بررسی و واکاوی بیش از سه سال حضور «دونالد ترامپ» در کاخ سفید و برنامه‌های در پیش گرفته او برای شکست مخالفان و رقبا و زمینه‌چینی برای پیروزی در هر رقابتی از جمله انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰، ترسیم کننده مسیری است که از نگاه تحلیلگران سیاسی و رسانه‌های آمریکایی، تاکنون در تاریخ ریاست جمهوری این کشور بی سابقه بوده است.
در هفته‌های اخیر فشار مخالفان و منتقدان رئیس جمهوری آمریکا به دلیل تلاش برای سوءاستفاده از جایگاه سیاسی وی برای منافع شخصی و به خطر افتادن امنیت ملی و انسجام انتخابات ریاست جمهوری آبان ماه سال آینده، چنان افزایش یافته که ترامپ از همه مسیرهای گذشته و جدید برای مقابله با آن استفاده می‌کند؛ بویژه آنکه اکنون دموکرات‌ها مصممم‌تر از همیشه عزم خود را برای استیضاح او جزم کرده و فضا را به سمت جذب جمهوریخواهان منتقد رئیس کاخ سفید برای اجرایی کردن این تصمیم پیش برده‌اند.
افشای متن مکالمه تلفنی رئیس جمهوری آمریکا با همتای اوکراینی او، سبب شده تا رسانه‌ها و جامعه سیاسی آمریکا به طور عمیق‌تر به این موضوع اشاره کنند که ترامپ از دوران تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ تاکنون، چگونه به تقابل با رقبا و مخالفان خود پرداخته و برای رسیدن به موفقیت، چه اهرم و ابزاری را تعیین کرده است؟
الگو گرفتن از «بازیگری»
اینکه چرا ترامپ علاقه وافری به رسانه، بویژه تلویزیون دارد را می‌توان به گذشته او اشاره کرد؛ موضوعی که نیویورک‌تایمز به خوبی آن را تشریح کرده است: «تلویزیون روح و روان او بود... مملو از شور و هیجان و کنش و خشونت که او را مجذوب خود می‌کرد... او خواب دید که به هالیوود رفته است...».
«... بیهوده است اگر تلاش کنید ترامپ را به عنوان فردی با روانشناسی و استراتژی(منطقی) درک کنید، زیرا دچار سردرگمی خواهید شد... نکته مهم این است که ترامپ یک شخصیت تلویزیونی(بازیگر) است.»
«... برای درک او باید شبیه یک روانشناس به او نزدیک شوید و بیشتر شبیه یک منتقد تلویزیون باشید... هرچند که رئیس کاخ سفید در توئیت های خود مباهات کرده که هرگز روانپزشک ندیده است...»
از نگاه تحلیلگران رفتاری در آمریکا، ترامپ به دنبال هیجان و درگیری است تا در صدر اخبار رسانه‌ها باشد.
وقتی رسانه‌های اجتماعی را پذیرفت، همانند تلویزیون از آن استفاده کرد... زمانی که نامزد ریاست جمهوری شد و سپس در کاخ سفید حضور یافت، تیم رسانه‌ای و او به گونه‌ای برنامه‌ریزی کردند تا توئیت‌های وی از طریق تلویزیون از جمله شبکه تلویزیونی «سی‌ان‌بی‌سی» (CNBC) با عنوان خبر فوری از توئیت ترامپ، آن هم به محض نوشتن یک جمله، به سرعت روی صحفه تلویزیون بازنشر شود.
برخی سیاسیون آمریکا، ترامپ را با «رونالد ریگان» رییس جمهوری جمهوریخواه و پیشین آمریکا مقایسه کرده‌اند: یک «استاد نمایش» که به طور معمول می‌تواند «نقش» ایفا کند. اما ریگان یک بازیگر واقعی در تلویزیون بود. بازیگری که نقش‌های مرتبط با فیلنامه را به تصویر درمی آورد؛ اما ترامپ فردی است که با رفتارهای شبه بازیگری، به دنبال سیاست‌ها و منافع شخصی است.
تجربه ترامپ از کارزار انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ سبب شد تا او به یقین برسد با تکرار دروغ، فریب و حمایت اطرافیان و حامیانش برای پوشش نقاط ضعف خود، می‌تواند برای پیشبرد سیاست‌ها و منافعش استفاده کند. همانگونه که از نگاه رسانه‌های این کشور، «این تجربه‌ها، او را باهوش کرده است... .»
«یک انسان واقعی و راستین بودن به این معنا نیست که همیشه صداقت داشته باشید.. کافی‌است یک فرد سرگرم‌کننده باشد و هرچیزی که می‌خواهید را بدون توجه به اینکه سخنان شما واقعی یا مسوولانه باشد، بیان کنید.»
از نگاه رسانه‌های آمریکایی، ترامپ از دورانی که وارد تجارت شد، به طور غریزی بازیگری می‌کند... نمایشی که او از این بازیگری برای خود متصور است، «مرد جنگنده‌ای که در همه نبردها برنده می‌شود». او آنچه که آموخته را خوب تکرار می‌کند: همیشه حمله کنید و هرگز عذرخواهی نکنید... .
او هر بار، اقدامات و بیانات شوکه‌کننده‌ای را به نمایش می‌گذارد و رفتار و گفتار زننده و زشتی را عرضه می‌کند که بیانگر سرشت واقعی اوست... نگاه نژادپرستانه به چهار نماینده زن کنگره که فقط یکی از آنها خارج از آمریکا به دنیا آمده، بخش کوچکی از این صحنه نمایش ترامپ است.
با توجه به این توضیحات از رفتار و عملکرد رئیس جمهوری آمریکا، پرسشی که مطرح می‌شود این است که آیا هر کدام از این نمایش‌های ترامپ «غریزی» است یا یک «راهبرد» در مسیر تعیین شده؟
همه شواهد و مدارک بیانگر آن است که این رخدادها در صحنه نمایش کاخ سفید به روی پرده رفته است. او بازیگری است که تلاش دارد، چشم دوربین‌ها به طور دائم بر او متمرکز باشد و وقتی با واقعیتی مواجه شود، بازی خود را با واکنش‌ها و رفتار عصبانی، برای بردن فضا به سمت مورد نظرش شروع می‌کند.
همانند ماجرای هفته پیشی که برای خبرنگار گاردین در نشست مطبوعاتی ترامپ با «سائولی نینیسته» همتای فنلاندی‌اش پیش آمد. وقتی از ماجرای مکالمه تلفنی با رئیس جمهوری اوکراین و مباحث مطرح شده درباره آن پرسید... ترامپ ناگهان عصبانی شد و گفت: «آیا با من صحبت می‌کنی؟... سووال کنید اما بی‌ادب نباشید.» «... افرادی مانند شما و رسانه‌های خبری جعلی در کشور هست که من آنها را رسانه‌های فاسد می‌نامم، چون فاسد هستید.»
از نگاه استادان رسانه و سیاست، این اظهارات و واکنش‌ها در برابر پرسش‌ها از تخلفات رئیس جمهوری، در واقع چیزی جز تلاش ترامپ برای اقناع مخاطبان خود از طریق تکرار و بیان پیوسته «توطئه‌سازی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی علیه او» نیست.
ترامپ می‌کوشد تا فضای ایجاد شده برای استیضاحش را به سمتی ببرد که رسانه‌ها و مخالفانش با چالش بیشتری روبرو شوند.
اطرافیان وی همچون «رودی جولیانی» وکیل خصوصی او نیز این روزها بر صحنه تلویزیون بیشتر از قبل حاضر شده و به تکرار سناریوی «توطئه‌سازی برای ترامپ» می‌پردازد و دامنه انتقاد و اتهام‌زنی به دموکرات‌ها را گسترش داده است.
این مساله با واکنش دموکرات‌ها همراه شد به گونه‌ای که برخی دستیاران ارشد این حزب در نامهای به شبکه‌های تلویزیونی، خواستار توقف برنامه‌های جولیانی شدند.
از نگاه آنها، دادن وقت پخش به جولیانی، به او اجازه می‌دهد دروغ‌های بیشتری بیان و تکرار کند.
از نظر «توماس پترسون» (Thomas Patterson) استاد رسانه در دانشکده هاروارد، تلویزیون‌ها موظف نیستند، زمان‌های مختلفی را برای پخش تلویزیونی به معاونان ترامپ اهدا کنند؛ وظیفه رسانه این است که با دقت بررسی کند چه کسانی به برنامه‌هایشان دعوت شوند... در واقع رسانه‌ها باید از خود درباره اولویت‌ها و سیاست‌های خبری‌شان بپرسند که چه هدفی دارند؟ ... اگر می‌خواهند دروازه‌بان خبر باشند، باید آن را به خوبی انجام دهند.
صحنه‌گردانی به شیوه ترامپ
تجربه عملکرد ترامپ از زمانی که پای در کاخ سفید گذاشته، سبب شده تا نگاه‌ها به تعامل‌های دیپلماتیک و غیردپیلماتیک چهل و پنجمین رئیس جمهوری آمریکا، با روشنگری از تاکتیک‌های او همراه شده و تحلیل‌ها و تفسیرهای مختلفی از سوی کارشناسان سیاسی و رسانه‌ها در این زمینه منتشر شود.
واکاوی سیاست‌های ترامپ که از دوران انتخابات ۲۰۱۶ کلید خورده، بیانگر آن است که «اتهام‌زنی، اهانت و تحقیر» بخشی از راهبردهای اصلی او بوده و با توجه به تجربه موفقیت در این زمینه، این روزها با شدت بیشتری، دامنه آن را گسترش داده است.
«دنیس جت» مشاور پیشین وزارت خارجه، سفیر پیشین آمریکا در پرو و استاد علوم سیاسی دانشگاه پنسیلوانیا در این زمینه به ایرنا گفت: یکی از تاکتیک‌های ترامپ، اتهام‌پراکنی علیه مخالفانش است. او با این کار تلاش می‌کند حواس‌ها را پرت کرده و کارها را به تاخیر اندازد. به طور نمونه او بارها درباره نرخ پایین بیکاری صحبت کرده و می‌گوید نباید از این موضوع غافل شد.
به گفته وی، مشکل رای‌دهندگان آمریکایی این است که خیلی درگیر مسایل روزمره خود هستند و در نتیجه، ترامپ تلاش دارد با تکرار برخی موضوع‌ها، توجه مخاطبان را از افشاگری‌ها نسبت به تخلفات خود دور کند.
ترامپ تا پیش از افشاگری اخیر، به طور مرتب اخبار مربوط به افتتاح کارخانه و درخواست‌های استخدام بزرگ را توئیت می‌کرد و می‌نوشت: «من شغل شما را بر می‌گردانم.». از نگاه رسانه‌های آمریکایی، به نظر می‌رسید رأی‌دهندگان این کشور او را باور کرده و سپاسگزار(اقدامات او) هستند.
اما اکنون فضا به سمتی رفته که رسانه‌ها، با شدت بیشتری به افشاگری تخلفات رئیس کاخ سفید پرداخته و این روند سبب شده تا فساد و ناکارآمدی دولت ترامپ را به مردم آمریکا یادآوری کنند.
البته یکی از موضوع‌هایی که مخاطبان آمریکایی به دنبال آن هستند و برایشان اهمیت دارد، این است که آیا رئیس جمهوری و نزدیکان وی از زمان حضور در کاخ سفید ثروتمندتر شده‌اند؟ به دلیل آنکه ترامپ هرگز اظهارنامه مالیاتی خود را منتشر نکرده است، هیچ‌کس نمی‌داند.
البته «جت» به جز مسایل داخلی آمریکا، به حوزه سیاست خارجی ترامپ نیز اشاره دارد: در حوزه سیاست خارجی ترامپ دو اشکال بنیادین وجود دارد؛ «پیش‌بینی ناپذیر بودن و آشفتگی در سیاستگذاری آن.»
«ترامپ به طور فزاینده‌ای زیر فشار است؛ او از سیاست خارجی به عنوان ابزاری برای انتخاب دوباره خود بهره‌برداری می‌کند. این از نوع برخورد وی با اوکراین و چین مشخص است.»
ژنرال «جیمز ماتیس» وزیر دفاع مستعفی دولت ترامپ نیز گفته بود، سیاست خارجی در پیش گرفته کاخ سفید مبتنی بر دیدگاه شخصی رئیس جمهوری بوده که در یک فضای توئیتری و بدون مشورت با دیگر مقام‌ها و مشاوران، به بیراهه رفته است.
«کالین پاول» وزیر امور خارجه دولت جرج بوش نیز به منتقدان سیاست‌های ترامپ اضافه شده است. او درباره رفتار و عملکرد رئیس جمهوری آمریکا به راهبرد او از طریق اتهام‌زنی اشاره کرده است: متأسفانه چیزهایی از کاخ سفید مشاهده می‌کنیم و به گوش می‌رسد که تحمل آن سخت است. «آنها در کاخ سفید نشسته و دائم با متهم کردن دیگران، افراد را خائن و جاسوس معرفی می‌کنند.»
پاول به نقش فردی که از مکالمه ترامپ و همتای اوکراینی‌اش افشاگری کرد پرداخته و عملکرد کاخ سفید نسبت به آن را غیرمنطقی دانسته و گفته: «ترامپ معتقد است که فرد افشاگر یک جاسوس است. خیر اینگونه نیست. او نه تنها جاسوس نیست، بلکه فردی میهن پرست است. او مأمور اطلاعاتی آمریکا است که در دولت کار می‌کند و این شکایت را تنظیم کرده است. وی این افشاگری را در اختیار روزنامه‌ها قرار نداد، آنها را در تلویزیون مطرح نکرد بلکه طبق روال قانونی کار خود را انجام داد و به کنگره شکایت کرد. بدون هیچ شکی باید بگویم که چنین فردی، میهن پرست است.»
با توجه به سیاست‌های ترامپ برای سوءاستفاده از موقعیت خود در جهت منافع شخصی و حزبی، پاول به رئیس جمهوری آمریکا یادآور شده، «باید به یاد بیاوریم که شروع قانون اساسی آمریکا با این جمله آغاز می شود. «ما یعنی مردم" (We the People). قانون اساسی آمریکا نوشته نشده است «ما یعنی منِ رئیس جمهوری!»
دیگر صحنه‌گردانی تیم کاخ سفید به رهبری ترامپ، زبان تهدید و ترساندن رقبا و مخالفان است. او و حامیان سرسختش، بذر شک و تردید را در میان مخالفانش می‌افشانند. همانگونه که «دنیس جت» نیز در این باره به ایرنا گفت: زبان تهدیدآمیز ترامپ تا به آنجا پیش رفته که گفته می‌تواند در خیابان‌های منهتن یک نفر را در روز روشن بکشد و کاری کند که همه بگویند، او خودکشی کرده است.
حتی او پا را فراتر از این گذاشته و سخن از جنگ داخلی در صورت به نتیجه رسیدن استیضاحش گفته است.
موضوعی که «جیمز جورج جترس» مشاور سابق حزب جمهوریخواه در سنا در گفت وگو با ایرنا، از احتمال جدی رخداد «جنگ داخلی در آمریکا» بگوید.
«برکناری ترامپ با شورش طرفدارنش همراه خواهد شد... وضعیت ما شبیه به دوران پیش از جنگ داخلی یوگسلاوی است. در کشور ما، تضاد بر سر پرسش‌های اساسی است که چه کسی آمریکایی بوده و چه کسی نیست.» «تهدید به جنگ داخلی چه تو خالی یا جدی، نشانه‌ای از فضای قطبی کم سابقه در جامعه آمریکایی دوران ترامپ است... در این فضا، آنچه تعیین کننده معادلات است، لزوما روندهای سیاسی نیست و پوپولیسم ترامپی و فشار تهدیدآمیز از سوی لایه‌های اجتماعی، خواهد بود.»
بده بستان با حامیان مالی
ذات تاجرمَسلکی ترامپ سبب شده تا او یکی راهبردهایش را در حمایت از کسانی بداند که بتواند در مواقع لازم از جمله کارزار انتخاباتی، از آنها بهره‌مند شود. او براساس سال‌ها فعالیت در تجارت و کسب‌وکار، در مسند ریاست جمهوری نیز تجارت خاص خود را دنبال می‌کند؛ براین اساس امتیازهای خاصی به تجار و بازرگانانی داده که بعنوان حامیان مالی او و حزب جمهوریخواه محسوب می‌شوند.
در این زمینه می‌توان به افشاگری هفته اخیر خبرگزاری آسوشیتدپرس اشاره کرد که بازرگانان و حامیان مالی حزب جمهوریخواه در اطرافیان ترامپ، بهار امسال از روابط خود با او و وکیل شخصی‌اش رودی جولیانی استفاده کردند تا قراردادهای پرسودی را به نفع شرکت‌های تحت کنترل متحدان رئیس جمهوری آمریکا امضا کنند. طرح این افراد پس از شکست «پترو پوروشنکو» از «ولودیمیر زلنسکی» در انتخابات ریاست جمهوری اوکراین ناکام ماند.
هدف آنها این بود که مدیر جدید مورد نظرشان در بزرگترین شرکت گاز آن کشور منصوب شود. آنگونه که آسوشیتدپرس نیز به سیاست‌های منفعت‌طلبانه ترامپ و حامیانش اشاره کرده، اطرافیان و حامیان ترامپ مسائل بازرگانی را با سیاست درآمیخته و تلاش کردند با توجه به داشتن اطلاعات محرمانه درباره تعاملات دولت ترامپ با اوکراین از جمله اینکه رئیس جمهوری، سفیرشان در اوکراین را به واشنگتن فرا می‌خواند و برکنار می‌کند.
براساس این گزارش، سه بازرگان به نامهای «لو پارناس» و «ایگور فرومن» فعال در حوزه املاک و مستغلاک آمریکا و «هری سارجنت» در زمینه نفت، در کانون این تلاش‌ها بودند.
هر سه نفر از حامیان مالی حزب جمهوریخواه هستند که تا سطوح بالای حزب نفوذ و دسترسی پیدا کرده و حتی دیدارهایی با ترامپ داشته‌اند.
پیروزی زلنسکی در انتخابات ریاست جمهوری اوکراین سبب شکست برنامه این سه حامی مالی جمهوریخواهان و آنها تلاش کردند از طریق ترامپ، اوکراین را وادار کنند تا در مورد «هانتر بایدن» پسر «جو بایدن» معاون رئیس جمهور در دولت «باراک اوباما» تحقیق کند. هانتر به مدت پنج سال در هیأت مدیره یک شرکت اوکراینی به نام «بوریسما» فعالیت می‌کرد. هرچند که افشاگری از این موضوع سبب شد تا دموکرات‌ها ترامپ را به سوءاستفاده از قدرت متهم کرده و تحقیقاتی را برای استیضاح او آغاز کنند.
توئیتر، ابزاری برای سخنگویی و زدن رقبا
ترامپ به خوبی آگاه است که رسانه و شبکه‌های اجتماعی از ابزارهای بسیار مهمی برای رسیدن به اهدافش هستند. بر همین اساس «توئیتر» را به یک منبع اصلی سخنگویی خود تبدیل کرده و روزی نیست که نظرات، دیدگاه‌ها و هجمه‌های خود را از این مسیر مطرح نکند.
او این مسیر را از دوران کارزار تبلیغات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آغاز کرد و با مطرح شدن موضوع ایمیل‌های محرمانه «هیلاری کلینتون»، به جریان‌سازی علیه او از طریق توئیت‌زدن‌های مختلف پرداخت و تلاش کرد با حمله پیش‌دستانه و با اتهام‌زنی‌های گسترده، نگاه رای‌دهندگان آمریکایی از مطرح شدن دخالت روسیه درباره این ایمیل‌ها را به مسیر دیگری سوق دهد.
رئیس کاخ سفید به جز این رویه، در مسیری قدم گذاشته که در تاریخ ریاست جمهوری این کشور سابقه ندارد؛ «اعلام انتصاب‌ها و برکناری‌های از طریق رسانه و شبکه‌های اجتماعی»؛ موضوعی که انتقاد هم‌حزبی‌هایش را نیز به همراه داشته اما او بدون توجه به این مساله، راهی که شخصا انتخاب کرده را در پیش گرفته است و توجهی به توصیه‌ها و هشدارهای دیگران ندارد.
در این زمینه می‌توان به موضوع افشاگری اخیر مکالمه تلفنی او با رئیس جمهوری اوکراین و فشار وارد شده از سوی دموکرات‌ها به او اشاره کرد که سبب شد ترامپ از هر راهی، در هر نشست خبری، مصاحبه و توئیت‌زنی، به تقابل با مخالفانش از هر حزب و جایگاهی بپردازد. از جمله در چند توئیت، اقدام «نانسی پلوسی» رئیس مجلس نمایندگان از حزب رقیب را بابت تلاش برای پیگیری پروسه استیضاحش، آماج حملات و اتهام‌زنی خود قرار داد و تحقیقات مجلس نمایندگان را نه یک استیضاح که یک کودتا ارزیابی کرده است.
نوک پیکان انتقادهای رئیس کاخ سفید، به سمت هم حزبی‌هایش نیز روانه شده است؛ بویژه بعد از اینکه سیاست‌های منفعت‌طلبانه ترامپ در حوزه سیاست خارجی در جهت منافع شخصی، با انتقاد آنها همراه شد. او فراتر از از تهمت و افترا، اهانت کردن را به رویه خود اضافه کرده و مخالفانش را با القابی همچون «جاسوس، کودتاچی، خیانتکار، وحشی، الاغ و .. مورد خطاب قرار داده است.
در این رابطه می‌توان به میت رامنی سناتور جمهوریخواه اشاره کرد که زمانی می‌خواست او را به عنوان وزیر خارجه کابینه خود انتخاب کند، اما «الاغ مغرور» خواند.
البته اتهام‌زنی و هجمه رئیس جمهوری آمریکا، به سمت رسانه‌های این کشور نیز کشیده شد به گونه‌ای که وی بارها، آنها را «اخبار جعلی»(فیک نیوز) خطاب و متهم کرده علیه مخالفان و رقبای انتخاباتی ریاست جمهوری ۲۰۲۰، هیچ اقدامی نکرده و از آنها حمایت می‌کنند.
به طور نمونه در هفته جاری ترامپ در توئیت‌هایی، رسانه‌ها این کشور را به حمایت از «جو بایدن» نامزد دموکرات انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ و پسرش متهم کرد. «دیدن و خواندن اخبار جعلی و اینکه چطور برای حمایت از جو بایدن خواب‌آلود و هانتر پسر اخراج شده‌اش از ارتش، از هیچ اقدامی فروگذار نمی‌کنند، باور نکردنی است.»
بخش دیگری از حملات توئیتری ترامپ به این شرح است:
«چپ‌های رادیکال و دموکرات‌های بیکار بزرگترین ضربه را به کشور ما وارد می‌کنند، آنها دروغ می‌گویند و تقلب می‌کنند به گونه‌ای که هرگز در تاریخ کشور دیده نشده و این درحالی است که انتخابات ۲۰۲۰ نیز در پیش است. دموکرات‌ها و رسانه‌های جعلی خطرناک و بد هستند».
«آنچه اکنون در اطراف ما مطرح است موضوع استیضاح است؛ روز و شب درباره آن حرف زده می‌شود، همه اخبار در این‌باره است؛ بنیانگذاران ما به ندرت سراغ استیضاح می‌رفتند، باید درست عمل کنیم، اجازه دهید مردم رای‌شان را بدهند.»
«طبق آنچه روز به روز متوجه می‌شوم، به این نتیجه می‌رسم که آنچه در حال رخ دادن است استیضاح نیست بلکه یک کودتاست که قصدش کنار زدن قدرت مردم، رای‌شان، آزادی‌هایشان، دومین دور انتخابشان، مذهب، ارتش، دیوار مرزی و حقوق طبیعی و خدادادیشان بعنوان شهروند ایالات متحده آمریکاست.»
با توجه به افزایش دامنه دروغ‌های ترامپ علیه مخالفان، رقبا و رسانه‌ها در توئیتر، «کاملا هریس» از نامزدهای دموکرات برای ریاست جمهوری ۲۰۲۰ در هفته‌های اخیر، تمرکز خود را به توئیت‌های ترامپ معطوف کرده است؛ آن هم از زمانی که دموکرات‌ها کلید آغاز تحقیقات برای استیضاح را روشن کردند و این مساله سبب شد تا ترامپ بی‌تاب شده و از گفتن هرچیزی ابایی نداشته باشد.
توئیت جنجال‌برانگیز ترامپ که با واکنش‌های مختلفی همراه بود «اگر استیضاح با موفقت همراه شود، در آمریکا جنگ داخلی به راه خواهد افتاد.» هریس بعد از این توئیت، به مدیران توئیتر به دلیل عدم واکنش به رفتارهای خشونت‌ماآبانه رئیس جمهوری آمریکا در این شبکه اجتماعی انتقاد کرد.
هرچند توئیتر اعلام کرد پاسخ هریس را خواهد داد اما هنوز این کار را نکرده است. البته سیاست سکوت مدیران توئیتر در برابر ترامپ و تیم او، سبب شده تا او با ولع و اشتهای بیشتری رفتار خود را شدت بخشد؛ او می‌داند که توجه به این شبکه اجتماعی، سبب درآمدزایی بیشتر برای صاحبان توئیتر شده و آنها نمی‌خواهند این فرصت را از دست بدهند. البته این انتقاد دموکرات‌ها، شامل فیس‌بوک نیز شده و آنها این مدیران این شبکه اجتماعی را متهم کرده‌اند که به ترامپ اجازه داده، مردم آمریکا را به طور دائم گمراه کند.
آیا رسانه‌ها از ترامپ روی برمی‌گردانند؟
از نگاه تحلیلگران آمریکایی، متحدان ترامپ حتی رسانه‌های همسو با او، تلاش دارند تا از رئیس کاخ سفید، چهره‌ای شجاعانه به نمایش بگذارند و براین اساس در شبکه‌های تلویزیونی به تکرار سخنان او می‌پردازند تا اثرگذاری پیام را برای مخاطبانشان دوچندان کنند؛ اما از نگاه فردی، کمتر کسی معتقد است که سوءاستفاده‌های ترامپ از جایگاهش برای یک خواسته شخصی، پیامدهای زیان‌باری برای این کشور نداشته باشد.
شخصیت ترامپ سبب شده تا رسانه‌های این کشور، به دقت رفتارها و عملکرد او را زیر ذره‌بین قرار دهند. از نگاه رسانه‌های منتقد رئیس کاخ سفید، پیش از افشاگری‌های اخیر از تخلفات ترامپ، این کشور با «بحران هویت ترامپ» روبرو بوده و سبب شده تا برخی رسانه‌های همسو با او همچون فاکس نیوز، در همراهی با رئیس کاخ سفید، احتیاط کنند؛ به گونه‌ای که یکی از مدیران این رسانه گفته، درباره موقعیت آینده این شبکه پس از ترامپ فکر می‌کنند، زیرا این رسانه سالیان طولانی فعالیت کرده و می‌داند که «موفقیت هرگز به اداره یک دولت بستگی ندارد.»
به گفته یکی از کارکنان فاکس‌نیوز، در داخل این رسانه تنش و اختلاف بر سر ترامپ شدت یافته است، زیرا فاکس‌نیوز غالبا توجهی به رسوایی‌های ترامپ ندارد اما جدی شدن بحث استیضاح و توجه مخاطبان به آن سبب بروز «مشکل مدیریتی» درباره پرداختن به آن شده و کسی نمی داند چگونه آن را پوشش دهد.
پایگاه اینترنتی «وَنتی‌فِر»(vanityfair) در این رابطه نوشت: در ماه‌های اخیر، مالکان این رسانه در حال گفت‌وگو با مدیران و مجریان در مورد شیوه آماده‌سازی فاکس نیوز برای زندگی پس از ترامپ هستند.
پل رایان(Paul Ryan) سخنگوی سابق مجلس که حدود هفت ماه پیش به هیات مدیره این رسانه پیوست، به «لاکلِن مِردوک»(Lachlan Murdoch) مدیرعامل گروه فاکس(Fox Corp) توصیه کرده که فاکس‌نیوز باید به طور جدی، ارتباط خود با ترامپ را به هم بزند.
هرچند رئیس کاخ سفید به طور مستقیم از طریق توئیتر، توجه خود را به اطلاع‌رسانی و اظهارنظر معطوف کرده تا بدون واسطه و راحت‌تر با مخاطبانش ارتباط برقرار کند اما پیش از این بارها از همین طریق، به هوادارانش گفته بود برای کسب اطلاعات کامل و واقعی که جعلی نباشد(فیک نیوز) به فاکس نیوز یا پایگاه اینترنتی محبوبش «بریت‌بارت»(Breitbart) مراجعه کنند.
به نوشته این رسانه، رسانه‌های منتقد ترامپ همچنان راه خود را در شفاف‌سازی سیاست‌های یکجانبه و تمامیت‌خواه او دنبال می‌کنند تا به مقابله با «اقتدارگرایی پوپولیستی» بپردازند.
با توجه به فضای رسانه‌ای ایجاد شده درخصوص اقدامات و سیاست‌های رئیس کاخ سفید بویژه در ماجرای افشاگری اخیر، شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان هفته پیش اعلام کرد که مانع انتشار دو تبلیغ انتخاباتی ترامپ شده زیرا در موضوع استیضاح ادعاهای «ظاهراً نادرست» را مطرح می‌کند.
این رویکرد سی‌ان‌ان سبب شد تا تیم ارتباطات کاخ سفید، این شبکه را «روابط عمومی دموکرات‌ها» نامیده که «همه روز را صرف حمایت از جو بایدن می‌کند».
در یکی از این فیلم‌های تبلیغاتی ۳۰ ثانیه‌ای تیم ترامپ با نام «کودتا»، تلاش‌های دموکرات‌ها برای استیضاح را اقدامی برای اثرگذاری بر انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰، بدون در نظر گرفتن واقعیت‌ها و حقایق دانسته و گفته، «فشار استیضاح چیزی جز کودتا نیست و باید متوقف شود.»
این شبکه آمریکایی تصریح کرده که استفاده از کلمه «کودتا» برای توصیف یک روند قانونی تعریف شده در قانون اساسی، نادرست است.
همچنین در دو هفته اخیر، تارنمای اینترنتی سی‌ان‌ان در گزارشی به تشریح حدود ۶۰ ادعای دروغ ترامپ در ۸۰ هفته گذشته پرداخت و نوشت: رئیس جمهوری در نشست مطبوعاتی خود پس از مجمع عمومی سازمان ملل متحد و سپس در توئیت‌های مختلف، ۱۳ مورد ادعای دروغین را مطرح کرد.
به نوشته این رسانه، ۱۶ مورد از این دروغ‌ها مربوط به اقتصاد، ۱۳ مورد درباره دموکرات‌ها و ۱۲ مورد اخیر نیز درباره جنجال مکالمه تلفنی با رئیس جمهوری اوکراین بود.
برخی از این دروغ‌های اعلام شده شامل «آمریکا تنها کشور کمک کننده به اوکراین، دروغ‌خواندن آدام شیف رئیس کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان، اغراق در بیان هزینه بازسازی ارتش، ایجاد شغل، اشتغال‌زایی ۱۳ میلیون نفری ایوانکا ترامپ و تاوان تعرفه‌ها بر کالاهای چینی» است.
این رسانه با توجه به این عملکرد ترامپ خاطرنشان کرده، «آیا زمان آن نرسیده است که همه شبکه‌های خبری از جمله کابلی، هنگام پخش سخنان نسنجیده ترامپ به مخاطبانش، واقعیت‌ها را مطرح کنند؟ آن هم وقتی که دروغ‌هایش را بارها تکرار می‌کند و قابل پیش‌بینی است... .»
استیضاح برای دموکراسی؟
تارنمای اینترنتی مجله آتلانتیک در هفته‌های اخیر به نقل از «جفری انگل» (Jeffrey Engel) مدیر مرکز تاریخ ریاست جمهوری در دانشگاه «متدیست جنوبی» (Southern Methodist University) درباره استیضاح ترامپ نوشت: نویسندگان قانون اساسی ایالات متحده احتمالا رئیس جمهوری فاسد را پیش‌بینی کرده بودند که از قدرتش سوءاستفاده می‌کند و براین اساس راه‌های مقابله با آن را از طریق استیضاح مشخص کرده‌اند.
«جیمز مادیسون»(James Madison) حقوقدان و چهارمین رئیس جمهوری آمریکا در جلسه قانون اساسی این کشور گفته بود، «ضروری است مقرراتی برای دفاع از جامعه در برابر ناتوانی، سهل‌انگاری مقام‌های ارشد فراهم شود.» این بدان معناست که در یک نظام جمهوری و دموکراتیک، بالاترین مقام کشور پادشاه نیست، بلکه مردم پادشاهند.
موافقان استیضاح تاکید دارند، رئیس جمهوری با نقض قانون، از اختیاراتش برای جرم و یا سرکوب رقبای سیاسی استفاده کرده است؛ تصور اینکه یک رئیس‌جمهور فاسد، از قدرت اجرایی برای حفظ مقامش استفاده کند، برای رای‌دهندگان غیرقابل توصیف است.
«چگونه ممکن است بالاترین مقام یک کشور با عوام‌فریبی بخواهد هوادارانش را متقاعد کند که مخالفانش درصدد تخریب او هستند؟ حتی قانونگذاران جمهوریخواه نیز بر این باورند که هیچ سودی در تائید و حمایت از رفتارهای رئیس جمهوری که نقض قانون کرده است، وجود ندارد.»
یک اصل اساسی در دموکراسی، انتقال مسالمت‌آمیز قدرت است اما بسیاری از جمهوریخواهان به این نتیجه رسیده‌اند که امکان ندارد این اتفاق به طور مشروع رخ دهد. از نگاه آنها وقتی دشمنان سیاسی شما نامشروع هستند، محروم کردن آنها از قدرت به هر وسیله‌ای که نقض دموکراسی هم باشد، ضروری است و از آن دفاع می‌کنند.
تلاش برای استفاده از اختیارات دولتی برای منافع شخصی، اساسی‌ترین تعریف فساد است. براین اساس دموکرات‌ها گفته‌اند خود را متعهد به تحقیق برای استیضاح ترامپ می‌دانند؛ حتی با این چشم‌انداز که در کنگره رای لازم را کسب نکند.
از نگاه جامعه‌شناسی سیاسی، دموکراسی نمی‌تواند به عنوان یک نهاد تک حزبی عمل کند، آن هم زمانی که یک حزب از اقتدار سیاسی به عنوان ابزاری برای حفظ قدرتش استفاده می‌کند.
فرجام سخن
«لری دیاموند» جامعه‌شناس در دانشگاه استنفورد بر این باور است که «در دهه اخیر تعداد کشورهای دموکراتیک کاهش یافته و در بسیاری از دموکراسی‌های باقیمانده، کیفیت حاکمیت رو به وخامت گذاشته است.» از نگاه وی، ایالات متحده با یک دموکراسی مستحکم همراه بوده اما تمایلات انسانی بالاترین مقام مسئول در این کشور، آن را آسیب‌پذیرتر کرده است. در واقع اعتماد به فردی که از قدرت ریاست جمهوری برخوردار است، می‌تواند پیامدهایی برای ضربه زدن به دموکراسی مورد نظر مردم آمریکا داشته باشد.
جامعه سیاسی آمریکا نیز به سیاست‌ها و رفتارهای رادیکال ترامپ اشاره دارد که به هر نحو ممکن از جایگاه قدرت استفاده می‌کند تا منتقدانش را هدف قرار دهد.
منتقدان ترامپ معتقدند که سیاست‌ها و اقدامات او برای ساختن یک کشور اقتدارگرا نبوده و به نظر می‌رسد اولویت اصلی رئیس کاخ سفید، استفاده از جایگاه ریاست جمهوری برای افزایش ثروت و قدرت شخصی خود و اطرافیانش است. بر این اساس او به دنبال راه‌هایی است که بتواند از مجازات‌های تعیین شده در این زمینه مصون شود؛ یکی از راه‌هایی که در پیش گرفته، برخوردهای انتقام‌جویانه در هر زمینه‌ای است.
برخی این پرسش را مطرح کرده‌اند که ترامپ در این زمینه چه کاری می‌تواند انجام دهد؟ شاید یک پرسش بهتر این باشد که او چه کاری نمی‌تواند انجام دهد؟
نگاه تحلیلگران و سیاسیون منتقد کاخ سفید بر این است که، آنچه ترامپ می‌گوید، «اغراق‌آمیز، گمراه‌کننده و دروغین» است. او به طور پیوسته صحبت می‌کند و توئیت می‌زند تا دروغ‌های بیشتری را مطرح کند«... مزخرفاتی که به شیوه‌های مختلف، آگاهانه و ناخودآگاه در همه جا منتشر شده و بازتاب می‌یابد.»
از نگاه سیاستمداران آمریکا، اجرای قانون و تحقق دموکراسی آن هم در برابر رئیس جمهوری که از هیچ هجمه و اتهام‌زنی حتی به اطرافیان سابقا همراهش ابایی ندارد، غیر متعارف و خودشیفته‌گر است و با رفتارهای ابتدایی و غیردیپلماتیک، حکومت‌داری این کشور را به سُخره گرفته است، بسیار دشوار خواهد بود. زیرا ترامپ و تیم کاخ سفید به خوبی آگاهند که تاکنون با تاکتیک‌های «تهمت، تحریف، دروغ، تهدید و تطمیع» توانسته‌اند، راهبرد خود را به پیش ببرند؛ پس چرا این مسیر را ادامه ندهند؟
اینکه چرا ترامپ اینگونه می‌کند را باید در نتایج انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ جست‌وجو کرد. به جای آنکه رای‌دهندگان، او را به دلیل دروغ‌گویی و اتهام‌زنی و ... مجازات کنند، پاداش خوبی به او دادند؛ هرچه بیشتر دروغ گفت، در نظرسنجی‌ها با اقبال بیشتری همراه شد.
از نگاه جامعه‌شناسی سیاسی، اگر مجازاتی برای مقابله با این روش بویژه دروغ‌گویی بی‌امان در سیاست وجود نداشته باشد، آنگاه دموکراسی و همه جامعه در معرض خطر است. براین اساس، اگر دروغ‌های ترامپ به استیضاح یا انتخاب نشدنش در سال ۲۰۲۰ منجر نشود، آنگاه آینده دموکراسی آمریکا، تیره و تار خواهد بود.
تارنمای اینترنتی مجله تایم با هشدار به پیامدهای «جهل و نادانی» ترامپ برای آینده این کشور نوشت: ... «جهل» متفاوت از فریب و گاهی خطرناک‌تر از آن است... نادانی، ممکن است روشی سخاوتمندانه برای توصیف جهان‌بینی ترامپ باشد... بویژه آنکه او بیشتر وقتش را در رسانه‌ها و توئیتر صرف می‌کند... امنیت ملی آمریکا را به خطر انداخته و سبب شده روس‌ها و دیگران، نیازی به جاسوس در کاخ سفید نداشته باشند.
۲۰۲۳
۱۰۷۱
نظر شما