پس از اینکه کنوانسیون «مقابله با بیابان‌زایی و خشکسالی» سازمان ملل متحد در روز هفدهم ژوئن سال ۱۹۹۴ توسط جامعه جهانی در شهر پاریس پذیرفته شد، مجمع عمومی سازمان ملل به منظور جلب توجه عمومی و افزایش آگاهی جهانی و همچنین پشتیبانی بین‌المللی از اقدامات مرتبط با این کنوانسیون، روز هفدهم ژوئن را با عنوان روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی و خشکسالی نام‌گذاری کرد.
این کنوانسیون تنها سند الزام‌آور بین‌المللی است که با هدف حل مشکل بیابان‌زایی تهیه شده و بر اساس اصول مشارکت، همکاری و تمرکززدایی تدوین شده است. اکنون این کنوانسیون علاوه بر اتحادیه اروپا، ۱۹۶ عضو دارد و به طور خاص مناطقی را تحت پوشش قرار می‌دهد که در معرض بیشترین خطر بیابان‌زایی هستند. این مناطق مامن آسیب‌پذیرترین افراد و زیست‌بوم‌های جهان محسوب می‌شوند.
زیست‌بوم‌های مناطق خشک که حدود یک سوم از پهنه زمین را تشکیل می‌دهند در برابر استفاده نا مناسب و بیش از حد، بسیار آسیب‌پذیر هستند. بیابان‌زایی یک مشکل زیست محیطی در حال رشد است و زمانی به وقوع می‌پیوندد که زمین‌های حاصلخیز به دلیل جنگل‌زدایی، خشکسالی یا کشت و زرع نامناسب، به بیابان تبدیل می‌شوند. فعالیت‌های انسان و تغییرات آب و هوایی زمین هم اصلی‌ترین دلایل این پدیده هستند.
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل به مناسبت بیست و پنجمین سالگرد روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی و خشکسالی در یک پیام ویدیویی گفت: زمین سالانه ۲۴ میلیارد تُن خاک حاصلخیز را از دست می‌دهد. بیابان‌زایی، تخریب زمین و خشکسالی به یک مشکل بزرگ تبدیل شده است و بخش بزرگی از جمعیت زمین از این پدیده رنج می‌برد.
به گفته وی با وجود اینکه کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی و خشکسالی ۲۵ سال قبل منعقد شده است، هنوز کارهای زیادی باقی مانده است. کشورهای در حال توسعه ۸ درصد از تولید ناخالص ملی خود را به دلیل گسترش زمین‌های خشک از دست می‌دهند.
به مناسبت ۲۵ سال پیشرفت در نتیجه همکاری دولت‌ها و مردم در مدیریت پایدار زمین و با نگاهی به آینده برای ۲۵ سال جلوگیری از تخریب زمین، عبارت «بیایید آینده را با هم شکل دهیم» به عنوان شعار روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی و خشکسالی در سال ۲۰۱۹ میلادی انتخاب شده است.
در دوران شروع بیابان‌زایی، فرهنگ‌سازی برای اقدامات پیشگیرانه اهمیت زیادی برای محافظت از زمین‌های خشک دارد. این امر مستلزم تغییر در رفتارهای دولت و مردم است. تجربه کشورهای مختلف نشان داده ساکنان مناطق خشک با استفاده از تجربیات بلندمدت و نوآوری، بهبود روش‌های کشاورزی و چرای دام به شیوه‌ای پایدار می‌توانند به مقابله با بیابان‌زایی برخیزند. برای انجام این منظور لازم است اقداماتی انجام پذیرد:
- مدیریت یکپارچه زمین و آب با هدف محافظت از خاک در برابر فرسایش، شور شدن و سایر اشکال تخریب
- محافظت از پوشش گیاهی که ابزار مهمی برای حفاظت خاک در برابر فرسایش باد و آب است
- استفاده یکپارچه از زمین برای دو هدف کشاورزی و چرای دام به منظور بهبود چرخه مواد غذایی در سیستم‌های کشاورزی
- ترکیب رویه‌های سنتی با تکنیک‌های جدید بومی‌سازی شده و قابل قبول در محل
- ایجاد ظرفیت‌های مقابله با بیابان‌زایی و مدیریت منابع زمین‌های خشک برای جوامع محلی
- استفاده از منابع معیشتی جایگزین مانند روش‌های آبزی پروری در مناطق خشک، کشاورزی گلخانه‌ای و فعالیت‌های مرتبط با صنعت گردشگری که به کاربردهای سنتی زمین وابسته نیستند و نیاز کمتری به منابع محلی و طبیعی دارند و در عین حال درآمد مستمری را تامین می‌کنند.
- ایجاد فرصت‌های اقتصادی در مراکز شهری مناطق خشک و در خارج از این مناطق به منظور افزایش آگاهی عمومی، روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی و خشکسالی به طور سالانه توسط سازمان ملل متحد پایش می‌شود و قرار است پایش سال ۲۰۱۹ میلادی توسط وزارت کشاورزی و جنگلداری ترکیه در آنکارا میزبانی شود.
نظر شما