حضرت زینب(س)؛ طلایه دار دفاع از حریم ولایت

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ توان ایستادگی در برابر ناملایمات و دشواری های زندگی، یكی از ویژگی های برجسته انسانی به شمار می رود كه حضرت زینب(س) به عنوان الگویی ممتاز در این زمینه محسوب می شود و ایشان با سلاح صبر، توانست حماسه كربلا را برای همیشه ماندگار كند و بدین گونه آموزگار مكتب بردباری و رشادت لقب بگیرد.

حضرت زینب(س) در پنجم جمادی الاول پنجم هجری قمری در شهر مدینه دیده به جهان گشود و جهانی را به قدوم خویش مزین كرد، امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) نام زینب را به معنای زینت پدر برای ایشان برگزیدند.

**مقام علمی حضرت زینب(س)
درباره علم و دانش حضرت زینب(س) روایت های بسیاری وجود دارد. ایراد خطبه های فاضلانه و عالمانه همراه با استدلال هایی از آیات قرآن كریم، پس از نهضت عاشورا، شاهدی گویا برتوانایی علمی این بزرگوار است.

تدریس و تفسیر قرآن، گواه دیگری بر مقام علمی ایشان است در این باره تاریخ گواهی می دهد كه یك سال از مدت اقامت امام علی(ع) و خاندانش در كوفه می گذشت كه گروهی از بانوان خردمند و بزرگوار كوفه، همسران خود را به حضور امیرمومنان(ع) فرستادند و پیغام دادند، ما شنیده ایم حضرت زینب(س) نیز همانند مادر بزرگوار خویش دارای قدرت علم و دانش فراوانی است، اگر اجازه دهید، برای بهره برداری از علم و دانش ایشان به حضور وی مشرف شویم كه امام علی(ع) و حضرت زینب(س) با این درخواست موافقت كردند و زنان كوفه در محفل درس و تفسیر قرآن زینب(س) شركت می جستند.

آنچه درباب علم و آگاهی ایشان گفته شد به علم عرفی حضرت زینب(س) ارتباط دارد اما آنطور كه از سیره آن بزرگوار مشخص است وی از اسرار آینده هم آگاهی داشت و می توانست برخی از حوادث را هم پیش بینی كند كه این رشته از علوم یك نوع الهام و آگاهی، ماورای قدرت انسان به شمار می رود كه تنها اولیای الهی(ع) و مومنان وارسته ظرفیت برخورداری از آن را در اختیار دارند.

سرانجام این بانوی بزرگ و آزاده در تاریخ اسلام، پس از سال ها رشادت و ایثار در 15 رجب 63 هجری قمری در شام دیده از جهان فروبست و به دیدار حق شتافت و پیكر مطهر آن بانوی بزرگوار در دمشق به خاك سپرده شد كه اینك بارگاه مطهرش، زیارتگاه دوستداران اهل بیت(ع) است.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا، همزمان با سالروز رحلت حضرت زینب(س) به بررسی بخشی از زندگی و شخصیت شجاع و صبور ایشان در گفت وگو با حجت الاسلام «محمد اسماعیلی» استاد حوزه و دانشگاه پرداخته است:

**ایرنا: درباره وفات حضرت زینب(س) روایت های بسیاری ذكر شده است و شبهه های زیادی در این ارتباط وجود دارد، ابتدا در این باره توضیح بفرمایید؟
***اسماعیلی: برپایه برخی از نوشته‌ها حضرت زینب(س) بیمار شد و به طور طبیعی وفات یافت كه این احتمال طبیعی‌تر به نظر می‌رسد، چرا كه ایشان در طول زندگی پر بركت خود سختی های بسیاری را تحمل كرد كه شائبه رحلت بر اثر بیماری را بیشتر قوت می بخشد. برخی دیگر معتقدند كه حضرت زینب(س) به وسیله عوامل یزید مسموم شد و به شهادت رسید كه این احتمال هم دور از تصور نیست، چون حضرت زینب(س) شاهد، تمام وقایع كربلا بود و چون ایشان یادآور مصائب كربلا و فجایع حكومت یزید است و بنابراین بنی امیه نمی‌تواند وجود ایشان را تحمل كند و از این رو انگیزه قتل حضرت زینب(س) به وسیله حكومت فاسد یزید نیز وجود دارد. هر 2 این احتمال ها درباره رحلت ایشان را ذكر كرده اند كه از مهم ترین و موثق ترین روایت ها، نزد اهل سنت و شیعه به شمار می رود.

**ایرنا: درباره نقش حضرت زینب(س) در واقعه كربلا و تلاش های ایشان علیه حكومت اموی و همچنین حمایت همه جانبه از سیدالشهدا(ع) و ارزش های اسلامی را به وسیله حضرت زینب(س) توضیح دهید؟
***اسماعیلی: نقش حضرت زینب(س) در ارتباط با واقعه كربلا به چند برهه زمانی مختلف بخش بندی می شود، نقش ایشان پس از وقوع قیام كربلا و شهادت امام حسین(ع) و یارانشان روند تازه تری یافت. حضرت زینب(س) در این دوران ضمن حضور در كاروان اسرای كربلا در برابر حكام جور قرار گرفت و به افشاگری درباره ظلم و ستم وارد بر اهل بیت(ع) از طرف خاندان بنی امیه پرداخت. این بانوی بزرگوار در این دوران با حضور در كاخ حكمران جور زمان با تاكید برحقانیت سیره آل محمد(ص) بر سخنان و تبلیغات مسموم خاندان بنی امیه درباره بنی هاشم خط بطلان كشید.

**ایرنا: یكی از القاب معروف حضرت زینب(س)؛ ام المصایب به معنای مادر مصیبت ها و فردی كه بسیار رنج و مصیبت كشیده؛ عنوان شده است، نظر شما در ارتباط با سیر زندگی و مشكلات ایشان چیست؟
***اسماعیلی: حضرت زینب(س) در طول عمر ارزشمند خود مصیبت و رنج های زیادی كشیدند. در پنج سالگی مادرش را از دست داد و از همان دوران طفولیت با مصیبت آشنا شد. رحلت پیامبر(ص) و شهادت مظلومانه 2 برادر و برادرزاده هایش و بسیاری از اقوام در جریان نهضت عاشورا از مهمترین مصیبت های این بانوی صبور جهان اسلام است.

این حوادث در روحیه و شخصیت ایشان تاثیر بسیار زیادی نهاد و باعث تقویت صبر و شكیبایی حضرت زینب(س) شد و جمله معروف «ما رایت الا جمیلا» در اوج مصایب و سختی های كربلا بیش از هر چیز نشانه این روحیه، نگاه زیبا و متجلی ایشان است. حضرت زینب كبری(س) پس از مجبور ساختن یزید به آزادی اسراء و رهسپار شدن آنان به مدینه، دست از مبارزه و روشنگری برنداشت و از هر فرصتی برای رساندن پیام شهدای عاشورا استفاده كرد. مراقبت و تیمار امام سجاد(ع) و همراهی ایشان در سفر از كربلا به كوفه و شام و بازگشت به مدینه از دیگر كارهای بزرگ قهرمان صبر و استقامت، حضرت زینب كبری(س) به شمار می رود.

**ایرنا: نقش سخنرانی های افشاگرانه حضرت زینب(س) در تكمیل نهضت كربلا و به سرانجام رساندن پیام عاشورا را چقدر مهم می دانید؟
***اسماعیلی: به طور كلی افشاگری طاغوت یكی از اهداف اصلی نهضت كربلا محسوب می شد كه وظیفه اصلی اش بر عهده حضرت زینب (س) بود و اگر انصاف داشته باشیم به بهترین شكل نیز این پیام رسانی و افشاگری انجام شد. ایشان و همراهانش در مقابل مردم اقدام به سخنرانی و مرثیه خوانی می كردند تا عواطف آنها تحریك شود و با برشمردن آنچه بر آنان و شهیدان كربلا گذشته بود، مردم را علیه طاغوت شوراندند. از این رو اسیران اهل بیت(ع) و در صدر آنان حضرت زینب(س) با طرح و نقشه قبلی از هر فرصتی برای تحقق این هدف مقدس بهره بردند.

به همین خاطر و به جهت روشنگری و افشای حكومت یزید، سخنرانی ایشان، نقش مهمی در روشنگری عمومی و آشنایی مردم زمانه با انگیزه های قیام امام حسین(ع) داشت كه وظیفه آن بر دوش خواهر گرامی ایشان افتاد.

**ایرنا: یكی از ویژگی های بارز حضرت زینب(س) شجاعت و شهامتش در مقام یك زن بود. ضمن توضیح این ویژگی به نظر شما این شجاعت و شهامت وی از كجا منشا می گیرد و دلیلش چیست؟
***اسماعیلی: اگر عظمت خداوند در نظر انسان تصور شود، دیگر غیرخدا برایش خوار و كوچك نمایان می كند. دلیل شهامت اولیای الهی هم در این ترس از خدا است به عبارتی ترس از خدا باعث نترسی از غیر خدا می شود و دل انسان را در برابر هرگونه تهدید و سختی قرص و محكم نگه می دارد.

امام علی(ع) كه به حیدر كرار شهرت دارد و همگان به شجاعت و بی باكی ایشان ایمان دارند در سایه ایمان خدا به این درجه رسید و فرزندانشان نیز چنین هستند. حضرت ابوالفضل العباس(ع)، حضرت علی اكبر(ع) و به طور كلی تمام یارانشان در حادثه كربلا نماد و نشانه این شجاعت و دلیری به شمار می روند كه در اثر ایمان و تقوای خدا حاصل شده و برای تمام جهانیان قابل توزیع و تسری است. حضرت زینب(س) به عنوان فردی از این خاندان، بانویی آزاده و شجاع بود كه در مقام یك زن، چون مردان بر سر دشمن فریاد می زند، تحقیرشان می كند و از احدی هم هراس به دل ندارد. شجاعت و نترسی از ویژگی های بارز و مثال زدنی دختر امیرالمومنین(ع) محسوب می شود كه بخش مهمی از آن در نهضت عاشورا منعكس شد.

**ایرنا: به عنوان سوال آخر به جز صبر و شجاعت چه ویژگی های دیگری در حضرت زینب(س) بود؟
***اسماعیلی: به نظرم ایثار و از خود گذشتگی از بزرگترین خصوصیت های عقیله بنی هاشم است. به طور كلی ایثار به معنای دیگری را بر خود ترجیح دادن از سجایای اخلاقی و صفات حسنه است، این كه انسان در عین نیاز، دیگری را بر خویشتن برگزیند. حضرت زینب(س) در روایت های ما به بالاترین درجه ایمان و احسان تعبیر شده است. كربلا مدرسه عشق و ایثار جان و دست شستن از زن و فرزند و مال بود. این بالاترین نوع ایثار به شمار می رود و همین عامل تقدس این نهضت و عامل تمایز آن از دیگر قیام ها محسوب می شود.

پژوهشم**9280**2059**9131