سیزدهم تیرماه امسال نفتکش ۳۰۰ هزار تنی گریس۱ در حالی که از آب‌های بین‌المللی در تنگه جبل‌الطارق در حال عبور بود توسط تفنگداران نیروی دریایی انگلیس و نیروهای پلیس جبل‌الطارق توقیف شد. نیروی دریایی انگلیس در توجیه توقیف این نفتکش، بهانه را در مقصد احتمالی آن اعلام کرد که قرار بوده به پالایشگاهی در سوریه برود و چون دمشق تحت تحریم‌های اتحادیه اروپاست، این اقدام صورت گرفت.
در همین رابطه ناخدای هندی نفتکش گریس۱ در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی، توقیف کشتی را «بازی سیاسی» لندن دانسته که سبب گرفتاری آنها شده است.
وی که بعد از توقیف کشتی در جبل‌الطارق بازداشت و سپس با قرار وثیقه آزاد شد، در تشریح چگونگی توقیف کشتی گفته است، در حالی که پلیس دریایی جبل‌الطارق هنگام عبور کشتی از تنگه با ارتباط رادیویی از آنها خواسته اقدامات لازم برای وارد به کشتی انجام شود و خدمه نیز نردبان را برای سوار شدن ماموران باز کرده‌اند اما ناگهان یک هلی‌کوپتر نظامی در اقدامی «بسیار خطرناک» روی عرشه کشتی فرود آمده و نیرو پیاده کرده در حالی که نیروی به کار گرفته شده در توقیف کشتی «غیرضروری» بوده است.
آنگونه که ناخدای نفتکش گریس1 اعلام کرده، رفتار نیروهای نظامی در مواجه با خدمه، همچون برخورد با خلافکاران بوده زیرا آنها بعد از ورود به کشتی از خدمه خواسته‌اند زانو بزنند و سپس سلاحشان را به سوی آنها نشانه رفته‌اند. وی چنین رفتار و واکنش را «بیش از حد لازم» دانست.
مقام های ایران، توقیف نفتکش از سوی تفنگداران انگلیسی را «راهزنانه» اعلام و خاطرنشان کردند، سوپر تانکر حامل نفت به دلیل ظرفیت بالا، قابل عبور از کانال سوئز نبوده و از مسیر جبل‌الطارق تردد کرده؛ ضمن آنکه برخلاف آنچه دولت انگلیس مدعی شده، مقصد آن سوریه نبوده است. در این رابطه حتی برخی مسئولان و تحلیلگران در اتحادیه اروپا همچون «کارل بیلت» (Carle Bildt) رئیس اندیشکده شورای روابط خارجی اروپا تصریح کردند که این اقدام لندن مشکوک است.
نخست وزیر پیشین سوئد با یادآوری بهانه لندن مبنی بر تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه سوریه تصریح کرد که ایران عضو این اتحادیه نیست؛ «این نهاد اصولاً تحریم‌های خود را بر دیگران تحمیل نمی‌کند؛ این کاری است که آمریکا انجام می‌دهد.» پیش از آن نیز مقام‌های روسیه نیز در واکنشی اعلام کردند که این اقدام انگلیس از پیش طراحی شده بود زیرا توقیف نفتکش ایرانی در جبل‌الطارق با موضع اتحادیه اروپا در حفظ توافق هسته‌ای در تعارض است.
در تأیید این اظهارنظرها، اقدام انگلیس بلافاصله با حمایت و همراهی دولت آمریکا همسو شد به طوری که «جان بولتون» مشاور امنیت ملی ترامپ توقیف نفتکش را اقدامی عالی توصیف کرد. بولتون ذوق‌زدگی خود را بار دیگر در کنفرانس سالانه «مسیحیان متحد برای اسرائیل» تکرار کرد و گفت: توقیف نفتکش ایران توسط تفنگداران دریایی انگلیس یک هدیه واقعی در روز چهارم جولای (روز استقلال آمریکا) بود.
ناظران سیاسی بر این عقیده‌اند که با توجه به شرایط تنش‌زا میان تهران و واشنگتن، کاخ سفید از ترس افزایش بحران، خود وارد عمل نشده و از انگلیس خواسته است تا این نفتکش را توقیف کند. موضوعی که «جوسپ بورل» وزیر خارجه اسپانیا نیز در گفت وگو با خبرنگاران بر آن صحه گذاشت و گفت: «ما از این عملیات اطلاع داشتیم… ما سرگرم بررسی این موضوع بودیم که قرار است چه اتفاقی بیافتد. آمریکا این درخواست را از انگلیس کرده بود.»
پیامد توقیف نفتکش گریس۱، به بروز تنش دیپلماتیک میان ایران و انگلیس منجر شده است. «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان در این زمینه تاکید کرد: توقیف غیرقانونی نفتکش حامل نفت ایران توسط انگلیس به دستور «تیم بی»، راهزنی است؛ این یک اقدام خطرناک بوده و باید پایان یابد.
دوم مردادماه امسال، 20 روز بعد از توقیف نفتکش حامل نفت ایران، یک نفتکش با پرچم بریتانیا به دلیل تخلف در هنگام عبور از تنگه هرمز با درخواست سازمان بنادر استان هرمزگان از قایق‌های گشتی سپاه پاسداران در خلیج فارس توقیف و به سواحل ایران هدایت شد. با وجود اینکه سازمان بنادر استان هرمزگان دلیل این اقدام را تخطی از قوانین و مقررات دریایی اعلام کرد اما لندن آن را اقدامی غیرقانونی و تلافی‌جویانه خواند.
نظر شما