ارزش اقتصادی داده‌های مکانی در عصر انقلاب صنعتی

هدف زیرساخت داده مکانی، ایجاد محیطی برای تسهیل و هماهنگ سازی امر تبادل و به اشتراک گذاری داده‌های مکانی است. برای توسعه SDI باید کلیه عوامل اجتماعی، فنی، سازمانی و قانونی در نظر گرفته شود. علاوه بر این در کنار راهبردهای SDI، راهبردهای تعاون و مشارکت و راهبردهای هماهنگی باعث موفقیت در استفاده از سامانه‌های اطلاعات مکانی می‌شود. استفاده از SDI مزایای بسیار زیادی دارد که مهمترین آن کاهش هزینه های ناشی از تولید داده‌های تکراری و دسترسی به داده های با دقتی استاندارد و نزدیک به هم است.   

همچنین پیاده سازی SDI می‌تواند در سطوح مختلف جهانی، منطقه‌ای، ملی، استانی، محلی و سازمانی باشد. مراحل پیاده‌سازی آن اعم از فرهنگ‌سازی، بررسی داده‌های موجود (در سازمان‌های مختلف)، تهیه استاندارد داده‌ها و طراحی پایگاه داده، ساخت پایگاه داده، طراحی Clearinghouse و پیاده سازی عملی SDI است.

تحریم در داده‌های مکانی اثری ندارد

رضا احمدیه سرپرست اداره کل سامانه‌ها و زیرساخت‌های اطلاعات مکانی سازمان نقشه‌برداری کشور روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا در خصوص طرح ملی زیر ساخت داده‌های مکانی یا اس دی آی (SDI) عنوان کرد: در ایجاد و راه اندازی چنین زیرساختی مولفه‌هایی نیاز است. یکی از اصلی‌ترین مولفه‌ها داده‌های مکانی پایه، استانداردهای فنی مرتبط، سیاست‌های مرتبط، سازمان‌ها و فناوری‌ها، مردم و شبکه‌های دسترسی است که داده مکانی با استفاده از این مولفه‌ها تولید می‌شود.

 احمدیه تصریح کرد: داده‌های استخراج شده باید امکان جست و جو، ارزیابی و در نهایت استفاده را داشته باشد. امروزه وارد عصر داده شده‌ایم که در کمترین زمان و با سرعت بالا داده تولید می‌شود و این داده‌ها دارای ماهیت مکانی یا مکان مرجع هستند.

سرپرست زیر ساخت‌های مکانی سازمان نقشه برداری با بیان اینکه ۸۰ درصد داده‌ها مکانی است، اظهار داشت: این نوع داده از لحاظ جمع آوری، کارکرد و استفاده سخت ترین نوع هستند.

احمدیه عنوان کرد: اگر زیر ساخت های مکانی وجود نداشته باشد، پیدا کردن داده و ارزیابی آن برای کاربران دشوار است. بنابراین داده‌های موجود به دلیل مناسب نبودن کاربرد و یا موجود نبودن استانداردها و دستورالعمل آن استفاده نمی‌شود و داده از صفر تولید می‌شود که آسان‌ترین راه است اما منجر به اتلاف زمان و هزینه می‌شود.

وی ادامه داد: هدف از انجام زیر ساخت این است که از موازی کاری‌ها و تولید دوباره داده جلوگیری شود. داده زمین شناسی، راه و کشاورزی توسط متولیان تخصصی خود تولید می‌شوند و در اختیار کاربران قرار می‌گیرند. مزیت این داده ها این است که متولی اصلی داده را قابل دسترس می‌کند و داده ها از لحاظ دقت، کیفیت و به روز بودن قابل اطمینان هستند و مناسب ترین داده قابل دسترس است.

احمدیه افزود: نکته سوم اینکه از ترکیب داده‌ها می‌توان نقشه‌های جدید تولید کرد و زمانی که تمام اطلاعات ترکیب شود می‌توان از این نقشه جدید نیز ارزش افزوده تولید کرد و سازمان های مختلف پاسخگو هستند.

سرپرست زیر ساخت‌های مکانی سازمان نقشه برداری توضیح داد: زمانی که بحرانی در کشور اتفاق می‌افتد، سازمان‌های مختلف باید پاسخگو باشند، بنابراین هرکدام داده هایی را اعلام می کنند اما در این خصوص دو نکته وجود دارد. اینکه سازمان‌ها با ازدحام داده مواجه می‌شوند و زمانی که یک نهاد امداد رسان داده‌ها را ادغام و اطلاعات صحیحی را تولید کرد نیاز نیست نهادهای دیگر این کار را انجام دهند تا از موازی کاری جلوگیری شود.

وی گفت: در این زمان نقشه‌های آنی و سریع تولید می‌شود و به صورت سرویس و آنلاین در دسترس قرار می‌گیرد. در داده‌های به صورت سرویس متولی اصلی داده نگران از دست دادن مالکیت خود برای آن‌ها نیست و مثل گوگل مپ به عنوان سرویس داده‌ای است و کاربر هر زمان بخواهد به آن‌ها دسترسی دارد، بنابراین داده اصلی در اختیار متولی اصلی است و هر لحظه نقشه‌ها به روز رسانی می‌شود.

احمدیه تصریح کرد: در سازمان نقشه‌برداری از داده‌هایی استفاده می‌شود که استاندارد بنیان کار است و استانداردهای پذیرفته شده جهانی و بین‌المللی هستند همچنین موضوع تجاری و مالکیت در آن مطرح نیست و همه کاربران به آن دسترسی دارند.

به گفته وی در سیستم جدید نیازی نیست برای  نرم افزارها پولی پرداخت شود و تحریم نیز در آن‌ها مانعی ایجاد نمی‌کند.

سازمان ها تعامل لازم را ندارند

احمدیه با بیان اینکه انواع زیر ساخت می‌تواند در سطح‌های متفاوت در هر شهری اعمال شود، تصریح کرد: سازمان‌های هم سو می‌توانند در تهیه برخی زیر ساخت‌ها به صورت مشترک همکاری کنند. اما در گستره جغرافیایی زیر ساخت می‌تواند ملی، بین‌المللی، استانی، منطقه‌ای و شهری باشد.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه در کشور ما قانون‌گذار دسته‌بندی صحیحی از زیر ساخت‌ها انجام نداده است ابهاماتی برای دسته بندی ها وجود دارد و دستگاه های مختلف ادعا دارند که در حوزه زیر ساخت فعالیت مفید انجام می‌دهند اما این چنین نیست.

سرپرست زیرساخت‌های مکانی سازمان نقشه‌برداری توضیح داد: از نظر قانونی سازمان نقشه‌برداری به عنوان مرجع اصلی داده‌های مکانی با تعداد بسیار زیاد متخصصان است و ژئوپورتال یا پورتال مکانی ملی راه اندازی شده و داده‌های سازمان به تدریج به صورت سرویس مبنا قابل دسترس می‌شود. در این پروژه برخی سازمان‌ها همکاری دارند اما تعامل لازم انجام نمی‌شود. به عنوان مثال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان‌های مازندران، زنجان، فارس و آذربایجان غربی با سازمان تفاهم‌نامه کتبی دارند.

احمدیه افزود: طبق این تفاهم‌نامه‌ها متخصصان سازمان نقشه برداری در این زمینه فرهنگ سازی، آموزش، انتقال فناوری و مستند سازی، پروژه پایلوت اجرا می‌کنند تا سازمان مربوطه آموزش دیده و در سطح اطلاعات مکانی خود استان به عنوان مرجع اصلی باشد.

مشکلات سیاسی تبادل داده بین سازمان‌ها را با مشکل رو به رو کرده است

وی در خصوص راهکار استفاده از داده‌های اطلاعات مکانی گفت: مراجع بالادستی باید قوانین را لازم الاجرا کنند. به عنوان مثال در نیمه دوم سال گذشته برنامه ملی آمار وضع شد که در این برنامه تمام دستگاه‌ها باید به منظور استقرار و بهره‌برداری از زیر ساخت اطلاعات مکانی و تبادل داده‌های مکانی و سازمان نقشه‌برداری اقدامات لازم را انجام دهند.

احمدیه ادامه داد: داده‌ها به عنوان سرمایه‌های کلان ملی و با بودجه‌های بسیار زیاد تولید شده‌اند، بنابراین جزو اموال ملی هستند و باید در اختیار سایر دستگاه‌ها قرار گیرند تا از ترکیب آن‌ها پروژه‌هایی در راستای منافع ملی طراحی شود. اما به دلیل مشکلات سیاسی و مدیریتی تبادل داده بین سازمان‌ها با مشکل رو به رو است.

سرپرست زیر ساخت‌های مکانی سازمان نقشه‌برداری عنوان کرد: در تمام دنیا داده مکانی در تمامی جنبه زندگی مردم وجود دارد و بسیاری از تجارت‌های جدید بر مبنای داده‌های مکانی تولید شده است. همچنین ما با اطلاعات بزرگ رو به رو هستیم و از سال ۲۰۱۶ تا کنون عصر انقلاب چهارم صنعتی نامیده شده است.

 ارزش داده‌های مکانی در ساخت ربات

وی اظهار داشت: ارزش اقتصادی بازار فناوری‌های مکانی در سال ۲۰۱۸ حدود ۳۴۰ میلیارد دلار بوده که رقم بسیار بزرگی است، بنابراین بازار سرمایه‌داری متاثر از فناوری های مکانی است.

احمدیه ادامه داد: در سال ۲۰۱۷، ۲۹۲ میلیارد دلار بازار فناوری های مکانی بوده و ۱۰ برابر آن مبلغی حدود دو هزار و ۲۱۰ میلیارد دلار روی بازارهای دیگر تاثیر گذاشته و این تاثیر برابر با درآمد ۶ وزارتخانه عمده در کشورهای پیشرفته است.

سرپرست زیر ساخت‌های مکانی سازمان نقشه‌برداری تصریح کرد: زمانی که داده‌های مکانی روی تمام تجارت‌ها تاثیر می‌گذارد، بنابراین از این دانش در بسیاری از استارتاپ‌ها به خصوص در حوزه هوش مصنوعی و طراحی ربات بسیار استفاده می‌شود.

احمدیه ادامه داد: بسیاری از رشته‌ها، حوزه‌های بین رشته‌ای در دانشگاه‌ها و استارتاپ‌ها در آینده از زیر ساخت مکانی متاثر می‌شود و دانشجویان باید تخصص لازم را در این حوزه داشته باشند.