با ورود نسل چهارم دانشگاه ها که تحقیقات و علم را در کنار تولید علم و صنعت میدید، پژوهش و فناوری نقش ارزندهای یافت به گونهای که برای ورود به نسل پنجم دانشگاه باید تولید علم به صنعت و ثروت ختم شود.
تجاریسازی تحقیقات و پژوهشها در دانشگاههای نسل چهارم، به گونه ای است که پژوهشها دیگر کتابخانهای نیست و در نهایت باید به ارزش افزوده و ثروت تبدیل شود.
بهرهمندی از نتایج و یافتههای علمی صورت گرفته بر مبنای پژوهش و فناوری از سوی گروههای مختلف دانشآموزی، دانشجویی و سایر قشرهای جامعه امروزه به عنوان یکی از سریعترین روشهای رفع مشکلات حوزههای مختلف محسوب میشود.
کارشناسان حوزه پژوهش و فناوری در چهارمحال و بختیاری معتقدند که با کاهش شکاف بین دانشگاه، جامعه و صنعت به راحتی میتوان بسیاری از مشکلات ریشهای جامعه را رفع کرد.
در همین راستا و با توجه به قرارگیری در هفته پژوهش و فناوری، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) شهرکرد در یک میزگرد تخصصی با حضور کارشناسان و دبیران کمیتههای هفته "پژوهش و فناوری" چهارمحال و بختیاری "آسیبشناسی وضعیت پژوهش و فناوری" را مورد بررسی قرار داد.
ارتباط جامعه و صنعت با دانشگاهها تقویت میشود
معاون دانشگاه شهرکرد و دبیر کمیته علمی هفته پژوهش و فناوری چهارمحال و بختیاری گفت: براساس سیاستهای کلی و جدید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ، ارتباط جامعه و صنعت با دانشگاهها تقویت خواهد شد.
محسن مبینی دهکردی تاکید کرد: پیش از این بحث شکاف ارتباط صنعت و دانشگاه مطرح بود اما اکنون دانشگاهها باید در متن جامعه و صنعت باشند، تا به واسطه مولفههای خاص و منحصربهفرد خود بتوانند تمامی مشکلات و دغدغههای جاری در جامعه و صنعت را شناسایی و به صورت علمی و تخصصی آن را رفع کنند.
وی افزود: در همین راستا دفتر "مدیریت ارتباط با صنعت" دانشگاهها به دفتر "ارتباط با صنعت و جامعه" تغییر نام یافته است.
مبینی دهکردی تصریح کرد: رویکرد دانشگاهها فقط به صنایع استانی و ملی و مباحث فنی و مهندسی نیست و تمامی بخشهای جامعه را در برمیگیرد که رویکردی منطقی و عالمانه است.
وی یادآور شد: هماینک با رویکردهای مهندسی، علمی و تخصصی در دانشگاهها میتوان دغدغههای احتمالی را شناسایی و رفع کرد.
معاون پژوهشی دانشگاه شهرکرد اظهار داشت: نیازهای جامعه و صنعت امروزه رو به گسترش است و برای دستیابی به موفقیتهای مطلوب باید مراکز جدید با رویکرد و تجهیزات نو راهاندازی شود.
وی، توان مالی دولت را ضعیف دانست و گفت: دانشگاهها باید با ظرفیتها و پتانسیلهای شاخص خود برای ثروتآفرینی اقدام کنند.
مبینی دهکردی تاکید کرد: در همین راستا باید مشکلات تخصصی را شناسایی و برای تولید محصول و ارائه راهکارهای مرتبط با آن اقدام کرد.
وی افزود: در این صورت میتوان به ارزش افزوده و درآمدزایی با هدف کاهش وابستگی به بودجههای دولتی و رساندن دانشگاهها به نسل چهارم "ماموریتگرا و ثروت آفرین" دست پیدا کرد.
دبیر کمیته علمی هفته پژوهش و فناوری چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: در نسل سوم "دانشگاههای کارآفرین و ارزشآفرین" نباید تمامی جهتگیریهای دانشگاه و طرحهای تحقیقاتی و پژوهشی و پایاننامهها به تولید علم و مقاله ختم شود.
وی یادآور شد: بلکه تولید علم باید در راستای محصولمحوری و کاربردی بودن همراه با تولید محصول باشد تا بتوان آن محصول را تجاریسازی و تولید انبوه کرد.
مبینی دهکردی اظهار داشت: در بیشتر دانشگاههای چهارمحال و بختیاری در مقوله نسل سوم ورود شده تا بتوان ارتباط با صنعت و جامعه را بیشتر و رویکرد کارآفرینانه را تقویت کرد.
وی گفت: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری براساس سیاست جدید خود در سالجاری اجازه میدهد واحدهای بینالملل در راستای گسترش ارتباطات جهانی راهاندازی و فعال شود.
معاون پژوهشی دانشگاه شهرکرد تاکید کرد: براساس دستورالعمل ابلاغی به دانشگاههای زیرمجموعه وزارت علوم، تحقیقات فناوری یک گروه پژوهشی، آموزشکده، پزوهشکده و یا دانشگاه با رویکرد تحقیقاتی و پژوهشی میتواند در دانشگاهها شعبه داشته باشد.
وی افزود: دانشگاه شهرکرد در این راستا ورود کرده است و اقداماتی انجام داده اما هنوز به مراحل نهایی نرسیده است.
مبینی دهکردی تصریح کرد: به نظر میرسد در زمینه شناسایی مشکلات جامعه و ارجاع آن به دانشگاهها برای رفع به صورت تخصصی و علمی، مشکلاتی وجود دارد.
وی یادآور شد:هماینک منابع دانشگاهها محدود و نیازهای صنعت و جامعه روبه افزایش است و در این حالت باید به نیروی انسانی و منابع مالی محدود دانشگاهها توجه شود.
دبیر کمیته علمی هفته پژوهش و فناوری چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: دستگاههای اجرایی مرتبط با صنعت و جامعه باید پتاسنیلهای خود را با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی همافزایی کنند.
وی گفت: به همین منظور در دانشگاه شهرکرد اقداماتی صورت گرفته است که براساس آن با همکاری اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی چهارمحال و بختیاری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان رایزنیهایی شده است.
مبینی دهکردی تاکید کرد: بدنبال این رایزنیها خوشبختانه کانون کارآفرینی چهارمحال و بختیاری تشکیل و فعال شد که امیدواریم با این پتانسیل جدید و همافزایها شاهد رویکردهای تازه در استان باشیم.
وی افزود: اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی چهارمحال و بختیاری در مقوله کارآفرینی ورود و کمیسیون جدید جوانان و کارآفرینی را راهاندازی کرده است.
معاون پژوهشی دانشگاه شهرکرد تصریح کرد: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در یک برنامه جدید از ابتدای سالجاری فرصتهای مطالعاتی استدان را در صنعت و جامعه اجباری کرده است.
وی یادآور شد: انتظار میرود کارگروه آموزش، پژوهش، نوآوری و فناوری کشور علاوه بر محدودیتهای بودجهای در سطح ملی کشور اما ۱ درصد بودجه پژوهشی را به ۳ درصد افزایش دهد.
مبینی دهکردی اظهار داشت: لزوم جذب خیران در حوزههای دانشگاهی و فعالیتهای پژوهشی و فناوری به عنوان اقدامی زیربنایی و زیرساختی در توسعه ضرورت دارد.
اندیشهها در پژوهش و فناوری مورد توجه قرار گیرد
مدیرکل آموزش و پرورش و دبیر کمیته دانشآموزی هفته پژوهش و فناوری چهارمحال و بختیاری نیز گفت: توجه به اندیشهها در پژوهش و فناوری باید در اولویت باشد.
فرحنار قائدامینی تاکید کرد: در آموزش و پرورش به واسطه تدوین سند تحول بنیادین و الزام به اجرای آن به عنوان یک سند ارزشمند ملی، توجه بسیار زیادی به تمامی همه ابعاد تربیتی دانشآموزان شده است.
وی افزود: حرکت براساس برنامههای سند تحول بنیادین و الزامات آن در کیفیتبخشی به مسائل تربیتی دانشآموزان مورد توجه قرار گرفته است.
قائدامینی تصریح کرد:ایجاد مدرسه شاد و فضایی فرحبخش برای ارتقای روحیه دانشآموزان با هدف یادگیری و تثبیت یادگیری بیشتر از مزیتهای اجرای سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش است.
وی یادآور شد: به همین منظور باید از حافظهمحوری خارج شد و به سمت و سوی پژوهشمحوری حرکت کرد.
مدیرکل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: تا سالهای اخیر آموزش و پرورش تلاش مضاعفی برای راهیابی دانشآموزان به دانشگاهها انجام میداد.
وی گفت: براساس سند تحول بنیادین دانشآموز باید به گونهای تربیت شود تا بعد از ۱۲ سال تحصیل بتواند در تمامی ابعاد اجتماعی زندگی سالم داشته باشد.
قائدامینی تاکید کرد: برخی دانشآموزان باسواد و زرنگ بعد از دانشگاه برای کاریابی دچار مشکل میشوند، که آموزش و پرورش برای رفع این مشکل بدنبال باروری و شکوفایی استعدادها است.
وی افزود: در همین راستا چرخش از حافظهمحوری به پژوهشمحوری در دستور کار آموزش و پرورش است و تمامی مقاطع متوسطه و مدارس فنی و حرفهای با پژوهشمحوری هدایت میشود.
دبیر کمیته دانشآموزش هفته پژوهش و فناوری چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: البته در آموزش و پرورش، پژوهشمحوری به یک هفته خاص خلاصه نمیشود و در طول سال در سرلوحه فعالیتهای آموزشی قرار دارد.
وی یادآور شد: به عنوان نمونه در مقطع ابتدایی از طریق جشنواره جابربنحیان، در پایه متوسطه اول و دوم به وسیله جشنواره خوارزمی و در رده فنی با جشنواره هنرهای تجسمی تمامی دانشآموزان فعالیتهای پژوهشی خود را ارائه میدهند.
قائدامینی اظهار داشت: به مدارس و معلمان تاکید شده است تا دانشآموز پژوهشگر و پژوهنده تربیت و امور پژوهشی در مدارس را نهادینه کنند.
وی گفت: کاربردی شدن پژوهشها با هدف رفع مشکلات موجود و جلوگیری از بروز برخی معضلات آینده در دستور کار تهیه طرحهای پژوهشی آموزش و پرورش قرار دارد.
مدیرکل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: تلاش میشود در سال آینده تحقیقات و موضوعات پژوهش و فناوری را جمعآوری و دستهبندی کرد تا از پراکندهنگری جلوگیری شود.
وی افزود: یافتهها و تمامی دستاوردهای پژوهشی و فناوری آموزش و پرورش در دسترس است و محرمانه نیست.
قائدامینی با اشاره به نقش مهم دانشگاه در بنیانهای پژوهشی تصریح کرد: باید ارتباط آموزش و پرورش با دانشگاهها تقویت شود.
وی یادآور شد: آموزش و پرورش در حوزه دانشآموزی، اولیاء و مربیان مخاطبان زیادی داشته و در عین حال مشکلات زیادتری هم دارد.
دبیر کمیته دانشآموزش هفته پژوهش و فناوری چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: این در حالی است که آموزش و پرورش توانمندیهای خوبی هم دارد اما در سالهای گذشته از پتانسیلها به خوبی استفاده نکرده و به ضعفها بیشتر توجه داشته است.
وی گفت: کمبود نیروی انسانی یکی از مهمترین چالشهای آموزش و پرورش است که تا سال ۱۴۰۰ و زمان ورود دانشجومعلمان به چرخه ادامه دارد.
قائدامینی تاکید کرد: پژوهشسراهای دانشآموزی چهارمحال و بختیاری با همکاری بنیاد نخبگان و پارک علم و فناوری استان تقویت و تجهیز میشود تا دانشآموزان بتوانند با مراجعه به آن خدمات مورد نیاز را دریافت کنند.
وی افزود: مناطق میانکوه شهرستان اردل و عشایری چهارمحال و بختیاری هنوز پژوهشسرای دانشآموزی ندارد که تشکیل و راهاندازی آن در دستور کار قرار گرفته است.
مدیرکل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: امید است با هماهنگی بیشتر بین تمامی مراکز آموزشی شامل دانشگاهها، پژوهشسراها، دانشسراها و جهاد دانشگاهی بتوان فعالیتهای تخصصیتر و قویتری انجام داد.
وی یادآور شد: تربیت دانشآموزان در مقاطع مختلف تحصیلی باعث تسهیل در رشد و شکوفایی آنان هنگام ورود به دانشگاه میشود.
قائدامینی اظهار داشت: رسانههای گروهی و به ویژه خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) شهرکرد در شناسایی و انعکاس مشکلات با هدف دستیابی به راهکارهای رفع آن اقدامات اطلاعرسانی موثری انجام میدهد که همواره قابل قدردانی است.
عقبماندگی از صنعت نوین اصلیترین مشکل واحدهای تولیدی است
معاون پارک علم و فناوری چهارمحال و بختیاری نیز گفت: عقبماندگی از صنعت نوین اصلیترین مشکلات واحدهای تولیدی در کشور و استان به شمار میرود.
داراب ظفریان تاکید کرد: یکی از عوامل اصلی عقبماندگی و یکی از آسیبهای صنعت، کُند بودن روند بروزرسانی و ضعف در تقویت توسعه (R&D) آنها است.
وی افزود: هماینک لزوم دارد برای موفقیت در صادرات تولیدات به کشورهای دیگر، صنایع بتوانند استانداردهای بینالمللی داشته باشند.
ظفریان تصریح کرد: امروزه یکی از عوامل صادرات به عراق استقرار صنایع اروپا در آن کشور است که (R&D)ها با بهرهگیری از توان دانشگاهیان میتواند این مشکل را رفع کند.
وی یادآور شد: در اکوسیستم اقتصاد دانشبنیان، بخشی متوجه مراکز علمی، پژوهشی، آموزشی و دانشگاهی بوده که آموزش و پرورش حلقه نخست، دانشگاه حلقه دوم و پارکهای علم و فناوری حلقه سوم است.
معاون پارک علم و فناوری چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: در یک دهه گذشته شرکتهای دانشبنیان پیشرفتهای قابل توجهی داشتهاند.
وی با اشاره به فعالیت ۴ هزار . ۷۰۰ شرکت دانشبنیان در کشور گفت: از این تعداد ۱۳۰ شرکت و واحد فناور در پارک علم و فناوری چهارمحال و بختیاری استقرار دارد.
ظفریان،فعالیت شرکتهای دانشبنیان در کشور را نوپا اعلام و تاکید کرد: در ۴ سال گذشته تلاش شده مفاهیم اقتصاد دانشبنیان در مراکز دانشگاهی، آموزش و پرورش، صنعت و بخش خصوصی ارائه شود.
وی، راهاندازی پارکهای دانشآموزی در پارکهای علم و فناوری را ضروری دانست و افزود: هماینک در ۷ شهرستان چهارمحال و بختیاری کانونهای شکوفایی خلاقیت راهاندازی شده تا حلقه ارتباطی پارک علم و فناوری و آموزش و پرورش باشد.
معاون پارک علم و فناوری چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: این استان با وجود محرومیت اما به لحاظ نخبهپروری و سرمایهانسانی در سطح کشور بسیار غنی است.
وی یادآور شد: رسانههای گروهی چهارمحال و بختیاری به ویژه خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) شهرکرد در زمینه معرفی شرکتهای دانشبنیان و واحدها فناور موفق عمل کردهاند.
ظفریان اظهار داشت: ارزش افزوده بالا و هزینه پایین برای ایجاد اشتغال از مزیتهای کار در حوزه دانشبنیان و فعالیتهای فناورانه است.
وی گفت: در یک سال گذشته با انعقاد تفاهمنامهای بین پارک علم و فناوری چهارمحال و بختیاری و بنیاد برکت بیش از ۴۰ میلیارد ریال تسهیلات ارزانقیمت با سود ۴ درصد و بازپرداخت ۶۰ ماهه برای شرکتهای دانشبنیان پرداخت شد.
معاون پارک علم و فناوری چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: در سالجاری هم ۶۰ شرکت جدید دوباره ثبتنام کرده که پس از بررسیهای لازم تا ۲ ماه دیگر به این شرکتها تسهیلات پرداخت شود.
وی، با اشاره به حمایت از شرکتهای دانشبنیان مستقر در پارک علم و فناوری چهارمحال و بختیاری افزود: در این طرح به شرکتهای دانشبنیان از طریق صندوق شکوفایی و امید ۱۵۰ میلیارد ریال تسهیلات با سود ۱۰ درصد و به واحدهای فناور ۲۵ میلیارد ریال با نرخ ۴ درصد با هدف تبدیل یافتههای علمی به محصول پرداخت میشود.
ظفریان تصریح کرد: برای تبدیل ایده به محصول و بازاریابی از یک مرکز تخصصی مشاوره در یکی استانهای همجوار دعوت شده تا به صورت تخصصی و فردی به فعالان این بخش مشاوره دهد و زمینه کاهش و رفع آسیبهای موجود را فراهم کند.
وی،با اشاره به وجود اشکال در برخی قوانین و مقررات کشور یادآور شد: کارآفرینیهای نوین نیاز به قوانین جدید دارد که در این راستا بایستی مجلس شورای اسلامی متناسب با رشد شرکتهای دانشبنیان قانون را اصلاح کند.
ظفریان، فضای فیزیکی پارک علم و فناوری در چهارمحال و بختیاری را بسیار نامحدود و استیجاری دانست و گفت: در صورت اختصاص فضایی مناسب به شرکتهای دانشبنیان و واحدهای فناور این پارک میتوان اعتبار بالای ناشی از پرداخت اجاره را برای حضور فعالان این حوزه در جشنوارههای بینالمللی هزینه کرد.
بودجه پژوهشی عادلانه توزیع شود
یک پژوهشگر و عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد نیز گفت: زمینه توزیع عادلانه یک درصد بودجه اختصاصی برای انجام پژوهش در دستگاههای اجرایی براساس معیارهای علمی و کارشناسی در سطح ملی و استانی فراهم شود.
خداداد پیرعلی تاکید کرد: باید نظارت بر هزینهکرد این میزان بودجه در محل مورد نیاز تخصصی ضرورت دارد.
وی افزود: هماینک به نظر میرسد این بودجه در جای خود هزینه نمیشود و برای سایر بخشهای دستگاههای اجرایی هزینه میشود.
پیرعلی تصریح کرد: البته در ادامه مساله پژوهش، باید به تولید محصول، بازاریابی و تجاریسازی آن توجه کرد.
وی یادآور شد:گاهی علاوه بر استخدام نیروی انسانی و رد کردن بیمه برای آنها ،اما هنگام تولید محصول، مشابه آن از خارج وارد و باعث دلسردی تولیدکننده میشود.
رییس سابق بنیاد نخبگان چهارمحال و بختیاری با اشاره به ضربههای قاچاق کالا به تولید ملی اظهار داشت: گاهی نمونههای خارجی با کیفیت و قیمت پایینتری وارد و تولیدکنندگان داخلی را با مشکلات زیادی مواجه میکند.
وی با اشاره به تولید محصول فناورانه توسط برخی از دانشآموزان گفت: دانشآموزان نیز باید محصول خود را به تولید برای فروش برسانند و در این راستا ابتدا باید مشکلات درآمدزایی و اقتصادی از همان فضای کسب و کار دانشآموزی آموزش داده و خلاهای موجود در این زمینه رفع شود.
پیرعلی تاکید کرد: بیش از ۹۸ درصد منابع اعتباری آموزش و پرورش برای حقوق و دستمزد هزینه میشود و در این زمینه با مشکلاتی مواجه است.
وی افزود: به همین منظور باید دانشآموزان وارد فضای کسب و کار شده تا پس از اعلام علاقهمندیها استعدادیابی شوند.
عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد تصریح کرد: برای توجه بیشتر به حوزه علم و فناوری چهارمحال و بختیاری قرار بود در سالهای گذشته موزه علم و فناوری در شهرکرد راهاندازی شود.
وی یادآور شد: راهاندازی موزه علم و فناوری به علت نبود مکانی مناسب همچنان راکد مانده است، در صورت راهاندازی موزه علم و فناوری چهارمحال و بختیاری به میتوان افتخارات استان از جمله استادان، دانشجویان، مخترعان، کنکوریها، دانشآموزان و غیره را برای همزادپنداری در معرض دید عموم قرار داد.
پیرعلی گفت: امروز با حرکت خودجوشی که در دانشگاه آغاز شده است و حرکتی جدی از سوی معاون علم و فناوری رییسجمهوری در پارکهای علم و فناوری راه افتاده است ، محصولاتی تولید شده که باید برای بازاریابی آنها راهکاری اندیشیده شود.
رییس سابق بنیاد نخبگان چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: علاوه بر تمامی تلاشهای صورت گرفته در طول سالهای مخلتف در این استان اما اتفاق خاصی نیفتاده و همچنان در رتبه اشتغال کشور جایگاه خوبی نداریم.
وی افزود: به همین منظور باید گلوگاهها را در کمرگات و مرزها کنترل کرد تا حداقل از قاچاق کالا جلوگیری و محصول داخلی فروخته شود.
پیرعلی تصریح کرد: افزایش ارتباط صنعت و جامعه و دانشگاه باید قویتر باشد تا بتوان به مفوقیتهای بیشتر دست یافت.
وی یادآور شد: این ادعا که هر استادی وارد صنعت شود مشکلات آن بخش را رفع میکند صحین نبوده و این طرح همیشه موفق نیست.
عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد اظهار داشت: اما حضور صنعت در دانشگاه با توجه به تجربه و توان بالای کاری میتواند تاثیرگذار باشد.
وی توجه به الگوی ایرانی اسلامی در پیشرفت را ضروری دانست و گفت: در همین راستا و دانشگاه باید از جایگاه رفیع خود به کف جامعه بیاید تا بتواند برخی مشکلات را رفع کند.
پیرعلی همچنین تاکید کرد: مهاجرت نخبگان دور از انتظار نیست و نباید بخواهیم این قشر در یک مکان بماند.
وی افزود: پیشنهاد میشود استاندار چهارمحال و بختیاری با انتخاب مشاور دانشگاهی زمینه را برای ایجاد هماهنگی بین دانشگاهها، مراکز آموزشی، علمی، پژوهشی، فناور، شرکتهای دانشبنیان و نخبگان فراهم کند تا بتوان مشکلات بیشتری را در راستای توسعه استان رفع کرد و به دستاوردهای مطلوبی دست یافت.
به گزارش ایرنا، علاوه بر فعالیتهای فراوان صورت گرفته در حوزه پژوهش و فناوری و حمایتهای جدی مسئولان دستگاههای اجرایی مرتبط از پژوهشگران و فناوران اما فعالان بخش خصوصی این حوزه همچنان با مشکلاتی روبهرو هستند.
تامین مواد اولیه، قوانین صادراتی و وارداتی، ترخیص کالا از گمرک، مالیاتهای سنگین، نداشتن سرمایه در گردش، نرخ بالای سود تسهیلات بانکی، تحریمها و گرانی هزینههای مرتبط با تولید از مهمترین مشکلات فعالان حوزه پژوهش و فناوری چهارمحال و بختیاری به شمار میرود.
شعار امسال هفته پژوهش و فناوری با عنوان "پژوهش اثربخش، فناوری ارزشآفرین و رونق تولید" مشخص شد.
برنامههای سالجاری هفته پژوهش و فناوری در چهارمحال و بختیاری از ۱۶ تا ۲۲ آذر امسال برگزاری شد و برنامههای ملی این هفته از ۲۳ تا ۲۹ ماهجاری در حال برگزاری است.
در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران ۲۵ آذر به نام روز "پژوهش و فناوری" و هفته آخر آذر به نام هفته "پژوهش و فناوری" نامگذاری شده است.
نظر شما