غنا هم به نظام پول واحد غرب آفریقا می‌پیوندد

خبرگزاری رویترز روز دوشنبه در گزارشی از ابیجان پایتخت ساحل عاج به نقل از یک بیانیه ریاست جمهوری غنا اعلام کرد که این کشور (غنا) بعد از بررسی ابعاد مختلف پیوستن کشورهای غرب آفریقا به نظام پولی واحد "اکو" و خروج از ارز فرانک فرانسه، تصمیم گرفته است هرچه سریعتر به این واحد پولی که از سال نوی میلادی (۲۰۲۰)  آغاز می شود، بپیوندد.

این بیانیه علت اصلی این تصمیبم راهبردی دولت را تلاش برای برطرف کردن موانع تجاری و مالی، کاهش هزینه های تسعیر، افزایش فعالیت های اقتصادی و نیز ارتقای سطح استانداردهای زندگی مردم غنا اعلام کرد.

به گزارش خبرگزاری "آل اَفریکا"، دوم دی ماه بود که ۸ کشور از ۱۴ عضو جامعه اقتصادی غرب آفریقا (اکوواس) از حوزه پولی فرانک فرانسه خارج شدند تا با واحد پول مشترک "اکو" با هم مبادلات اقتصادی خود را عملی می کنند.

"الحسن واتارا" رئیس جمهوری ساحل عاج به نمایندگی از ۸ کشور در حاشیه پنجاه و ششمین نشست اکواس در ابیجان خروج این کشورها از حوزه فرانک فرانسه را اعلام کرد و گفت: از آنجایی که دولت فرانسه نیز موافقت خود را با راه اندازی واحد پولی مشترک "اکو" اعلام کرده است از این پس این ۸ کشور همه مبادلات خود را با این پول انجام می دهند تا از آسیب های مبادلات مالی به فرانک فرانسه در امان باشند.

واتارا به نقل از امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه این اقدام کشورهای عضو اکوواس را یک تصمیم "تاریخی اصلاحی" از سوی این کشورها توصیف کرد و گفت که وی (مکرون) حمایت کامل خود را از اکو اعلام کرده و گفته است که پاریس از اول سال میلادی ۲۰۲۰ (۱۱ دی) همه مبادلات اقتصادی خود با این ۸ کشور را نه با فرانک فرانسه، بلکه به "اکو"ی آفریقا انجام می دهد.

رئیس‌جمهور ساحل عاج که کشورش بزرگترین تولید کننده کاکائو در جهان و یکی از  مستعمرات پیشین فرانسه در جهان به شمار می‌رود گفت: در کنار تغییر نام واحد پولی این کشور به اکو، قصد دارد به نگهداری از ۵۰ درصد دارایی‌های حساب ذخیره خود در فرانسه پایان داده و آنها را از این کشور بازگرداند.

غیر از کشور گینه بیسائو، ۷ کشور از جمله ساحل عاج، بورکینافاسو، جمهوری بنین، مالی، سنگال، نیجر و جمهوری توگو همگی از مستعمره های سابق فرانسه هستند که از یکسال گذشته تلاش ها برای عمل به این تصمیم را پیگیری کرده و سرانجام آن را عملیاتی کردند.
پیش از این "پاتریک تالون" رئیس جمهوری بنین در غرب آفریقا نیز در گفت وگو با "رادیو بین المللی فرانس ۲۴" گفته بود که رهبران ۱۴ کشور عضو اکوواس به اتفاق آراء تصمیم گرفتند واحد پولی فرانک سی اف ای مورد استفاده در این کشورها را از فرانسه خارج کنند.

وی گفته بود که کشورهای غرب آفریقا به این نتیجه رسیدند که این واحد پولی مشترک بیش از آنکه یک ابزار مالی برای مبادلات بین المللی میان آنها و فرانسه باشد، به "یک "مشکل روانی" تبدیل شده و یادآور دوره طولانی استعمار فرانسه بر این کشورها است، بنابراین باید هرچه سرمایه در قالب فرانک سی اف ای وجود دارد از فرانسه خارج شود.

تالون، اتحادیه بانک های مرکزی کشورهای غرب آفریقا (وامو) را مسئول مدیریت بر این پروژه و دریافت ارزهای خارجی مرتبط با این ارز در فرانسه معرفی کرده بود و گفت که این اتحادیه بعد از خارج کردن سرمایه های خود از فرانسه، قرار است آنها را عادلانه میان بانک های مرکزی کشورهای عضو تقسیم کند.

وی بدون اشاره به جدول زمانی برای تحقق این امر، اضافه کرد که این ۸ کشور به همراه کشورهای مرکز آفریقا از جمله چاد، آفریقای مرکزی، جمهوری کنگو (برازاویل)، گابن، کامرون و گینه استوایی از استفاده کنندگان این ارز منطقه ای هستند، باید هرچه سریعتر با کمک این اتحادیه که در سنگال مستقر است، این طرح را اجرایی کنند.

با این وجود، دولت غنا که کشورش عضو اکوواس است اما در نظام پولی فرانک قرار نداشت دیروز از همه اعضای این اتحادیه اقتصادی خواست هرچه سریعتر "اکو" را در سیستم مالی خود به جریان در آورند و با راه اندازی یک نظام بانکی فدرال و تشکیل بانک مستقل اکوواس، یک رژیم مبادله ارز منعطف را میان خود پایه گذاری کنند.

به گزارش خبرگزاری "آسوشیتدپرس"، پس از آنکه کشورهای غرب و مرکز آفریقا در سال ۱۹۴۵ استفاده از فرانک سی اف آی آفریقا را در دستور کار خود قرار دادند، بار دیگر با ظرافت بیشتری زیر سلطه فرانک فرانسه قرار گرفته و این پول امروزه به قدری در یوروی اتحادیه اورپا ذوب شده که خاطرات دوران تلخ استعمار فرانسه بر کشورهای فرانکافونی آفریقا را برای شهروندان این کشورها تداعی می کند و در واقع بیانگر نوعی استعمار نوین در این قاره است.

فرانک سی‌اف‌اِی آفریقای غربی (به فرانسوی: franc CFA، با کد: XOF) واحد پول هشت کشور غرب آفریقا است که ترکیبی از واژگان فرانسوی Communauté financière d'Afrique (انجمن مالی آفریقا) بوده و مقر اصلی مدیریت بر این واحد پولی، اتحادیه بانک های مرکزی دولت‌های غرب آفریقا موسوم به BCEAO در داکار پایتخت سنگال است.

در کل هر فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی به صد سانتیم (centime) تقسیم می شود که البته تابه حال از سانتیم استفاده نشده‌ است.

در واقع پس از پایان جنگ جهانی دوم برخی کشورهای آفریقایی ۲۶ دسامبر سال ۱۹۴۵ میلادی به واحد پولی مشترک رسیدند که به "فرانک آفریقا" موسوم شد. این واحد پولی به ابتکار دولت فرانسه ایجاد شد.

کشورهای آفریقایی که در گذشته تحت استعمار قدرت های آن زمان مانند انگلیس و فرانسه بودند، طبیعتا واحد پولی مستقلی نداشتند و پس از استقلال در صدد دستیابی به واحد پولی خود بودند.

نکته حایز اهمیت اینکه واحد پولی فرانک آفریقا کاملا تحت نفوذ و مدیریت فرانسه است و همین ویژگی همچنان تداعی کننده دوران استعمار این قاره است.

برمبنای همین ساختار و براساس توافقی از سال ۱۹۴۵ یعنی زمان شکل گیری واحد پولی مشترک آفریقا تا سال ۱۹۷۵ میلادی صد درصد ذخایر ارزی کشورهای آفریقایی دارای واحد پولی مشترک در بانک مرکزی فرانسه نگهداری می شد.

این میزان از سال ۱۹۷۵ میلادی تا به ۶۵ درصد کاهش یافت و در سال ۲۰۰۷ میلادی براساس توافق جدیدی ۵۰ درصد ذخایر ارزی کشورهای آفریقایی دارای واحد پولی مشترک در بانک مرکزی فرانسه نگهداری می شود.

این وضعیت موجب شده که طی ۷۰ سال گذشته بخش عمده ای از ذخایر ارزی و پولی آفریقا در بانک مرکزی فرانسه نگهداری شود و دولت فرانسه توانست نفوذ قابل ملاحظه ای بر اقتصاد و گردش پولی در آفریقا داشته باشد که بی شک منافع سرشاری از این طریق نصیب پاریس کرده است.

آمار موسسات مالی مستقل بین المللی نشان می دهد که در سال ۲۰۰۵ میلادی بیش از ۳ هزار و ۶۰۰ میلیارد فرانک آفریقا معادل ۷۲ میلیارد یورو از ذخایر ارزی آفریقا در بانک مرکزی فرانسه نگهداری می شد و این به منزله مدیریت اقتصادی بخش بزرگی از آفریقا توسط فرانسه است.

گرچه طی سال های گذشته و با ورود فعال و گسترده چین به آفریقا و سرمایه گذاری های عمده پکن در قاره سیاه رقیب بزرگی برای فرانسه در این منطقه ظهور کرده ولی پاریس تاکنون توانسته است بخش بزرگی از برتری اقتصادی خود را در کشورهای آفریقایی حفظ کند.

این همه درحالی است که تلویزیون اروپایی "یورو نیوز" دیروز به نقل از رئیس جمهوری فرانسه "استعمار فرانسه بر آفریقا" را یک اشتباه بزرگ تاریخی کشورش خواند.

مکرون اول دی ماه امسال در جریان یک کنفرانس خبری مشترک با همتای ساحل عاجی خود با انتقاد از ادامه نگاه آفریقا به فرانسه به‌عنوان یک قدرت استعمارگر گفت: "خیلی وقت‌ها فرانسه به‌عنوان کشوری به حساب می‌آید که نگاه راهبردی استعمارگرایانه کهنه خود را حفظ کرده است؛ استعمارگری یک اشتباه عمیق جمهوری [فرانسه] بود".

جمهوری فرانسه از قرن هجدهم روند استعمار نظامی و سیاسی در قاره آفریفا را آغاز کرد. حاکمیت فرانسه در شمال، مرکز و غرب آفریقا تا نیمه دوم قرن بیستم ادامه یافت.

رئیس جمهوری ۴۲ ساله فرانسه در جریان این سخنرانی بار دیگر خواستار به تاریخ سپردن استعمارگری فرانسه شد و گفت: "من به نسلی تعلق دارم که ربطی به استعمار ندارد. آفریقا یک قاره جوان است. با وجود پایان نزدیک به ۴ دهه از حضور استعماری فرانسه در آفریقا، پیوندهای اقتصادی، سیاسی و زبانی مشترک میان کشوره‌های مستعمره سابق و دولت استعمارگر پیشین هنوز قدرتمند است.

ارتش فرانسه برای مبارزه با شورشیان مسلح در آفریقا حضور پررنگی در مالی و نیجر دارد. سه هفته پیش ۱۳ نظامی فرانسه در جریان یک عملیات نظامی در مالی بر اثر برخورد دو بالگرد کشته شدند.