کمیکار، ایده‌آلی که تحقق آن به پیوند صنعت و دانشگاه نیاز دارد 

کیمکار یا خودروهای مهندسی شیمی، ماشین‌های الکتروشیمیایی هستند که از نیرومحرکه‌ای که از یک واکنش شیمیایی ایجاد می‌شود، به حرکت درمی آیند. لفظ کمیکار برگرفته از واژه Chemistry- engineering- car است. شرط نوین بودن و زیست سازگاری، دو شرط مهم در ساخت کمیکار است.  

این در حالی است که هر روز رسانه‌های جمعی بر ایجاد خودروهایی با سوخت های زیست سازگار تاکید می‌کنند و این موضوع موجب توجه شرکت های بزرگ خودروسازی جهان به این امر شده تا هر ساله خودروهای متفاوتی با این رویکرد طراحی و به بازار عرضه کنند و کمیکار مدل ساده از این خودروها است. اما این نوآوری در صنعت خودروسازی ایران مورد غفلت واقع و همین امر سبب شده تا بیشتر خودروهای بنزینی و آلاینده در صنعت خودروسازی کشور تولید شوند.

از طرفی آلودگی هوا به عنوان یک معضل زیست محیطی همزمان با گسترش شهرها و افزایش تجمع های انسانی به وجود آمد که سابقه‌ای چندصد ساله دارد تا برخورداری از محیط زیست سالم و هوای پاک، یکی از دغدغه های مهم امروز و آینده بشر محسوب شود. بر پایه آمارهای جهانی، آلودگی هوا چهارمین عامل مرگ و میر در جهان است تا یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر در جهان در معرض آلودگی هوا قرار گرفته و سالیانه ۳ میلیون نفر در دنیا جان خود را به دلیل عوارض مستقیم یا غیرمستقیم آلودگی هوا از دست می دهند.

همچنین به علت کمبود منابع سوخت­‌های فسیلی و همچنین آلودگی­‌های زیست محیطی این سوخت­‌ها، تحقیقات برای بکارگیری و توسعه خودروهایی که از این سوخت­‌ها استفاده نکنند، توسط کارخانه­‌های خودروسازی و دانشگاه­‌ها جهان آغاز شد. این تحقیقات منجر به تعریف جدیدی به نام خودروهای سبز شد. لفظ خودروهای سبز به دسته خودروهایی اتلاق می‌شود که هیچگونه آلودگی زیست محیطی ندارند و نمونه آن خودروی هیبریدی است.

کشور برزیل، برترین کشور در جهان از نظر به‌کارگیری خودروهای برقی دوگانه (هیبریدی) و سوخت انعطاف‌پذیر است. بیش از دوازده میلیون خودرو در برزیل از ماده اتانول به جای بنزین به عنوان سوخت پاک‌تر استفاده می‌کنند.

در ایران نیز توجه به این موضوع هرچند دیر اما با همکاری دانشگاه ها آغاز شده است. مسابقات کمیکار که تاکنون دوازده دوره از آن برگزار شده،‌ گامی است در این راستا که دانشگاه های صنعتی سعی دارند با برگزاری آن دانشجویان محقق را وارد این عرصه کرده تا جامعه از دستاورد علمی آنها در این زمینه بهره مند شود. 

بر همین اساس سیزدهمین دوره مسابقات کمیکار ۲۹ و ۳۰ بهمن ماه جاری با همکاری انجمن مهندسی شیمی ایران در دانشگاه صنعتی امیرکبیر و در چهار بخش پوستر، لیگ آزاد، عملکرد و جداسازی با حضور ۲۹ تیم دانشجویی و ۲ تیم دانش آموزی برگزار می شود.

ورود کمیکار به عرصه صنعت نیازمند حمایت از طرح‌های دانشگاهی

محسن مکاری مدیر اجرایی این دوره از مسابقات روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش ایرنا در این خصوص اظهار داشت:‌ در بخش پوستر شرکت کننده باید در قالب یک پوستر به موضوع سوخت، نیروی محرکه، حداکثر سرعت و مواد تشکیل سوخت و ماشین بپردازد. همچنین اینکه این ماشین تا چه اندازه آلاینده است، از دیگر موضوع های مهم در بخش پوستر است.

وی افزود: نحوه طراحی و ارائه مطالب پوستر برای کمیته داوران دارای امتیاز است. عامل اصلی برای موفقیت تیم‌ها نیز در این بخش، طراحی سیستمی به عنوان نیرو محرکه با راندمان مناسب است که از ایده‌ای نوآور در ساخت آن استفاده می شود.

دانشجوی کارشناسی مهندسی شیمی درخصوص بخش عملکرد اظهار داشت: در این بخش ماشین باید مسافتی حدود ۱۲ تا ۲۰ متر را طی کند و هر ماشینی که با سوخت پاک به خط پایان برسد، جایگاه نخست را به خود اختصاص می‌دهد.

مکاری به بخش لیگ آزاد مسابقات اشاره کرد و گفت: در این بخش ماشین باید بتواند همراه با باری به میزان ۲۰ تا ۵۰ درصد وزن خودش را تحمل کند. پارامتر اصلی در این بخش دقت بالای سیستم ترمز و تولید انرژی کافی و یکنواخت سیستم نیرومحرکه است. البته این بخش از مسابقه از اهمیت بالایی برخوردار است و به نوعی رقابت اصلی بشمار می رود.

وی در خصوص بخش جداسازی مسابقه کمیکار اظهار داشت: بخش جدید مسابقات کمیکار، مسابقه جداسازی است که تیم ها می‌توانند به صورت جداگانه در این بخش شرکت کنند. پیش از این نخستین دوره مسابقات جداسازی همزمان با دوازدهمین دوره مسابقات کشوری کمیکار در دانشگاه تهران برگزار شد.

مدیر اجرایی مسابقات ادامه داد: در این بخش تیم‌های شرکت کننده باید مقدار ۱.۵ لیتر مخلوط آب و الکل را با روش های مختلف از یکدیگر جدا کنند. هر چقدر این جداسازی بهتر انجام شود، سوخت پاک تر و خالص‌تری تولید می‌شود که سبب افزایش سرعت ماشین خواهد شد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا این مسابقات توانسته به کمک صنعت آمده و در خودروسازی ایران تحولی ایجاد کند یا خیر، گفت: در جهان حامیان مالی قوی از نوآوری دانشجویان حمایت می‌کنند و در نهایت آن ایده را به محصول رسانده که نتیجه‌اش تولید ماشین‌های هیبریدی است. ولی در کشور ما هنوز نوآوری در این بخش قابلیت صنعتی شدن ندارد. زیرا صنعت خودرو ایران بیشتر مونتاژی است.

این دانشجوی مهندسی شیمی دانشگاه امیرکبیر در خصوص اینکه چه کشورهایی در کمیکار فعال و پیشرو هستند، اظهار داشت: کشور آمریکا در این خصوص پیشرو است و آلمان، کانادا، ایتالیا، تایلند، مالزی، ویتنام و چین نیز در این خصوص پیشرفت های قابل ملاحظه‌ای داشتند.

مکاری با تاکید بر اینکه به دلیل تحریم‌ها اجازه حضور در رقابت‌های بین المللی کمیکار آمریکا وجود ندارد، گفت: انجمن مهندسی شیمی آمریکا معتبرترین مسابقات را در این زمینه برگزار می‌کند که به دلیل تحریم، امکان حضور تیم‌های ایرانی در این مسابقات وجود ندارد. اما تیم اعزامی دانشگاه امیرکبیر در رقابت های کمیکار آلمان شرکت کرد و به مقام چهارم رسید.

وی در خصوص اینکه دانشگاه تا چه اندازه از این مسابقات حمایت می‌کند، خاطرنشان کرد: دانشگاه‌ها بودجه محدودی دارند که شاید نتوانند خیلی به این بخش بپردازند تا نیاز به حمایت بخش خصوصی احساس شود. هر چند که بخش خصوصی نیز تمایل زیادی برای حمایت از طرح های نوآورانه ندارد.

علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر از روند برگزاری سیزدهمین دوره مسابقات کمیکار می‌توانند به وب سایت رسمی این مسابقات به نشانی www.chefestival.ir مراجعه کنند.