آیت‌الله ابوالقاسم علیدوست، چهارشنبه در همایش فقه هنر که در شیراز برگزار شد، با بیان اینکه اسلام با هنر آغاز می‌شود و قرآن یک پدیده هنری است، اظهار داشت: کتاب‌هایی همچون نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه حتی امروز پدیده‌ای هنری به‌شمار می‌رود که می‌توان آن را پس از گذشت هزار و چهارصد سال همچنان بارها و بارها مطالعه کرد.
دبیر علمی همایش فقه هنر افزود: هنر از اباحه شروع نمی‌شود بلکه از استحباب شروع می‌شود اما ممکن است عارضی پیدا کند که آن را به حرام بکشاند و آن هنر، دیگر هنرنماست.
آیت‌الله علیدوست با تاکید بر اینکه نباید انضباط فقهی را زیر پا گذاشت، بیان کرد: فقه ناظر به حوادث واقعی است و باید بتواند استخوان‌های لای زخم را در مقوله هنر و به ویژه در بخش فیلم و سینما حل کند اما متاسفانه گاهی عادت کرده‌ایم در مسایل سیاسی، اجتماعی و هنری، استخوان لای زخم داشته باشیم و مسایل حل ناشده باقی بماند که این امر یک آْسیب به شمار می‌رود.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه عنوان کرد: اگر با نگاه آسیب‌شناسانه به مسایل پرداخته می‌شد، با مشکلات کمتری مواجه بودیم و آنچه امروز در همایش فقه هنر مطرح می‌شود، ورود محتوایی به مسایل مغفول مانده عرصه هنر و به ویژه سینماست.
وی با تاکید بر اینکه در این همایش در مسند فتوا ننشسته ایم، گفت: همایش فقه هنر بر آن است با بیان دغدغه‌های هنرمندان و رعایت انضباط فکری موجود در فقه و همچنین دغدغه‌های زمان و مکان برای قانونگذاران کشور چراغ راه باشد و این گام کوچکی نیست که از یک سو حوزویون و از سوی دیگر هنرمندان و اصحاب دانشگاه رو در رو و در کنار هم در باره مسایل سینما نظرات خود را مطرح کنند.
آیت‌الله علیدوست ادامه داد: امروز تمام مصلحان جهان، دوست دارند خانه مشترک بشریت درست شود و بشریت در این خانه با صلح و صفا زندگی کند، آنها دغدغه هنر متعهد را دارند، هنری که اعتقادات، باورهای دینی و ارزش‌های ملی و قبیله‌ای و طایفه‌ای را حفظ کند.
دبیر علمی همایش هنر فقه با اشاره به موضوع نمایش دادن چهره معصومان در فیلم‌ها و ساخته‌های سینمایی، از این مساله به عنوان یکی از موارد مورد بحث یاد کرد که همچنان حل ناشده باقی مانده است و گفت: نمایش معصوم و پیامبران به طور عریان و آشکار همانند آنچه در فیلم یوسف پیامبر صورت گرفت در جهان اسلام محل گفت و گو است و برخی از عالمان شیعه و غیرشیعه مخالف آن هستند.
وی ادامه داد: برخی دغدغه‌های مذهبی دارند و برخی دغدغه‌های اجتماعی و فرهنگی را مطرح می‌کنند، در این میان پای غیرفقها نیز به میدان باز می‌شود و این پرسش مطرح می‌شود که آیا مجازیم اسطوره‌های خود را عادی‌انگاری کنیم.
نشان دادن چهره معصوم در فیلم‌ها منع عقلی دارد
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه با بیان اینکه روایت یا آیه‌ای از قرآن برای منع نشان دادن چهره معصوم نداریم و این موضوع بیشتر منع عقلی دارد، اظهار داشت: دغدغه اصلی در این زمینه، بیرون آمدن شخص معصوم از حالت قدسی است، با این حال، هنرمندان می‌گویند مخاطب با چهره محو ارتباط برقرار نمی‌کند و می‌خواهد چهره‌ها را به صورت آشکار ببیند، در این میان ممکن است فقیهانی نیز پیدا شوند که موضوع را به مصالح واگذار کنند از همین رو در این زمینه باید پژوهش عمیق میدانی با تکیه بر استقرای تام صورت گیرد.
آیت‌الله علیدوست، موضوع دیگر روز در زمینه فقه هنر را به نمایش گذاشتن سبک زندگی اشرافی در فیلم‌ها و سریال‌ها عنوان کرد و گفت: بعضی فیلمسازان از این موضوع به عنوان واقعیت یاد می‌کنند اما مشکل وقتی آشکار می‌شود که دغدغه‌های مذهبی مطرح شود، برای مثال نشان دادن زنان با حجاب اندک و آرایش به بهانه نشان دادن سبک زندگی است.
دبیر علمی همایش فقه هنر همچنین با اشاره به موضوع سانسور افزود: زمانی سانسور جواب می‌داد، کتابی خمیر و دفع می‌شد اما امروز دیگر نمی‌توان گفت عصر کتاب‌های ضلال (گمراه کننده) است بلکه امروز بحث امواج ضلال است و خیال می‌شود می‌توان آن را کنترل کرد.
آیت‌الله علیدوست افزود: هنر، مدیریت این پدیده‌هاست، سانسور، بحثی فقهی و اجتماعی است. ممکن است بگوییم فیلم باید به گونه‌ای ساخته شود که دیگر نیازی به سانسور نباشد و در فرآیند فیلم باید به آن پرداخت، با این حال باز هم پرسش‌هایی در این زمینه مطرح می‌شود.
همایش ۲ روزه فقه هنرکه تا فردا (سوم بهمن ۹۸) در شیراز ادامه می‌یابد، در سه پنل در حال برگزاری است.
نظر شما