کودکان به عنوان آینده سازان مملکت و جزو بی دفاع ترین های اقشار جامعه، گاه به واسطه خشونت و بی ثباتی والدین به دلیل بی مبالاتی‌ها و رفتارهای غیرانسانی و گاه عوامل بیرونی، جسم و روحشان خدشه دار می‌شود و گاه این زخم‌ها چنان عمیق است که به درازای یک عمر این آزار در وجودشان التیام پیدا نمی‌کند و این فقدان التیام سرآغاز بسیاری از آسیب‌های اجتماعی در بزرگسالی است و همین جمله کافیست تا ضرورت و اهمیت مقابله با کودک‌آزاری بر همگان آشکار شود.
کودک‌آزاری که از آن به عنوان خشونت خاموش و معضل اجتماعی جامعه امروز یاد می‌شود، زاییده فقر اقتصادی و فرهنگی در قالب‌های مختلف و به ویژه در خانواده‌های از هم گسیخته روانی است و بر اساس آمار و داده‌های موجود، در گروه خشونت‌های خانگی، کودک آزاری در رتبه نخست قرار دارد و در بین اشکال مختلف کودک آزاری، کودک آزاری از نوع غفلت و بی توجهی دارای فراوانی بیشتر است و سپس کودک آزاری جسمانی، روانی، عاطفی و در نهایت خشونت جنسی، با فراوانی کمتر در کشور رخ می‌دهد.
کودک آزاری ابعاد مختلفی را در بر می‌گیرد، ولی تنها تصور بسیاری از مردم از کودک آزاری نوعِ جسمی آن است.
کودک‌آزاری دارای انواع مختلف شامل جنسی، جسمی، عاطفی و غفلت یا بی‌توجهی است ولی در عرف جامعه وقتی نام کودک‌آزاری مطرح می‌شود تمام افکار به سمت کتک‌کاری یا آزار جسمی هدایت می‌شود که این مساله نشان از آگاهی نداشتن مردم نسبت به این موضوع مهم است و رسانه ابزار کمک کننده برای آموزش و اطلاع رسانی به جامعه است.
برایند پژوهش‌ها حاکی از آن است که کاهش آستانه تحمل افراد جامعه، ناتوانی در کنترل رفتار و گفتار در زمان بروز عصبانیت و هیجان، موجب بروز حوادث دلخراش ناشی از درگیری‌های خیابانی و خشونت‌های خانگی به ویژه از نوع کودک آزاری است.
کودک آزاری همیشه صرف نوع اول یا شدید کودک‌آزاری یعنی به ترتیب کتک زدن یا کودک‌آزاری جنسی نیست، غفلت و بی توجهی به خواسته‌های کودکان و صرف زمان کوتاه برای بازی با کودکان از مصداق‌های پنهان کودک آزاری است که این فقدان پاسخگویی به نیاز کودک به مراتب عقده‌های درونیِ گاه شدیدتر از کتک خوردن را در وجود کودک ایجاد می‌کند که در بزرگسالی یا دچار آسیب اجتماعی و سرخوردگی می‌شود و یا به واسطه کمبود عاطفی ایجاد شده در وجودش، مرتکب کودک آزاری از نوع شدیدتر می‌شود.
کودک آزاری مسئله‌ای فراتر از آسیب اجتماعی
استاد دانشگاه در رشته جامع شناسی در گفت و گو با ایرنا گفت: کودک‌آزاری یک مسئله اجتماعی محسوب می‌شود که به مراتب فراتر و فاجعه‌بارتر از آسیب اجتماعی دیگر است.
حمید مستخدمین حسینی افزود: مسئله اجتماعی زمانی گفته می‌شود که رخداد یک پدیده در جامعه افزایش یابد و وجدان جمعی جامعه را به درد آورد و جامعه خواهان تغییر آن باشد مانند کودک آزاری که جسم و روح کودک را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
وی بیان کرد: کودک‌آزاری تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل مانند فقر اقتصادی، فقر فرهنگی و فقر آموزشی رخ می‌دهد و برای مقابله با کودک آزاری باید به مسئله از ابعاد مختلف پرداخت و نگاه تک عاملی کارساز نیست.
استاد جامع شناسی خاطرنشان کرد: کودک آزاری فقط مربوط به خانواده‌های قشر ضعیف جامعه نیست و تمام طبقات اجتماعی جامعه می‌توانند به آن دچار باشند.
مستخدمین حسینی یادآور شد: کودک‌آزاری مبحث گسترده‌ای است و برای آسیب شناسی در این حوزه ابتدا باید تعریف مشخص از کودک آزاری داشت.
شیوع کودک‌آزاری در خانواده گسسته
استاد دانشگاه در حوزه جامعه شناسی گفت: کودک‌آزاری بیشتر در خانواده‌های گسسته یا والدینی که در کودکی مورد آزار قرار گرفته‌اند بیشتر دیده می‌شود.
وی ادامه داد: هرگونه آسیب جسمی و روانی، سو استفاده جنسی و فقدان توجه به نیازهای اساسی افزار زیر ۱۸ سال کودک‌آزاری تلقی می‌شود.
وی ابراز داشت: اکنون افراد جامعه در تعریف کودک آزاری درک مشابه و مشخص ندارند و برخی افراد زمانی رخدادها را کودک آزاری تلقی می‌کنند که شدت آسیب به حدی باشد که کودک نیازمند انتقال به بیمارستان و اقدام‌های درمانی باشد.
مستخدمین حسینی تصریح کرد: کودک‌آزاری تنها آسیب جسمی مطرح نیست، بلکه تخریب و ترور شخصیت کودک و غفلت و بی‌توجهی به نیازهایش نوعی کودک‌آزاری از طریق آسیب روانی تلقی می‌شود.
وی اضافه کرد: برخی والدین خود را مالک فرزندان خود می‌دانند و برای خود حق و حقوق متصور می‌شوند و به دخل و تصرف روح و روان کودک می‌پردازند که این موضوع نوعی کودک آزاری است.
این جامع شناس گفت: فرزندان دارای شخصیت، فهم و درک هستند و باید به خواسته‌های آنها احترام گذاشت.
مستخدمین حسینی ادامه داد: فقدان آگاهی و فقدان آموزش والدین نسبت به مهارت‌های ۱۰ گانه مانند مهارت ارتباط مؤثر، مهارت تصمیم گیری، حل مسئله، مهارت کنترل و مدیریت خشم و استرس از عوامل بروز کودک آزاری است و ارائه آموزش‌های مختلف در زمینه پرورش کودک لازمه مقابله با کودک آزاری است.
کودک آزاری آسیبی جاری اما نهفته در جامعه
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری سمنان گفت: مانع شدن از دویدن کودک در خانه و مدرسه، وقت کافی برای کودک نگذاشتن، بی توجهی نسبت به نیازهای کودکان، مصادیق عمومی کودک آزاری است و کودک آزاری به صورت نهفته در جامعه رخ می‌دهد.
امیر بینایی در گفت و گو با ایرنا، افزود: در گذشته آموزش مسائل تربیتی، حاکم سالاری و پدرسالاری به صورت نهفته، کودک‌آزاری را به دنبال داشت، اما اکنون با مدرن شدن جامعه، شیوه کودک‌آزاری نیز تغییر کرده است.
وی با بیان اینکه در جامعه درگیر آسیب اجتماعی، کودک‌آزاری نیز بروز می‌کند، ادامه داد: کودک‌آزاری خروجی آسیب‌های اجتماعی است و برای مقابله با آن باید آسیب شناسی شود.
وی ابراز داشت: براساس پژوهش‌ها ۸۰ درصد آسیب‌های اجتماعی در ۲۰ درصد مناطق استان سمنان که محروم و کم برخوردار است، رخ می‌دهد و کودک آزاری به عنوان خروجی آسیب اجتماعی در این مناطق بیشتر بروز می‌کند.
بینایی تصریح کرد: مناطق کم برخوردار، بیشتر درگیر اعتیاد و فقر هستند که این کمبودها و درگیری‌ها، موجب فقدان توجه به نیاز کودک و بروز کودک‌آزاری می‌شود.
وی یادآور شد: برای جلوگیری از بروز کودک‌آزاری، باید از جنبه‌های مختلف در جامعه توانمندسازی صورت بگیرد و مسائل مختلف مانند مسائل کالبدی، فرهنگی، اجتماعی و امنیتی بیش از پیش توجه شود.
یکپارچه‌سازی برنامه‌های مقابله با کودک‌آزاری
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری سمنان خاطرنشان کرد: نقشه راه برای مقابله با کودک‌آزاری به عنوان خروجی آسیب‌های اجتماعی تنها از طریق یکپارچه سازی برنامه‌ها محقق می‌شود.
بینایی با بیان اینکه استانداری سمنان برای کاهش آسیب اجتماعی، به دنبال اجرای برنامه یکپارچه نظارت اجتماعی است، تصریح کرد: اجرای این برنامه موجب تجمیع منابع و جلوگیری از موازی کاری در دستگاه‌های مرتبط در حوزه اجتماعی می‌شود.
وی با اشاره به ضرورت تقویت نشاط اجتماعی، اضافه کرد: در بخش کالبدی، زیباسازی و بازآفرینی شهری توجه به بوستان‌ها به منظور تقویت نشاط اجتماعی، در بخش فرهنگی در زمینه آموزش و مهارت‌آموزی، در بخش اجتماعی در زمینه ارائه مشاوره و در بخش امنیتی در زمینه بهبود معیشت، اشتغال و به خصوص مشاغل خانگی، برای کاهش آسیب اجتماعی و جلوگیری از وقوع کودک‌آزاری باید مورد توجه قرار بگیرد.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری سمنان گفت: اگر در جامعه تقویت نشاط و بهبود معیشت خانواده‌ها بیش از پیش مد نظر باشد، بدون شک کودک آزاری در جامعه کمتر رخ نمی‌دهد.
کودک‌آزاری در زمره فراوان‌ترین موردهای اورژانس اجتماعی
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان سمنان گفت: بیشترین فراوانی تماس با خط ۱۲۳ اورژانس اجتماعی استان، پس از اختلاف خانوادگی حاد، کودک‌آزاری از نوع غفلت و بی توجهی است.
ساره امیرجان در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: کودک‌آزاری در خانواده‌های بومی استان سمنان کمتر دیده می‌شود و فراوانی گزارش کودک‌آزاری مربوط به خانواده‌های مهاجر در استان است.
وی ادامه داد: هرگونه بدرفتاری و بی توجهی به صورت مکرر نسبت به کودک توسط والدین و یا فرد مراقبت کننده از کودک، کودک آزاری تلقی می‌شود و کودک‌آزاری و اذیت می‌تواند جسمی یا روحی باشد.
وی افزود: کودک‌آزاری از نوع غفلت و بی توجهی در خانواده‌های دارای اختلاف‌های حاد خانوادگی، والدین معتاد و دارای آسیب همسرآزاری، فراوانی بیشتر دارد.
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان سمنان گفت: سو رفتار با کودک مربوط به قشر خاص و محدوده جغرافیایی خاصی نیست و در خانواده‌های فقیر، ثروتمند، شهری، روستایی و حومه شهر با عنوان‌های مختلف رخ می‌دهد.
وی تصریح کرد: بی توجهی به بهداشت، نظافت، تغذیه و آموزش کودک، از مصداق‌های کودک‌آزاری از نوع غفلت و بی توجهی محسوب می‌شود.
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان سمنان اضافه کرد: نادیده گرفتن حقوق کودک مانند خودداری از شیردادن به کودک به دلیل حساسیت مادر به تناسب اندام و حفظ رژیم غذایی، بی شک نمونه بارز کودک آزاری است.
ناآگاهی والدین عامل کودک آزاری
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان سمنان خاطرنشان کرد: کافی نبودن آگاهی والدین در زمینه فرزندپروری مانع از درک رفتار کودک و در نتیجه بروز کودک آزاری می‌شود.
امیرجان افزود: برخی رفتارهای کودک متناسب با سن و جزئی از روند تکاملی و رشد او محسوب می‌شود، اما در برخی موارد والدین این موضوع را درک نمی‌کنند و به حساب گستاخی کودک گذاشته و با او برخورد می‌کنند.
وی یادآور شد: آگاهی و تحصیلات و کسب مهارت‌های فرزندپروری نقش مهمی در کاهش کودک آزاری دارد و در اغلب موارد کودک آزاری ناشی از فقدان بلوغ فکری و روانی، ناآگاهی و پایین بودن سطح تحصیلات والدین است.
وی ادامه داد: اوج لجبازی کودکان برای جلب توجه و تأثیرگذاری بر اطرافیان در ۲ تا سه سالگی نمود می‌یابد و نباید با برخوردهای نابه‌جا کودک را در این بازه زمانی سرزنش کرد.
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان سمنان گفت: برخورد مناسب با کودک به معنای مطیعِ کودک بودن نیست، بلکه تنبیه و تشویق هر کدام در زمان مناسب لازم و ضروری است.
کودک آزاری به واسطه اینکه با قشر حساس و آینده ساز جامعه درگیر است یک مسئله مهم اجتماعی برای کشور محسوب می‌شود و مهارت آموزی، تقویت نشاط اجتماعی و بهره گیری از ظرفیت رسانه برای آموزش و اطلاع رسانی نقش غیر قابل انکاری در مقابله با کودک‌آزاری دارد.
۷۳۴۲/۶۱۰۳
