مسوولان حفاظت محیط زیست استان فارس در سالهایی نه چندان دور حقابه بختگان را بین ۳۰۰ تا ۲۵۰ میلیون متر مکعب اعلام و ارزیابی کرده بودند و بر پیگیری دریافت این حقابه تاکید می کردند ، هر چند در همان سالها نیز دریافت حقابه بختگان توام با چانه زنی بود اما رقم تعیین حقابه برای بختگان در میانگین بلندمدت ۷۲۸میلیون مترمکعب برآورد میشد .از این میزان ۴۲۸میلیون مترمکعب از رودخانههای کر و سیوند و ۳۰۰میلیون مترمکعب از حوضه بلافصل دریاچه تأمین میشده است .
در تازهترین اظهاراتی که مدیر عامل شرکت آب منطقهای فارس در باره تعیین حقابه کشاورزی و محیط زیست بیان کرده سهم تالاب بختگان ۴٠ میلیون مترمکعب حقابه تعیین شده است که پس از اولین بارندگی موثر این میزان آب در بستر رودخانه رها می شود.
مهندس حمید رضا دهقانی در نشست شورای حفاظت از منابع آب استان فارس اظهار داشت : به زودی و با هدف تامین حقابه زیست محیطی و آب کشاورزان منطقه بخشی از آب سد ملاصدرا به سد درودزن انتقال داده میشود.
استفاده از تجربیات اصفهان در تعیین حقابه تالابهای فارس
دهقانی اضافه کرد: در خصوص رودخانه کر حقابه کشاورزانی که در مجاورت رودخانه قرار داشته اند و حقابه بخش درودزن نیز هرچه سریع تر مشخص می شود که در این زمینه از تجربیات و تحقیقات دانشگاه شیراز و شرکت زایند آب که در خصوص رودخانه زاینده رود تجربیات موفقی داشته استفاده میشود.
مدیر عامل شرکت آب منطقهای فارس با بیان اینکه موجودی سد درودزن در حال حاضر حدود ۵٠٠ میلیون مترمکعب و سد ملاصدرا ١۶٠ میلیون مترمکعب است افزود: طی چند روز آینده آب از سد ملاصدرا به درودزن انتقال داده میشود.
وی افزود سطح زیر کشت شهرستان مرودشت ٢١ هزار هکتار ، شهرستان شیراز ١٣ هزار و ۵٠٠ هکتار و شهرستان خرامه ١٢ هزار ٣٠٠ هکتار می باشد که بر اساس آن سهم هر بخش رها میشود و در مجموع کل سطوح قابل کشت ۴۶ هزار و ٨٠٠ هکتار برآورد شده است.
نیاز بختگان بسیار فراتر از حقابه تخصیصی است
مدیر کل حفاظت محیط زیست فارس نیز اخیرا در نشست هم اندیشی حفاظت از حقابه تالاب بختگان در شهرستان خرامه بیان داشت: احیای تالاب بختگان یکی از اولویت های سازمان و اداره کل محیط زیست است و پی گیری برای تامین حق آبه بختگان و انجام اقداماتی برای احیای این تالاب و زنده کردن خدمات اکو سیستمی که می تواند برای مردم ایجاد کند از اهداف و اولویت های محیط زیست است که دنبال می شود .
حمید ظهرابی با بیان اینکه ۵۰ میلیون متر مکعب حقابه برای بختگان امسال تخصیص داده شده است گفت: این میزان حقابه اختصاص یافته توسط سازمان آب، تنها بخش اندکی از حق آبه مورد نیاز تالاب بوده و نیاز آبی تالاب بختگان بسیار فراتر از این ارقام است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس یاد آور شد: ملاک عمل، حجم آب ورودی به تالاب بوده و به این میزان می بایست شارژ رودخانه نیز اضافه شود.متاسفانه معضلات پیش آمده در حوضه بختگان، نتیجه برنامه ریزی های غلطی است که ما شاهد نتایج آن هستیم. به عنوان مثال در اکثر حوضه های آبخیز کشور در بالا دست بیشتر از حد مجاز از منابع آب استفاده می کنند سد می سازند سطح زیر کشت را افزایش می دهند اراضی دیم را به آبی تبدیل می کنند حقابه بر جدید تعریف می کنند معیشت مردم را به برداشت منابع آب پیوند می دهند و با این اقدام اشتباه به پایین دست آبی تعلق نمی گیرد.
بختگان و چشم انتظاری برای حقابه
تامین حقابه تالاب و دریاچه بختگان در استان فارس موضوعی است که در سالهای مختلف با چالش و چانهزنی همراه بوده است ، در حالی که مسئولان محیط زیست بر لزوم تامین حق آبه حداکثری برای این تالاب تاکید دارند، مدیران متولی رها سازی آب به ویژه در شرکت آب منطقه ای فارس اولویت نخست را تامین آب شرب و کشاورزی میدانند و این موضوع به کاهش حقابه تالاب منجر شده است.
دریاچه بختگان در تابستان گرم امسال هم با خشکی دست و پنجه نرم کرد و به رغم وعده ها و نوید هایی که برای رها سازی حقابه این دریاچه داده شده بود هیچ گلویی تازه نکرد و هیچ آبی زیر پوست بختگان در تابستان امسال ندوید ، دریاچه بختگان که بارندگی مطلوب بهار امسال جان تازه ای در کالبد خشک آن دمیده بود اندک اندک رنگ از رخسار باخت و به همان نمکزار سالهای قبل تبدیل شد .
امسال هم بخشی از جوجه فلامینگوها در شوره زار بختگان یکی یکی جان دادند و همچنان حقابه بختگان بعد از سه سال پیگیری و ممارست در کشاکش بودن یا نبودن آب رفت و در محاق نشست .
با نویدهایی که در اواسط بهار امسال داده شد امید ها برای رها سازی حقابه بختگان شدت گرفت، اما اکنون در حالی که این تالاب و دریاچه گرمترین روزهای سال را پشت سر گذاشت و در شرایطی قرار گرفت که بیشترین نیاز به حقابه داشت خبری از رها سازی حقابه بختگان نیست، آخرین بازماندگان جوجه فلامینگوها طی هفته های گذشته ازبستر نمکزار بختگان جمع آوری شدند، ده ها فلامینگو در شوره زارهای این منطقه تلف شدند و هیچ آبی به بختگان نرسید.
تالاب و دریاچه بختگان در سالهای پر آب زیستگاه زمستانه پرندگانی مانند فلامینگو، درنا، کبوتر دریایی، آبچلیک، مرغابی، غاز است که از روسیه و دشتهای سیبری به ایران مهاجرت میکنند.
این دریاچه که در فاصله ۲۲۰ کیلومتری شرق شیراز در استان فارس قرار دارد در حفظ بومساختار و محیط زیست شهرستانهای اطراف نیز تأثیر بسزایی دارد و در سالهای گذشته کاملاً خشک بود و در حالی که امسال بر اثر بارشهای بهاری حدود ۶۰ درصد آبگیری شد اما در گرمای تابستان باز هم به سمتی خشکی گرایید.