دور تازه رقابت احزاب سنی عراق با مرکزیت نینوا و الانبار

در راستای تشکیل ائتلاف جدید، بخشی از سیاستمداران و فعالان سیاسی اهل سنت در استان دیاله (همجوار با جمهوری اسلامی ایران) مانند برادران مطلک (صالح و حامد) نیز ترجیح داده اند به طیف موصلی ها بپیوندند اما طیف «سلیم الجبوری» رییس سابق پارلمان و از اعضای برجسته حزب اسلامی اهل سنت همچنان ناظر رقابت این دو جریان سیاسی است.

طیف موصلی ها را برادران النجیفی (اسامه و الثیل) رهبری می کنند و در مراسم اعلام موجودیت این گروه سیاسی، اسامه النجیفی رییس اسبق پارلمان عراق به رهبری این تشکل جدید برگزیده شد و در عوض طیف انباری ها شامل براداران کربله و الحلبوسی ها از این تشکل دور نگه داشته شدند.

گزارش ها حاکیست که اسامه النجیفی برای پیوستن «خمیس الخنجر» رییس جریان موسوم به «پروژه عربی عراق» بسیار تلاش کرد اما این چهره سیاسی نیز به دلیل انتساب به استان الانبار از پیوستن به جریان سیاسی موصلی ها خودداری کرده است.

در مقابل طیف سیاسی تکریتی ها خصوصا جریان «مشعان الجبوری» نماینده سابق پارلمان به تشکل طیف موصلی ها پیوسته و در مقابل «عبدالله الجبوری» استاندار اسبق صلاح الدین (تکریت) و نماینده فعلی پارلمان همچنان ارتباط نزدیک خود را با انباری ها حفظ کرده است.

تشکل جدید برادران النجیفی در سطح شبکه های اجتماعی بازتاب نسبی داشته و اغلب افکار عمومی اهل سنت از آن به عنوان بازتولید چهره های قدیمی یاد کرده اند.

اغلب چهره های اصلی تشکل جدید که بر آن عنوان «جبهه نجات و توسعه» نهاده شده، در انتخابات اردیبهشت 97 دچار شکست سنگین شده و به دلیل روی گردانی افکار عمومی اهل سنت از آنها، نتوانستند توفیق چندانی داشته باشند.

امثال برادران النجیفی، برادران المطلک، مشعان الجبوری، احمد المساری (نماینده سابق پارلمان) و سلمان الجمیلی وزیر سابق برنامه ریزی ستون های اصلی این تشکل جدید را تشکیل می دهند اما  از چهره هایی که در انتخابات پارلمانی گذشته موفقیت داشتند مانند «عبدالرحمن اللویزی» و «احمد الجبوری» نمایندگان استان نینوا (موصل) و یا «قتیبه الجبوری» از چهره های شگفتی ساز انتخابات گذشته از استان صلاح الدین هیچ اثری دیده نمی شود. 

جهبه انباری ها، در عوض اغلب از چهره های جوان و فاقد پیشینه سیاسی مسئله دار هستند که از مهمترین چهره های آن «محمد الحلبوسی» رییس فعلی پارلمان و «محمد الکربولی» نماینده فعلی پارلمان و برادرش «جمال الکربولی» رییس حزب الحل هستند.

مصاف سیاسی این دو طیف سیاسی اهل سنت برای کسب اعتماد مجدد افکار عمومی اهل سنت در آستانه انتخابات شوراهای استانی در داخل پارلمان و خارج آن به گونه های مختلفی در هفته ها و ماه های اخیر نمود یافته است.

در حالی که طیف انباری ها به دلیل در اختیار داشتن ریاست پارلمان می کوشد، با تصویب قوانین مورد اهتمام مردم، اعتماد و محبوبیت عمومی خود را بالا ببرد در مقابل طیف موصلی با بازگشت به تحریک احساسات فرقه ای و مذهبی، از جمله در قضیه «جسدهای ناشناس جرف النصر»، می کوشد آراء اهل سنت را به سمت خود معطوف کند.

در این راستا طیف انباری ها همزمان با اعلام موجودیت تشکل جبهه نجات موصلی ها، از تشکیل دو کمیته پارلمانی یکی «پیگیری سرنوشت مفقودین ناشی از جنگ با داعش» که افکار عمومی اهل سنت بسیار به آن اهتمام می دهد و دیگری «کمیته پیگیری اقدامات دولت در ارائه خدمات به مردم» که مورد اهتمام عموم مردم عراق است، خبر داده است.

در مقابل طیف موصلی ها که به تلاش برای بازگشت اختلافات فرقه ای به عراق متهم شده اند، با اصطلاحات تحریک کننده ای مانند «هولوکوست اهل سنت» می کوشد، خود را مدافع اول مساله سرنوشت مفقودین اهل سنت در عراق نشان دهد.

هولوکوست اهل سنت را «اثیل النجیفی» استاندار متهم به نقش داشتن سقوط موصل در 2014، مطرح کرده است که «عزت الشابندر» چهره سیاسی برجسته عراقی نسبت به آن موضع گرفته و گفته است:  «کسی که بدون هیچ شرمساری به ادعای دفاع از اتباع مذهب اش مدعی نمایشنامه «هولوکوست» است، خود را به صهیونیست ها و نقشی که در برافروختن جنگ دوم جهانی داشتند، شبیه کرده است.

در قضیه جسدهای ناشناس جرف النصر که اواخر مردادماه اتفاق افتاد، جریان «القرار» به رهبری اسامه النجیفی با شتاب زدگی بیانیه ای شدیداللحن در دفاع از اهل سنت و اتهامات به دولت عراق صادر کرد که بسیاری آن را با هدف تحریک احساسات فرقه ای و بازگرداندن عراق به مرحله جنگ فرقه ای در این کشور در 2006 دانستند.

در مقابل این رویکرد تحریک آمیز سیاسی، طیف انباری ها با حفظ خونسردی سیاسی خود، محمد الحلبوسی رییس پارلمان را برای اطلاع از جزییات حادثه و هویت اجساد یافت شده به استان بابل گسیل کرد.

الحلبوسی همچنین یک کنفرانس خبری مشترک با وزیر کشور، استاندار بابل و فرمانده عملیات امنیت منطقه فرات میانی شامل استان های بابل، نجف، کربلا، دیوانیه و المثنی برگزار کرد و در همین کنفرانس خبری مشخص شد که اجساد ناشناس از دو طیف شیعه و اهل سنت هستند.

برخلاف تبلیغات رسانه ای که جریان القرار به راه انداخته بود، این اجساد تازه کشف شده نبودند و اکثر آنها متعلق به سه چهار سال قبل و برخی مرتبط با اختلافات اجتماعی و عشایری بوده و حتی ارتباطی به جنگ با داعش نداشته اند.

گرچه اسامه النجیفی در کنفرانس اعلام موجودیت جبهه نجات گفته است که این جبهه به دور از جهت گیری های فرقه ای و برای عراق و بهبود شرایط در هفت استان این کشور است اما ناظران سیاسی و شبکه های اجتماعی به دلیل وجود عین چهره های قدیمی در تشکل جدید، نسبت به صحت ادعاهای النجیفی ابراز تردید کرده اند.

برخی ناظران وجود وابستگی های خارجی این تشکل به ویژه نفوذ ترکیه در آن و طرح های خطرناکی که قبلا النجیفی درباره هویت واحد عراق از جمله پروژه «ایجاد اقلیم اهل سنت» - مشابه آنچه در کردستان عراق جریان دارد را مطرح کرده و نسبت به آن ابراز نگرانی کرده اند به ویژه اینکه برخی از طرفداران این تشکل در شبکه های اجتماعی از بانیان جبهه نجات خواسته اند که اولویت شان را بر ایجاد اقلیم اهل سنت (همچون اقلیم کردستان عراق) قرار دهند.

استقبال چهره های سابق حزب منحله بعث امثال «وضاح الصدید» رییس گروه «همبستگی» که او هم از جمله شکست خوردگان بزرگ انتخابات اردیبهشت ماه 97 است، از این تشکل جدید بر تردیدها پیرامون رویکرد و اهداف این تشکل جدید افزوده است.

برخی نگرانی ها نیز ناشی از احتمال تبدیل رقابت بین طیف های سیاسی اهل سنت بعد از تشکیل این تشکل جدید به نزاع سیاسی به نیابت از کشورهایی است که از این طیف های مختلف در داخل عراق حمایت می کنند.

آنچه درباره طیف های سیاسی اهل سنت در عراق معروف است اینکه برخی منتسب به عربستان سعودی، برخی تحت نفوذ ترکیه، عده ای مرتبط با قطر و گروهی نیز وابسته به امارات و اردن و جماعتی متهم به چرخیدن در مدار  آمریکایی ها شده اند و همین وابستگیهای خارجی، به اعتقاد بسیاری باعث تشتت و پراکندگی و نبود مرجعیت واحد سیاسی در بین طیف های سیاسی اهل سنت عراق شده است.

گرچه گفته می شود که برادران النجیفی رقابت انتخاباتی را در خصوص انتخابات شوراهای استانی با اعلام موجودیت تشکل خود، خیلی زود در مقابل دیگر جریان های رقیب آغاز کرده اما برخی معتقدند که این شروع زودهنگام رقابت انتخاباتی شاید نتیجه معکوس به دنبال داشته باشد.

وجود برخی چهره های ناسازگار باهم و در عین حال مرتبط با کشورهای خارجی متخاصم در سطح منطقه، در داخل تشکل جدید، به اعتقاد عده ای صاحب نظران شاید زودتر از آنچه انتظار می رود تشکل جبهه نجات را دچار تزلزل و ریزش داخلی کند./