مُرده‌ها در بازی قومسیان زنده می‌شوند

دو جلد از مجموعه «دانشنامه فرهنگ و تمدن استان سمنان» به شماره های ۹۱ و ۹۲ به «بازی‌های محلی استان سمنان» اختصاص یافته است. نویسنده کتاب«بازی‌های محلی استان سمنان» در جلد اول به بازی‌های محلی شهرستان‌های سمنان و مهدیشهر پرداخته است.

جلد نخست شامل سه فصل است و ۳۸۳ صفحه دارد.

فصل نخست شامل کلیات است و فصل دوم به بازی‌های محلی شهرهای سمنان، سرخه و لاسگرد و روستاهای افتر، کندو و دوزهیر پرداخته است. فصل سوم کتاب نیز بازی‌های محلی شهرهای مهدی‌شهر و شهمیرزاد و روستاهای چاشم و فولاد محله را معرفی می‌کند.

نگارنده در جلد دوم از این کتاب نیز به بازی‌های محلی شهرستان‌های شاهرود، دامغان و گرمسار پرداخته است.

این کتاب از سوی حوزه هنری استان سمنان برای بازشناساندن اجتماعات محلی این استان منتشر شده است.

گو، گوساله، بلنگی، شاه و وزیر، مال خدا، کور کشم، چرنگ چرنگ، گلی کا، گالیکا گرنه هور، مردا و سوتکا، از جمله «بازی‌های محلی استان سمنان» است که در این کتاب برای آیندگان به یادگار تالیف و چاپ شده است.

بخشی از کتاب

بازی «مُرده زنده کن»

نوع بازی: سرگرمی، تفریحی تعداد بازیکنان: پنج تا ۱۵ نفر / گروه سنی نوجوانان، جوانان / جنسیت: پسران، دختران

مراحل بازی: این بازی از پنج تا ۱۵ نفر تشکیل می‌شود، منتها تعداد گرگ‌ها متغیر است، بدین ترتیب که به ازای هر پنج نفر، یک نفر«گرگ» محسوب می‌شود.

 انتخاب گرگ طبق بازی «چش دگیرو» است. البته در ابتدای بازی بچه‌ها قرار می‌گذارند که دو نفر اول یا دو نفر آخری که کلمه «پاش» به آنان افتاد «گرگ» محسوب شوند. پس از انتخاب گرگ بازی آغاز می‌شود. بازیکنان در محدوده قراردادی طرف و آن طرف می‌دوند و گرگ یا گرگ‌ها سعی می‌کنند دستی در اصطلاح محلات تپ tap می‌گویند به آنان برسانند. هرکس تپ خورد، در نقطه معینی می‌ایستد. یک نفر از گرگ‌ها از سوخته‌ها یا به اصطلاح «مرده‌ها» مواظبت می‌کند که مبادا زنده‌ها به مردها «تپ» بزنند و آن‌ها به اصطلاح «زنده» شوند. گرگ به دنبال بقیه بازیکنان می‌دود و به قدری این طرف و آن طرف می دود تا تمامی بازیکنان مرده شوند. وقتی تمام بازیکنان در محل قراردادی جمع شدند، دو نفری که اول از همه مرده شده بودند، باید گرگ شوند و بازی به ترتیب فوق ادامه پیدا می کند.

این بازی بیشتر در فصل بهار انجام می شود. ذکر این نکته لازم است که بازیکنانی که مرده می‌شوند، در نقطه معینی که با خط کشی تعیین می شود قرار می گیرند تا از مقررات بازی تخطی نکنند، مرده ها آنجا باید دست‌های خود را به هم قلاب کرده و مترصد باشند تا دست یکی از زنده‌ها به آنان برسد. در این موقع بچه‌ها به گوشه‌ای از میدان بازی می‌دوند و بازی به ترتیبی که گفته شد ادامه پیدا می‌کند.

درباره نویسنده

ابوالفضل محمدخانی بهمن ۱۳۴۲ در سمنان چشم به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی تا متوسطه را در سمنان به پایان رساند. در سال ۱۳۶۸ مدرک کارشناسی تاریخ از دانشکده ادبیات دانشگاه شهید بهشتی تهران دریافت کرد. کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی را در دانشگاه تهران گذراند، علاوه بر آن دوره تهیه کنندگی تلویزیونی را در سال ۱۳۷۳ به پایان رساند. 
وی در زمینه تاریخ به ویژه تاریخ معاصر مقالات و پژوهش های متعددی دارد که  واقعه هرات، نفت خوریان، موانع رشد سرمایه داری در ایران دوره قاجار و نهضت مشروطه از جمله این مقالات است.
۷۳۴۲/۶۱۰۳