جهان بدون ترامپ جای امن‌تری بود

به گزارش خبرنگار ایرنا، آغاز گام سوم کاهش تعهدات برجامی در ایران واکنش های بین المللی گسترده ای به دنبال داشته است؛ اما در این میان واکنش جو بایدن، معاون رئیس جمهوری سابق آمریکا جالب توجه بود. بایدن در توییتر خود نوشت: «توافق هسته ای، برنامه هسته ای ایران را درون جعبه ای قرار داده بود، ترامپ از این توافق خارج شد و اکنون ایران برنامه هسته ای خود را پیش می‌برد. این یکی دیگر از یادآوری‌هایی است که بحران خودساخته ترامپ؛ آمریکا، منطقه و جهان ما را هرچه بیشتر ناامن ساخته است.»تعداد سیاستمدارانی که در جهان اقدامات دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا را تایید کنند، اندک است. با نگاهی به اقداماتی که ترامپ در طول سه سال ریاست جمهوری انجام داده میتوان فهرستی از اقدامات تنش زای وی را ارائه کرد که باعث افزایش ناامنی در جهان شده است.

۱- آمریکای ترامپ پس از چندین ماه کشمکش با عقلای  دولت خود که تقریبا همه آنها را برکنار کرد و با بی اعتنایی به خواست متحدان اروپایی خود ۱۸اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ آمریکا به طور یکجانبه از توافقنامه برجام خارج شد، توافقنامه ای که پس از ماه‌ها مذاکرات فشرده و سال‌ها مذاکره غیر مستمر بین ایران و شش کشور روسیه، چین، آلمان، فرانسه، انگلیس و امریکا و با هماهنگی و همراهی کمیسر روابط خارجی اروپا به امضا رسید. برخی از تحلیلگران این اقدام ترامپ را ناشی از خصومت شخصی ترامپ با دموکرات ها و باراک اوباما توصیف کردند. ترامپ مدعی بود که برجام بدترین توافق در تاریخ‌آمریکاست وی می تواند به توافق بهتری با یران دست یابد. البته وی برای دستیابی به توافق بهتر با ایران مسیر درستی را انتخاب نکرد و تجربه شکست خورده پیشینیان خود را تکرار کرد. ایران یک سال به سایر شرکای برجام و به عبارت بهتر به دیپلماسی فرصت داد و صبر استراتژیک پیشه کرد تا شاید طرف‌های برجام به تعهدات خود پایبند باشند. و بعد از یک سال طی بیانیه  شورای عالی امنیت ملی و اعلام رئیس جمهوری از برنامه خود برای کاهش تعهدات برجامی اش خبر داد. تاکنون در قالب سه گام مهم ایران بخش‌هایی از تعهدات برجامی خود را کاهش داده است. توافق برجام قرار بود یکی از ستون‌های عدم اشاعه در نظام بین الملل بوده و شاید الگویی برای حل و فصل مناقشات در این عرصه باشد با این حال ترامپ بدون اینکه درک روشنی از ماهیت اقدام خود و تبعات‌آن داشته باشد از برجام خارج شده و ایران را تحت فشار قرار داد. ماجراجویی‌های آمریکای ترامپ در منطقه هم نتیجه روشنی برای وی به همراه نداشته و با روشن شدن  قاطعیت تهران در دفاع از خود و نیز روشن شدن ماهیت و شخصیت واقعی ترامپ دیگر متحدان منطقه ای وی هم می دانند که ترامپ متحد و تکیه گاه مطمئنی نیست.
اقدامات ترامپ در یکی دو سال اخیر پیامدهای وحشتناکی در منطقه خاورمیانه داشته است؛ تعدادی از کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی با حمایت آمریکا دست به اقداماتی زدند که پیش از این انجام نمی دادند. ائتلاف عربستان سعودی حملات خود را بر یمن افزایش داد و رژیم صهیونیستی به مناطقی در عراق، لبنان و سوریه حمله کرد. در خلیج فارس نیز تنش های متعددی در مورد نفتکش ها ایجاد شد.

۲- در عرصه بین الملل آمریکا در سه سال گذشته از بسیاری از قراردادهای بین المللی خارج شد؛  توافق هم‌پیمانی دو سوی اقیانوس اطلس، توافق آب و هوایی پاریس، توافق تجارت آزاد آمریکای شمالی و خروج آمریکا از یونسکو. اما مهمترین پیمانی که دولت ترامپ از آن خارج شد پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد با روسیه بود که در مرداد ماه امسال انجام شد. با این اقدام آمریکا بسیاری از تحلیلگران اعلام کردند که احتمال آغاز مسابقه تسلیحاتی میان آمریکا و روسیه وجود دارد.

۳- آغاز جنگ تجاری با چین یکی دیگر از اقدامات تنش زای دونالد ترامپ است که اقتصاد جهان را با چالش روبرو کرده است. بیش از یک سال است که چین و آمریکا درگیر جنگ تعرفه ها شده اند، اگرچه دو بار سران دو کشور در اجلاس های گروه بیست در آرژانتین و ژاپن با یکدیگر دیدار کرده و برای آتش بس موقت به توافق رسیده اند، اما باز هم این توافقات چاره مشکل آنها و اقتصاد دنیا نبوده است.
آسیب پذیرتر شدن بخش های تولیدی، تجاری، سرمایه گذاری، خدماتی و مالی بانکی موجب شده است تا نه تنها به دو کشور بلکه به اقتصاد دنیا ضربات سهمگینی وارد شود و رکود اقتصادی بتدریج گسترده تر شود. صندوق بین المللی پول در ماه ژانویه امسال (دی ماه ۱۳۹۷) رشد اقتصادی دنیا را معادل ۳.۳ درصد پیش بینی کرده بود، اما در تازه ترین آمار با اشاره به اینکه نبرد تجاری و اقتصادی چین و آمریکا ضررهای بیشتری به اقتصاد دنیا وارد کرده این رشد را یک دهم درصد کاهش داده و ۳.۲ درصد برآورد کرد.
سازمان توسعه و همکاری اقتصادی در پاریس در گزارشی هشدار داده که عواقب جنگ تجاری آمریکا و چین نه تنها اقتصاد این دو کشور را تحت تاثیر قرار خواهد داد، بلکه بر رشد اقتصادی جهان نیز تاثیر خواهد داشت. این سازمان که شامل ۳۵ عضو از کشورهای دارای اقتصاد آزاد  هست،  اثرگذارترین اتاق فکر اقتصادی جهان به شمار می‌رود. این سازمان اول خردادماه، گفت جنگ تعرفه‌ها میان آمریکا و چین می‌تواند طی دو سال آینده روند رشد اقتصادی جهان را ۰.۷ درصد کاهش دهد که این میزان برابر ۶۰۰ میلیارد دلار است.

۴- رئیس جمهور آمریکا تاکنون سه بار با رهبر کره شمالی دیدار و گفت وگو کرده است، گفت وگوهایی که تنها به گرفتن عکس یادگاری منجر شده و هیچ پیشرفتی در مذاکرات میان این دو کشور حاصل نشده است.  ارتش کره جنوبی در ابتدای شهریور ماه اعلام کرد که دو موشک کوتاه برد را از سواحل شرقی خود به سمت دریای ژاپن پرتاب کرده است. این در حالی است که آزمایش های موشکی کره شمالی به دلیل مذاکره با آمریکا مدت ها متوقف شده بود.

۵- شکست طرح پیشنهادی رئیس جمهور آمریکا در مذاکرات صلح خاورمیانه یکی دیگر از موارد ایجاد تنش توسط ترامپ بود. رئیس جمهور آمریکا ابتدا با انتقال سفارتخانه این کشور به بیت المقدس موجی از ناآرامی در این منطقه ایجاد کرد و درگیری‌های شدیدی میان پلیس رژیم صهیونیستی و فلسطینی‌ها در نزدیکی مسجد الاقصی رخ داد و تمام گروه های فلسطینی اعلام کردند که میانجیگری آمریکا را برای حل اختلافات نخواهند پذیرفت و پس از آن با ارائه طرحی که صرفا جنبه های اقتصادی داشت، عملا موضوع صلح خاورمیانه را به محاق برد.

اینکه ترامپ در عرصه داخلی چه دستاوردهایی دارد موضوع بحث نیست اما این هم واضح است که نتیجه سیاست‌های تنش زای آمریکای ترامپ در نهایت همچون بومرنگی به آمریکا و اقتصاد این کشور بازخواهد گشت. مشخص نیست که دونالد ترامپ از ایجاد تنش در جهان چه نفعی می برد اما به طور قطع می توان گفت که جهان بدون دونالد ترامپ جهان آرام‌تری بود.