برندسازی تلاشی در عرصه تجارت و بازرگانی برای هویت بخشی و معرفی به مخاطبان و مصرف كنندگان است. كوششی كه تضمین كننده اعتماد مصرف كننده و نمادی از كیفیت ، انحصار و خاص بودن یك محصول است كه آن را به نامی ماندگار در اذهان بدل می كند.
هنرها و صنایعی كه با دستان پرتوان، اذهان خلاق و سلیقه های نشات گرفته از فرهنگ غنی توسط زنان و مردان هنردوست و هنرپرور تولید می شود به خوبی تلاشی را كه با فرهنگ و هنر درآمیخته است به نمایش می گذارد و گردشگران طالب را نیز به خود جلب می كند.
صنایع دستی ایران علاوه بر سابقه تاریخی هفت هزار ساله از تنوع، جذابیت و زیبایی خاصی برخوردارند كه می توانند به عنوان یكی از تولیدات مهم هنرمندان ایران زمین در توسعه گردشگری و مبادلات فرهنگی نقش به سزایی ایفا كنند.
صنایع دستی هر كشور بازگو كننده خصوصیات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی آن سامان و نمادی از هویت ملی هر قوم است كه می تواند عامل مهمی در شناساندن فرهنگ و تمدن ملل مختلف و نیز هویت بخشی به نسلهای آینده هر كشور محسوب شود.
در این میان خطه تاریخی خراسان رضوی به عنوان میراث دار بخش عظیمی از فرهنگ و تاریخ ایران زمین در عرصه صنایع دستی و هنرهای سنتی حرف های فراوان برای گفتن دارد.
پهنه غنی از فرهنگ و تاریخ خراسان رضوی زندگی هنرمندان و صنعتگران بلند آوازه ای را نشان می دهد كه از مجموع 250 رشته هنرهای دستی شناخته شده در كشور دست كم 90 رشته را با دستان عاشق و هنرمند خود تولید می كنند.
در این میان 35 رشته صنایع دستی، بومی خراسان رضوی است كه فقط در همین منطقه تولید می شود و تا كنون 22 رشته آن به عنوان شاخه های دارای مزیت و بومی این استان در كشور انتخاب شده است.
رشته هایی هنری از جمله نواربافی، ابریشم بافی، قلم زنی روی سنگ، ارغوان بافی، زیورآلات سنتی، كاشی سنتی، پوستین دوزی، گلدوزی، سنگتراشی، رشته های سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی كه خاستگاه آنها خطه خراسان رضوی است.
متاسفانه شش رشته صنایع دستی این خطه به طور كامل منسوخ شده كه دیگر نه هنرمندی در این رشته ها فعال است و نه اثری در این رشته ها در خراسان رضوی تولید می شود كه این شش رشته عبارتند از شعربافی، گیوه دوزی، قفل سازی، چارق دوزی، خورجین بافی و نمد مالی.
همچنین رشته های علامت سازی، چلنگری، دباغی سنتی، برك بافی، احجام سنگی، چادرشب بافی، گره چینی، مسگری، رنگرزی گیاهی و صحافی سنتی از رشته های در شرف منسوخ شدن در این استان است.
* خراسان رضوی دارنده 13 برند ملی صنایع دستی
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: از 22 رشته صنایع دستی خراسان رضوی كه به عنوان شاخه های دارای مزیت و بومی این استان معرفی شده اند 13 هنر به عنوان صنایع دستی شاخص كشور و البته بومی این استان معرفی شده است.
محمد مطیع با اشاره به اینكه این استان دارای هنرهای سنتی و صنایع دستی متعدد و متنوع است كه در عرصه ملی و بین المللی شناخته شده هستند افزود: برندسازی صنایع دستی حمایت واقعی از كالای نفیس ایرانی است.
وی بیان كرد: یكی از این برندها، برند تراش سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی در شهرستان فیروزه است.
وی گفت: در شهرستان طرقبه شاندیز نیز رشته ارغوان بافی و پوستین دوزی و در شهرستان كلات هم گلیم و ابریشم بافی به عنوان برند صنایع دستی شناخته می شوند.
معاون اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی افزود: همچنین رشته سفالگری سنتی در گناباد، ابریشم كشی در تربت حیدریه، فرت بافی و ساخت سازه های سنتی در تربت جام، حوله بافی در تایباد و تراش سنگهای قیمتی در نیشابور از دیگر برندهای ملی صنایع دستی شهرستانهای خراسان رضوی محسوب می شوند.
وی اظهار كرد: رشته های تراش سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی، حجاری سنتی (سنگتراشی) و نیز تولیدات چرمی دست دوز از برندهای ملی صنایع دستی در مشهد هستند.
مطیع گفت: صنایع دستی سبدبافی در بجستان و گلیم بافی در قوچان از دیگر رشته ها و صنایع دستی برجسته و مهم خراسان رضوی محسوب می شوند.
* برندهای ملی خراسان، نامدار و جهانی
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با اشاره به اینكه این خطه در پهنای تاریخ پر فراز و نشیب خود هنرهای سنتی و صنایع دستی فراوانی داشته است گفت: بسیاری از این هنرها هنوز نیز با قوت در حال ادامه حیات هستند و بخشی نیز به دلایل متعدد از جمله بی توجهی، عدم سنخیت با زندگی مدرن و پیشرفت های صنعتی منسوخ و به فراموشی سپرده شده اند.
ابوالفضل مكرمی فر افزود: برندسازی صنایع دستی یكی از ضروریات و الزاماتی است كه باید در خصوص همه صنایع دستی اجرا شود اما در این میان در گام اول صنایع دستی و هنرهای سنتی بومی و ویژه هر منطقه و استان شناسایی و به عنوان برند ملی معرفی شده اند.
وی اظهار كرد: با توجه به لطافت هنرهای سنتی و صنایع دستی آثاری از جمله ابریشم بافی مورد توجه بسیار گردشگران خارجی نیز هست و به نوعی می توان گفت این هنرها در عرصه جهانی نیز شناخته شده و نامدار هستند.
مكرمی فر گفت: بسیاری ازگردشگران خارجی با مشاهده اوج هنر و لطافت این صنایع دستی ابراز شگفتی و تعجب فراوان می كنند.
* صنایع دستی مصداق عینی كالای ایرانی
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با بیان این كه استفاده از مواد اولیه داخلی و به كار بردن هنر و خلاقیت بومی و فردی در خلق آثار هنری و صنایع دستی گویای ایرانی بودن این هنرها و ضرورت توجه ویژه به این بخش است افزود: نظری كوتاه بر تولید صنایع دستی نشان می دهد این رشته یك هنر- صنعت ایرانی و باید از آن حمایت و صیانت شود.
مكرمی فر ادامه داد: یكی از سیاستهای مهم امسال در راستای شعار 'حمایت از كالای ایرانی' حمایت و صیانت از صنایع دستی است كه در دستور كار اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی بوده است.
وی گفت: حمایت از هنرمندان صنایع دستی و هنرهای سنتی در حقیقت اقدامی در جهت حفاظت از فرهنگ و تمدن تاریخی ایران است و در این رابطه معرفی این هنرها در عرصه ملی و بین المللی بسیار اهمیت دارد.
* گوهرسنگ ها، برند مشهد برای جهان
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: انتخاب مشهد به عنوان شهر گوهر سنگ جهانی به علت ظرفیتها و توان فراوان در این عرصه از دو سال پیش انجام شد كه این موقعیت، فرصت خوبی برای رشد و بالندگی این هنر و معرفی هنرمندان این عرصه به جهانیان است.
مكرمی فر با بیان اینكه 90 درصد تراش و تولید سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی كشور در خراسان رضوی صورت می گیرد افزود: مشهد در حوزه تراش، تولید، فروش و صادرات سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی از ظرفیتهای بسیاری برخوردار است.
وی اظهار كرد: هنر تاریخی موجود در عرصه تراش و قدمت و نوع سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی موجود در مشهد از جاذبه های مهم اقتصادی و گردشگری این كلانشهر است.
مكرمی فر گفت: اگر مشهد در دو سالی كه به صورت آزمایشی به عنوان شهر گوهر سنگ جهانی انتخاب شده است در تحقق شاخصها موفق عمل كند و بتواند به استانداردهای جهانی در زمینه های مختلف فعالیت در عرصه سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی برسد به طور دائم به عنوان شهر جهانی در این عرصه معرفی خواهد شد.
وی مشهد را دارای ظرفیتی بی نظیر در حوزه تولید، فروش، عرضه و صادرات سنگهای قیمتی عنوان كرد و افزود: باید در این زمینه از هنرمندان و تراشكاران حمایت شود.
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی به فعالیت 17 هزار هنرمند در زمینه تراش سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی در این استان اشاره كرد و گفت: حدود 500 كارگاه دارای مجوز در این رشته در خراسان رضوی فعالیت دارد.
مكرمی فر افزود: علاوه بر این، كارگاههای فراوان دیگری مشغول فعالیت در این عرصه هستند كه از این اداره كل مجوز ندارند و البته فعالیت آنها مشكلی نیز ندارد.
1922/6053/7496
مشهد- ایرنا- برندسازی صنایع دستی خراسان رضوی در عرصه ملی یكی از سیاست ها و برنامه های اصلی برای حفاظت، صیانت و احیای هنرهای سنتی است كه علاوه بر كمك به تجاری سازی آنها نمادی از هنر و خلاقیت هنرمندان این استان است.
