انتخابات موزامبیک، آزمایشی برای امکان تحقق صلح و دمکراسی

این انتخابات سراسری موزامبیک که رای گیری آن از ساعات اولیه صبح امروز آغاز شده و تا ساعاتی دیگر به مدت 12 ساعت ادامه خواهد داشت، در واقع ششمین انتخابات عمومی این کشور از زمان رهایی از استعمار پرتغال است که برای تعیین رییس جمهوری، نمایندگان مجلس ملی، اعضای مجالس

استانی و روسای شوراهای شهر این کشور برگزار می شود.

طول دوره ریاست جمهوری در موزامبیک 5 سال است و حزب حاکم فرلیمو نیز از 49 سال قبل همچنان به عنوان حزب حاکم این کشور شناخته می شود، با این وجود همچنان انتظار می رود "فیلیپ نیوسی" رئیس جمهوری کنونی و عضو فرلیمو که از سال 2015 تاکنون در راس قدرت است، بار دیگر به

عنوان نماینده حزب حاکم پیروز انتخابات ریاست جمهوری این کشور شود.

نیوسی تا سال 2015 وزیر دفاع بود که به دلیل آنکه "آرماندو گوئه بوزا" رییس جمهوری وقت به دلیل شرکت در دو دوره انتخابات از سال 2005 نتوانسته بود طبق قانون اساسی نامزد شود، روی کار آمد.

رقیب وی "اوسوفو موماده" رهبر حزب "مقاومت ملی موزامبیک" (رنامو)، بزرگ ترین حزب مخالف و گروه شورشی این کشور است که امیدوار است حزبش در این انتخابات بتواند در برخی استان ها دست برتر را داشته باشد.

انتخابات ششم در حال برگزاری است و گروه های مختلفی از جمله نمایندگان اتحادیه آفریقا، جامعه مشترک المنافع، اتحادیه اروپا، جامعه کشورهای پرتغالی زبان و نیز "جامعه توسعه جنوب آفریقا" بر این انتخابات نظارت دارند.

بر اساس آمار ارائه شده در پایگاه خبری "آل افریکا" (All Africa)، 13 میلیون از جمعیت 30 میلیون نفری این کشور که 51 درصد آنها زن هستند باید علاوه بر رییس جمهوری، 250 نماینده مجلس ملی و همچنین مجالس استانی و شوراهای شهر را در درحالی انتخاب کنند که دو حزب اصلی رقیب

سیاسی، یعنی حزب حاکم "جبهه آزادسازی موزامبیک (فرلیمو) و حزب "مقاومت ملی موزامبیک" (رنامو)، بزرگ ترین حزب مخالف و گروه شورشی این کشور در طول مدت مبارزات انتخاباتی روی خوشی نسبت به هم نشان ندادند.

آنها طی تقریبا یک ماه از کارازهای انتخاباتی خود بارها یکدیگر را با القاب تند مورد خطاب قرار داده، اتهامات مالی سخت به هم وارد کرده و طرفداران آنها نیز از تعرض به یکدیگر پرهیز نکرده و حتی موجب بروز درگیری های خونبار در بسیاری از مناطق این کشور بودند.

در واقع جمهوری موزامبیک که در سال 1975میلادی از استعمار پرتغال آزاد و دو سال بعد درگیر جنگ های داخلی شد، جامعه انسانی آن از آن سال تاکنون کمتر زمانی روی آرامش را دیده است، چون هر از چند گاهی این کشور فقیر آفریقایی چه با هدایت خارجی ها و چه به واسطه سوء مدیریت و

عدم هبستگی مردم و مسئولان آن درگیر بحران های اجتماعی و سیاسی و به تبع آن بحران های اقتصادی بوده است.

این بحران ها تا سال 1992 ادامه داشت و کمتر زمانی در این کشور متوقف شد، اما باز هم از زمان برگزاری نخستین انتخابات چند حزبی در این کشور در سال 1994 مردم این کشور چندان نتوانسته اند ثبات نسبی را در جامعه خود تجربه کنند.

 این کشور حتی تا این اواخر صحنه درگیری های مسلحانه طرفداران دو حزب رقیب فرلیمو و رنامو بود تا اینکه رهبران این دو حزب اخیرا در ماه اوت (مرداد) تصمیم گرفتند برای برگزاری موفقیت آمیز انتخابات امروز یک توافق صلح میان خود امضاء کنند تا این ششمین انتخابات سراسری را در محیطی کم تنش تر از قبل و در فضایی دمکراتیک تر برگزار کنند.

اما صحنه رقابت های انتخاباتی در این مدت نشان داد که این صلح و آرامش نیم بند بود و چندان دوام نداشت، چرا که طرفین این دو حزب به ویژه تندروهای آنها از همان ابتدا مبارزات سیاسی و تبلیغاتی رفتارهای خشنی را در پیش گرفته بودند، تا جایی که خشونت ها حتی به از دست رفتن جان طرفداران هم و حتی طرفداران حزب خودی نیز منجر شده بود.

در واقع باید گفت که کمپین انتخاباتی این دو حزب رقیب رسما از چند ماه قبل آغاز شده بود به گونه ای که در یک تجمع انتخاباتی جبهه آزادی بخش موزامبیک در 21 شهریور در شهر "نامبولا" در شمال این کشور بود که 10 نفر شامل ۶ زن و ۴ مرد به علت ازدحام در داخل استادیوم ورزشی جان خود را از دست داده بودند.

منابع این حزب به تلویزیون اس ای بی سی آفریقای جنوبی گفته بودند که علاوه بر اینکه آنها تعرض هایی به طرفداران حزب رقیب داشتند در جریان این کمپین انتخاباتی "فیلیپ نیوسی" رئیس جمهوری که یک ماه ماه قبل از برگزاری انتخابات امروز آغاز شده بود، حتی ۸۵ نفر نیز زخمی شده بودند.

شدت درگیریهای انتخاباتی دو حزب رقیب در برخی مناطق کشور به حدی بود که برخی تحلیلگران این انتخابات را صحنه ای برای آزمایش رفتار دمکراسی خواهی مردم این کشور توصیف کردند و البته این صلح را بسیار شکننده می دانند.

مثلا "اِنریکو دِ سالما" یک تحلیلگر موسسه دمکراسی پایدار در آفریقا مستقر در ژوهانسبورگ معتقد است که هنوز تا اعلام نتیجه این انتخابات نمی تواند به این دمکراسی نیم بندی که در این کشور در حال شکل گیری است دلخوش باشد، چون طرفداران بعضا مسلح حزب مخالف دولت از دو هفته گذشته بارها تهدید کرده اند چنانچه نتوانند در انتخابات مجلس ملی و مجالس استانی برنده شوند بار دیگر دست به اسلحه خواهند برد.

چون برخی اعضای تندروی رنامو همچنان حتی بعد از امضای توافق صلح، حزب حاکم را به سوء استفاده های کلان مالی و مهندسی در انتخابات متهم کرده و اعلام می کنند که به نتیجه این انتخابات تمکین نخواهند کرد.

حتی "لوترو سیمانگو" نماینده مجلس و عضو سومین حزب بزرگ این کشور "ام دی ام" روز شنبه حزب فرلیمو را متهم کرده بود که از همه ابزارهای حاکمیتی از جمله بودجه های کلان، نیروهای اطلاعاتی و پلیس مخفی برای پیشبرد اهداف سیاسی خود در این انتخابات بهره برده است.

تحلیلگران معتقدند که حزب اصلی رقیب دولت بیشتر بدان سبب در ماه اوت پای میز مذاکره و امضای صلح آمد که شرایط حساس و شکننده سیاسی فعلی را به نفع خود و سعی دارد با بازی با افکار عمومی همچنان خود را به عنوان یک حزب غیرخشونت طلب معرفی کند تا بتواند ریزش های طرفداران حزب حاکم را به خود جلب کند.

به اعتقاد تحلیلگران شرایط سیاسی و اقتصادی این کشور بسیار حساس است، چون دولت به دلیل همین حساسیت ها در انتخابات محلی سال گذشته متحمل یک شکست قابل توجه شد و از سال 2016 نیز با بحران مالی و مدیریتی دست و پنجه نرم می کند.

در عین حال دولت این کشور با یک خطر جدید ظهور تروریست های وابسته به القاعده و حتی داعش در شمال این کشور و اقدامات مسلحانه آنها نیز رو به رو است.

با این وجود گزارش برخی رسانه های محلی از این کشور حاکی است که رقابت سیاسی میان دو حزب رقیب و اقدامات طرفداران تندروی آنها همچنان ادامه دارد و تا به صحنه انتخابات امروز نیز کشیده است، طرفداران رنامو صبح امروز حتی یک ناظر این انتخابات را با ضربات چاقو و دشنه از پای در آوردند.

به اعتقاد تحلیلگران، صرف نطر از موفقیت یا عدم موفقیت برگزاری انتخابات امروز، چنانچه حزب و یا احزاب مخالف بخواهند بعد از این انتخابات دست به اقدامی علیه دولت بزنند بی تردید این دولت در شرایط بسیار شکننده ای قرار دارد که به راحتی قادر نخواهد بود با این بحران مقابله و آنرا مدیریت کند.

این به معنی آن است که صلح نیم بندی که طی یک ماه و نیم گذشته در این کشور شکل گرفته است بسیار تاپایدار و شکننده است و بر همه مسدولان و مردم این کشور است که برای تمرین دمکراسی بتوانند با هر نتیجه این انتخابات کنار بیایند.

بنابراین پذیرش و یا عدم پذیرش نتیجه این انتخابات یک عامل کلیدی در تحقق کامل صلح در این کشور و تکمیل روند دمکراسی خواهی خواهد بود که هنوز شالوده آن در جامعه انسانی این کشور شکل نگرفته است.