بزنيم اين جوري با حال ما شهر زنده مي‌ماند. بيش از نصف مردم شوش و اطراف در هفت تپه كار مي‌كنند.»
يكي ديگر از كارگران مي‌گويد فقط ما نيستيم كاش بياييد و خانواده هايمان راهم ببينيد. آنقدر به ما فشار آمده كه ديگر اعضاي خانواده هم همراهي مان مي‌كنند دختران هشت ساله و چهارده ساله‌ام امروز با من آمدند. والا من رويم نمي‌شود توي صورت شان نگاه كنم بالاخره بايد يك كيكي، لواشكي بخورند. پول همين‌ها را هم ندارم كه به آنها بدهم. تا توي مدرسه از بقيه بچه‌ها خجالت نكشند.» مطالبه كارگرها فقط پرداخت حقوق بموقع شان نيست آنها مي‌خواهند كارفرما لباس مناسب كار و شرايط ايمني كار را هم براي شان فراهم كند. آهي مي‌كشد:«مي‌گويند اول ايمني، بعد كار بعد هيچ كدام را رعايت نمي‌كنند.» مي‌گويند آنقدر بدون خشونت اعتراض كرده‌اند كه مردم كوچه و بازار هم به آنها پيوسته‌اند. تأكيد مي‌كنند روزانه صدها نفر دست از كار مي‌شويند و اعتراض مي‌كنند وقتي سه چهارم مردم شوش، انديمشك و دزفول در هفت تپه كار مي‌كنند مگر چاره‌اي جز اين هم مي‌ماند.
آقاي «ز» مغازه دار است مي‌گويد: «هفت تپه اي‌ها كه حقوق نمي‌گيرند ما هم عملاً بيكار مي‌مانيم! خيلي اوقات مي‌پرسيم كي حقوق مي‌گيريد تا ما هم كارمان يك رونقي بگيرد.» يكي ديگر از كارگران مي‌گويد سه فرزند دارد.مستأجر است و كلاً يك ميليون و هشتصد هزار تومان حقوق مي‌گيرد؛ گلايه‌مند است:«چرا آنقدر دير سراغ مان آمديد دو هفته است داريم اعتراض مي‌كنيم اما صدايمان به جايي نمي‌رسد، ما از همه مسئولان خودمان مي‌خواهيم ما را ببينند.» مهندس كشاورزي است و به قول خودش نسل سوم از خانواده‌اي است كه در هفت تپه كار مي‌كند. خودش، پدرش و برادرش: «در هفت تپه اين طور نيست كه فقط كارگران اعتراض كنند از كارگر ساده تا مديران و مهندس‌ها همه اعتراض مي‌كنيم.سرپرست من هم اعتراض مي‌كند. 80 نفر با من كار مي‌كنند و من از همه مي‌خواهم در اعتراض‌ها شركت كنند. ما همه احساس خطر كرده‌ايم. اين شركت شبانه واگذار شد. زمين‌هاي اينجا همه دولتي بودند. اين شركت 40 سال قدمت دارد. به نام شركت كشت و صنعت هفت تپه ثبت شده يعني مجتمع است و واگذاري‌اش هم راه و روش مشخص داشت.ما حتي مراسم معارفه مديران را هم نداشتيم. نمي شود كه يكشبه يك شركت را واگذار كرد. مطالبه اصلي ما بازگشت شركت به وضعيت اصلي خودش است اگر قرار است واگذار شود، شرايط قانوني‌اش رعايت شود.»
كارگر است مي‌گويد نمي‌تواند در روي زن و بچه‌اش نگاه كند:«دخترم دندان درد دارد. مي‌شود دندان درد را درمان نكرد؟ مدام مي‌گويم صبر كن ما براي هر بار حقوق بايد اعتصاب كنيم. نيروي انتظامي چرا بايد مقابل ما باشد آنها بايد ما را درك كنند. نه اين‌كه همه چيز را امنيتي كنند. سال قبل 80 نفر پرونده قضايي پيدا كردند اميدوارم اين بار براي كسي مشكلي پيش نيايد.»
دريافت پاداش سالانه كشت و رعايت حقوق قانوني هم از ديگر درخواست هاي آنان است. اين روزها كارگران فولاد خوزستان هم به اين اعتراض‌ها پيوسته‌اند و هفت تپه اي‌ها مي‌گويند ما آنها را درك مي‌كنيم درد ما دردي مشترك است. كارگران هفت تپه بارها تأكيد مي‌كنند، فقط حقوق شان را مي‌خواهند، دستمزدشان را براي كاري كه برايش زحمت كشيده‌اند و نمي‌خواهند هر بار به خاطرش اعتراض كنند. آنها مي‌خواهند فقط ديده و شنيده شوند.
** ماجراي نيشكر هفت تپه از كجا شروع شد و چطور به اينجا رسيد؟
«حدود 5 هزار كارگر اكنون به دليل مشكل اين كارخانه نتوانسته‌اند حقوق خود را دريافت كنند كه ما به همراه ديگر مسئولان پيگير حل اين مسأله هستيم. حجتي، وزير كشاورزي هم طي تماس تلفني با جهانگيري درخواست كرد تا حقوق كارگران از بخش يارانه نيشكر و مطالبات آنها از سازمان برنامه و بودجه پرداخت شود كه ديگر هماهنگي‌ها با مجموعه دولت و غيردولتي براي حل اين مشكل انجام شده و سعي داريم بزودي اين مشكل را حل كنيم.»
سيد رضي نوري، نماينده مردم شوش روز گذشته چنين از تلاش‌ها براي حل مشكلات كارگران هفت تپه خبر داد. برخي خبرهاي ديگر نيز حاكي از آن است كه امروز موضوع كارگران هفت تپه در جلسه هيأت دولت مطرح مي‌شود. فرهاد دژپسند، وزير اقتصاد نيز براي پرداخت حقوق كارگران طي امروز و فردا دستور داده است.
درباره تغيير مالكيت نيشكر هفت تپه نيز جعفر سبحاني، مشاور رئيس سازمان خصوصي‌سازي به ايرناپلاس گفته است:«نيشكر هفت تپه برنامه واگذاري جديد ندارد و اين بحث فعلاً مطرح نيست. مشكلات كارگري بايد برطرف شده و خريدار به تعهدات خود عمل كند. با اين حال بنگاهي كه سال‌هاي قبل واگذار شده، با مسائل اين چنيني به سرعت ملغي نمي‌شود.»
اين اولين بار نيست كه كارخانه‌اي بعد از خصوصي شدن، به چنين شرايطي دچار مي‌شود. از يك طرف، جست و جوها براي سابقه مديريتي جوان‌هايي كه از سال 94 و بعد از برگزاري مزايده، مديريت اين كارخانه را در دست گرفته‌اند به نتايج مشخصي نمي‌رسد و از طرف ديگر برخي بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه همين مسائل كارگري و التهاب‌هاي آن، طي سال‌هاي گذشته مانع از انجام اصلاحاتي در اين بنگاه اقتصادي و به خصوص وضعيت نيروي انساني آن شده است. البته 14 آبان ماه نيز ايلنا در گزارشي به نام برخي از سهامداران و اعضاي هيأت مديره نيشكر هفت تپه در ليست متخلفان ارزي بانك مركزي اشاره كرده بود و حالا نيز گفته مي‌شود كه مدير عامل آن، فراري شده است.
** حاشيه‌هايي به قدمت تاريخ
«دزدها در مملكت آزاد هستند و من بايد به زندان بروم، چون خوزستان را آباد كرده‌ام.» ابوالحسن ابتهاج، اولين رئيس سازمان برنامه ايران زماني كه در دهه چهل بازداشت شد و به زندان رفت، چنين در ديوان كيفري خطاب به خبرنگاران سخن گفته بود. ابتهاج در سال 1336 در پي راه اندازي اين كارخانه رفت و در 18 آذر 1340 اين كارخانه افتتاح شد كه در همان زمان، ابتهاج در زندان بود. او در كتاب خاطرات خود درباره طرح نيشكر هفت تپه مي گويد:« براي مطالعات اوليه طرح، يكي از مشهورترين متخصصان دنيا را كه اهل پورتوريكو بود به ايران آورديم. او پس از مطالعات اوليه گفت كمتر نقطه‌اي در دنيا استعداد خوزستان را [براي كاشت نيشكر] دارد و پيش‌بيني كرد كه محصول سالانه نيشكر در حدود 90 تُن در هر هكتار باشد كه در عمل، چند سال بعد متوسط محصول نيشكر هفت‌تپه به 137 تن در هكتار رسيد. مطالعات خاك‌شناسي انجام شد و 10 هزار هكتار زمين در نقطه معيني براي كشت نيشكر در نظر گرفته شد. تصميم گرفته شد در اين زمين نيشكر كاشت شود و تا زمان برداشت محصول كارخانه قند نيشكر را تأسيس كنيم.»
حالا بيشتر از نيم قرن از آن زمان مي‌گذرد و نام نيشكر هفت تپه، باز هم براي چندمين بار طي چند سال گذشته بر سر زبان‌ها افتاده است. توليد شكر در اين منطقه باستاني از ايلام، از همان ابتدا با مشكلاتي مواجه بود و روي مسير هموار جلو نمي‌رفت. در ابتدا خريد زمين‌هاي آن از شخصي به نام شيخ سفلي مشكلات زيادي را براي ابتهاج ايجاد كرده بود و بعد از آن هم برخي از مردم محلي تصور مي‌كردند كه اين كارخانه صنعتي، زمين‌هاي كشاورزي و حقابه آنها را هدف قرار داده است. اما مشكلات كارگري اين بنگاه اقتصادي از زماني آغاز شد كه بلاي مديريتي مانند آفتي بر جان اين كارخانه افتاد.
** از ايستادگي مثل يك خانواده تا فراري شدن
اولين حركت‌هاي اعتراضي كارگران مجتمع كشت و صنعت نيشكر هفت تپه در سال‌هاي 84 و85 به خاطر عدم دريافت دستمزد به مدت سه ماه آغاز شده بود. در آن زمان اين بنگاه اقتصادي در اختيار سازمان گسترش و نوسازي ايران(ايدرو) قرار داشت. در سال‌هاي بعد از آن هم ايدرو تلاش‌هايي را براي نوسازي و حل مشكل اين بنگاه اقتصادي انجام داده بود. غلامرضا كرامتي فرد، معاون سرمايه گذاري‌هاي صنعتي ايدرو در ارديبهشت سال 92 به ايسنا گفته بود:«مرحله دوم نوسازي كشت و صنعت نيشكر هفت تپه بر توسعه و بهسازي كشاورزي در اين شركت متمركز شده و تاكنون 90 درصد پيشرفت داشته است.سطح زير كشت نيشكر در هفت تپه در سال زراعي گذشته از 8500 هكتار فراتر رفت كه نسبت به سال قبل از آن 500 هكتار افزايش نشان مي‌دهد.» در فاز نخست اين نوسازي هم 30 ميليارد تومان هزينه شده بود كه اگر اين كارها انجام نمي شد، همان زمان به دليل فرسودگي، اين كارخانه 50 ساله تعطيل شده بود. بعد از اين تلاش‌ها در 30 آذر سال 94 سازمان خصوصي‌سازي اطلاعيه‌اي چنين منتشر كرد:«100درصد سهام نيشكر هفت تپه واگذار مي‌شود.»
بر اساس اين اطلاعيه، بلوك 100 درصدي سهام شركت كشت و صنعت نيشكر هفت تپه شامل 194 ميليون و 741 هزار و 333 سهم به قيمت پايه هر سهم 11 هزار و 231 ريال و ارزش كل پايه 2 هزار و 187 ميليارد و 139 ميليون و 910 هزار و 923 ريال به صورت 5 درصد نقد و بقيه اقساط 8 ساله در سي امين روز آذرماه امسال به مزايده گذاشته شد كه اين ميزان سهام متعلق به سازمان گسترش و نوسازي ايران بود و مبلغ سپرده شركت در مزايده آن توسط سازمان خصوصي‌سازي 65 ميليارد و 614 ميليون و 197 هزار و 328 ريال تعيين شده بود. در نهايت در اين مزايده جواني به نام اميد اسد بيگي برنده شد. حالا در چارت سازماني اين شركت نيز كه روي سايت آن قرار دارد، از ميان 5 نفر عضو هيأت مديره، نام فاميل سه نفر، اسدبيگي است.وي در سخنراني خود براي كارگران شركت گفت:«شرايط هفت تپه بسيار بهم ريخته و آشفته است و تنها دليلش هم سوء مديريت اين تشكيلات بوده است. اين تشكيلات مي‌توانست ثروت زيادي را براي شما ايجاد كند. مي‌توانست بهترين امتيازات را به شما بدهد ولي متأسفانه سوء مديريت باعث شده است كه همه شماها ناراحت باشيد. شماهايي كه يك عمر براي اين مملكت جنگيديد. شماهايي كه زماني كه ايران دچار بدترين شرايط ممكن در زمان جنگ بود توانستيد شركت را نجات دهيد. ولي درحال حاضر شما هستيد كه از همه گرفتار‌تر هستيد و مشكلات زيادي داريد. اين مجموعه آمده است تا مثل يك خانواده در كنار شما ايستادگي كند.» او در اواخر سال 94 چنين صحبت كرده بود و حالا نقوي حسيني، سخنگوي فراكسيون ولايي مجلس به نقل از اژه‌اي، سخنگوي قوه قضائيه گفت:«درباره مديرعامل كشت و صنعت هفت تپه بايد بگويم كه وي فراري بوده و اصلاً زندان نيست كه فرصتي به او داده شود تا مشكلات را حل كند.»
منبع: روزنامه ايران؛ 1397،8،28
گروه اطلاع رساني**1699**2002
مجتمع صنعتي نيشكر هفت تپه در جاده اهواز- شوش قرار دارد. از كنار زمين‌هاي هفت تپه مي‌گذرم دو سوي جاده با بوته‌هاي بلند و سبزرنگ نيشكر احاطه شده. ساعتي از تجمع كارگران مي‌گذرد اين روز برايشان معناي خاصي دارد. روزي كه چند نفر از اعضاي سنديكاي شان بازداشت شده‌اند.
