مهمترین متغیر در توسعه شهرهای امروزی مدارا و رواداری است

مهرنوش بسته نگار،  استادیار پژوهشکده توسعه تکنولوژی جهاد دانشگاهی، در همایش «طالقانی و زمانه ما» در سالن قلم کتابخانه ملی ایران آغاز به کار کرد، به ارائه مختصری از مقاله خود با عنوان «رواداری: سنگ بنای زیست مومنانه و متغیر کلیدی توسعه در اندیشه و عمل طالقانی» پرداخت و با طرح این سوال سخنان خود را آغاز کرد: آیا رواداری نیاز نسل و عصر ما برای توسعه پایدار با تکیه بر نخبگان سیاسی و فرهنگی ماست؟

وی گفت: رواداری متغیر استراتژیک در شهر خلاق است. شهر خلاق مفهومی است که از زمان ورود فرهنگ به شهرها ایجاد شد. سنت‌های بومی شهرها، ویژگی منحصر به فردی را برای هر شهر فراهم می‌کند که خلاقیت در شیوه بهره‌برداری از این منابع ایجاد می‌شود.

بسته نگار به تعریف شهر خلاق پرداخت و گفت: نظریه پردازان شهر خلاق سه متغیر اصلی رواداری، فناوری و استعداد را سه متغیر اصلی این مفهوم می دانند. فناوری و استعداد موقت بوده و محدودیت دارد، اما پاسخ به این محدودیت را باید در رواداری پیدا کرد.

این پژوهشگر در تعریف رواداری توضیح داد: رواداری به معنای پذیرش افراد، نژادها و سبک های مختلف زندگی است. پس افراد خلاق در جایی ریشه می‌کنند که زندگی بر اساس رواداری باشد. شهرهای خلاق دارای محیط‌های بازی هستند که تحمل تفاوت‌ها در آن ها وجود دارد. از تمام منابع فرهنگی استفاده می شود و ارتباطات چهره به چهره مهمترین ابزار ایده هاست. چنین شهرهایی تعدیل کننده نظام ارتباطی هستند.

وی در ادامه به مفهوم رواداری در تعالیم اسلامی پرداخت و گفت: در تعالیم اسلامی رواداری، صبوری، پرهیز از ستیزه جویی و مقابله به نیکی در برابر بدی‌هاست. رواداری در عمق مفهوم خود پذیرش نظر مخالف را نشان می‌دهد. مشتقات مربوط به رواداری در قرآن ۳۱۸ مرتبه تکرار شده است که نمونه بارز آن رواداری پیامبر پس از فتح مکه است. پیامبر مردمی را مورد بخشش قرار داد که بدترین شکنجه ها را در حق وی و یارانش روا داشته بودند. در اندیشه و عمل امام علی نیز رواداری، تساهل و تسامح بارز است.

بسته نگار در ادامه به معنای واژه رواداری و مدارا پرداخت و خاطرنشان کرد: رواداری معادل واژه tolerance است که معنای الگویی ذهنی برای پذیرش گوناگونی است و مدارا نیز که معادل واژه toleration است از الگویی رفتاری در این خصوص صحبت می کند. در مدارا ممکن است افراد از موضع بالا و پایین با یکدیگر مواجه شوند، ولی در مدارا افراد یا در موضع برابر هستند و یا سعی در ایجاد این موضع را دارند و حساب اندیشه را از صاحب اندیشه جدا می‌کنند.

وی در ادامه به رواداری در منش طالقانی پرداخت و گفت: آیت الله طالقانی عقیده داشت همه طیف های سیاسی باید به مجلس راه بیابند و روی این تاکید می کردند که حرف مخالف باید شنیده شود. در مصاحبه ای که از ایشان در ۱۶ بهمن ۵۷ گرفته شده آمده است؛ عامه مردم ایران حتی طبقه مرفه و نیمه مرفه همه به پا خواستند و آزادی می‌خواهند و مسئله قسط و عدل خود به خود در پرتو آزادی تامین خواهد شد.

بسته نگار مهم‌ترین متغیر در توسعه شهرهای را امروزی مدارا و رواداری عنوان کرد و گفت: با مرور اجمالی رفتار و اندیشه آیت الله طالقانی جمع بندی می‌شود که او معلم رواداری بود. باید به نسل آینده فهماند که عقاید محترم نیستند بلکه این انسان‌ها هستند که محترمند.