منطقه مهران پیش از آغاز جنگ تحمیلی در فروردین سال ۵۹ همواره شاهد حملات متناوب خمپاره ها و توپخانه رژیم بعث عراق قرار گرفت و مردم تقریبا شهر را تخلیه کرده بودند و ارتش برای حفاظت و تامین امنیت منطقه در آنجا مستقر شده بود.
در تاریخ ۲۰ شهریور ماه ۵۹ ارتش عراق میمک را اشغال کرد و هم زمان شهر مهران را زیر آتش توپخانه قرار داد و به تدریج آتش خود را تشدید کرد که در نهایت با آغاز جنگ تحمیلی نیروهای عراق از چند محور به خاک جمهوری اسلامی حمله کردند و ضمن درگیری و تصرف پاسگاه‌های بهرام آباد و فرخ آباد در منطقه مهران به طرف شهر حرکت و در تاریخ ۱۲ مهر ماه همان سال در حالی که تعدادی از مردم هنوز در مهران بودند وارد این شهر شد.
سرانجام نیروهای عراقی ارتفاعات شمالی شامل کوه‌گچ، زالوآب، کولک و زیل، ارتفاعات جنوبی شامل قلاویزان و حمرین، ارتفاعات شرقی شامل چکه موسی، چکه قمر و گره بور و شهر مهران را تصرف کردند و در آنجا مستقر شدند.
مهران زیر آتش
بعد از آزادی خرمشهر با همت رزمندگان اسلام، ارتش عراق از اکثر مناطق اشغالی باقی مانده عملیات بیت المقدس و نیز شهر مهران و ارتفاعات مزبور عقب نشینی کرد و روی ارتفاعات شمالی و جنوبی شهر مهران در داخل خاک ایران مستقر شد تا بتوانند به راحتی این شهر را زیر آتش خود داشته باشند.
ارتش عراق با استقرار نیروهای خودی روی ارتفاعات مرزی مهران، علاوه بر ایجاد تسلط بر این شهر، موفق شده بود با نیروی کمتری از منطقه بدره پدافند کند. حال آن که عقب راندن دشمن از روی ارتفاعات مرزی، پدافند در دشت را به او تحمیل می کرد و در نتیجه نیروی بیشتری زمین گیر می شد.
شرح عملیات
در نهایت عملیات والفجر سه در ساعت ۱۱ شب هفتم مرداد ماه سال ۱۳۶۲ با رمز مقدس (یاالله، یاالله، یاالله) در جبهه غرب واقع در منطقه عمومی مهران با هدف کلی تامین امنیت شهر مهران توسط ۳۲ گردان پیاده، زرهی و مکانیزه و چهار گردان توپخانه رزمندگان ایران اسلامی آغاز و به مدت دو هفته انجام شد.
با شروع عملیات در این محور، شب اول ارتفاعات «نمه کلان‌بو» تصرف و تأمین شد و برای شب دوم، جاده ۴۹۰ با ماشین‌آلات مهندسی، کامل شد و مورد بهره برداری قرار گرفت.
در محور میانی یا دشت مهران از پاسگاه دوراجی تا فرخ آباد، با پشت سر گذاردن جاده مهران ـ ایلام، هدف ها تأمین شدند و ضمن اسارت ۶۰ تن از نیروهای عراقی خاکریزی برای پدافند احداث شد.
در محور جنوبی علی رغم موفقیت های چشمگیر اولیه، از آنجا که فرصت لازم برای احداث خاکریز از یال قلاویزان به سمت فیروآباد در دشت مهران و از آنجا به فرخ آباد بدست نیامد، از این رو اهداف این محور بطور صد درصد تأمین نشدند.
در محور شمالی، با توجه به اهمیت ارتفاعات زالوآب و کله قندی با وجود اینکه «کله قندی» در محاصره نیروهای خودی قرار داشت، دشمن تلاش فراوان می کرد که به هر نحو که ممکن است کله قندی را از محاصره خارج کرده و بر روی آن استقرار یابد.
از سوی دیگر، دشمن یک گردان از نیروهای پیاده خود را به یکی از شیارهای پشت ارتفاعات منتقل کرده بود تا شب را در آنجا استراحت کنند و صبح با آغاز روشنائی هوا ضد حمله خود را با رعایت غافلگیری انجام دهند.
نیروهای شناسائی به شکل منتظره با حضور نیروهای عراقی در داخل شیار مواجه شدند و موضوع را به اطلاع یکی از یگان های سپاه رساندند؛ در نهایت شیار زیر آتش شدید خمپاره قرار گرفت و به جز تعداد انگشت شماری تمام نیروهای رژیم بعث داخل شیار به هلاکت رسیدند.
پس از گذشت یازده شب از محاصره نیروهای دشمن، شهید حاج همت، فرمانده لشکر محمد رسول‌الله (ص)، به منظور درهم کوبیدن مقاومت دشمن به همراه نیروهای خود وارد عمل شد و در نهایت این منطقه از حضور دشمن پاکسازی شد.
نتایج عملیات والفجر سه
آزادسازی جاده ایلام ـ مهران ـ دهلران، آزادسازی ارتفاعات زالوآب و نمه کلان‌بو، آزادسازی دشت مهران، برقراری ارتباط جبهه‌های میانی و جنوبی از طریق دو جاده ایلام ـ مهران ـ دهلران از نتایج عملیات والفجر سه بودند.
در این عملیات بیش از ۷۰ دستگاه تانک و نفربر، یک فروند هواپیما، سه فروند بالگرد، ۱۰ انبار مهمات، سه دستگاه لودر و بلدوزر، ۱۶ قبضه خمپاره‌انداز، ۶۰ قبضه تیربار، ۳۳ دستگاه خودرو منهدم شدند و ۱۵ دستگاه خودرو پنج دستگاه لودر و بلدوزر، ۱۶ قبضه خمپاره‌انداز، سه دستگاه تانک، بیش از ۱۸۰۰ قبضه تیربار، بیش از ۵۱ قبضه خمپاره و مقادیر قابل توجهی سلاح و تجهیزات انفرادی نیز از دشمن به غنیمت گرفته شد.
رزمندگان ایران اسلامی در عملیات والفجر سه پنج هزار نفر از نیروهای دشمن را کشته و زخمی کردند و ۵۰۹ نفر را به اسارت گرفتند.
نظر شما