آوارگان؛ اهرم فشار آمریکا بر لبنان

مقام های بیروت اما  از ۳۰ سال پیش و پس از پایان جنگ داخلی (۱۹۷۵-۱۹۹۰) تاکنون اسکان دایم آوارگان را رد کرده اند . آنان بارها از جمله به شکل فراگیر در سال  ۲۰۰۲ میلادی در نشست سران عرب در لبنان خواستار بازگشت آوارگان فلسطینی به وطنشان مطابق قطعنامه ۱۹۴ شورای امنیت سازمان ملل شدند.

همچنین مقام های مذهبی، سیاسی ، حزبی و رسانه ای لبنان اسکان دایم آوارگان سوری را در کشورشان نپذیرفته اند و در تازه ترین موضع گیری، «میشل عون» رییس جمهوری این کشور ۲۳ بهمن گفت: مطابق آمار بانک جهانی و صندوق بین المللی پول ورود و حضور آوارگان سوری در لبنان تاکنون ۲۵ میلیارد دلار برای کشور ما هزینه داشته است.

عون و پیش از او دیگر رهبران لبنان با اشاره به آزاد شدن بیشتر خاک سوریه و تامین امنیت، بر لزوم بازگشت آوارگان سوری به کشورشان تاکید کرده اند.

۵۰۰ هزار آواره فلسطینی در اردوگاههای عین الحلوه ، المیه و میه و رشیدیه در جنوب، صبرا و شاتیلا و برج البراجنه در مرکز ، البداوی و البارد در شمال و الجلیل و مار الیاس در شرق لبنان زندگی می کنند.

هم چنین پس از آغاز بحران در سوریه و ورود آوارگان این کشور به لبنان، اکنون شمار پناهجویان سوری در این کشور به یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر رسیده که در بخش خدمات لبنان کار می‌کنند.

این روزها و پس از رسمیت یافتن دولت «حسان دیاب»، آمریکا بار دیگر به یاد حقوق آوارگان فلسطینی و سوری در لبنان افتاده و می خواهد بر این دولت برای برداشتن گام‌های رسمی و عملی با هدف اصلاح اوضاع معیشتی و مسکونی آوارگان و لغو قوانینی که به ادعای مقام های کاخ سفید حقوق مدنی و عادی آنها را سلب کرده است، فشار وارد ‌کند.

این رویکرد آمریکا با هدف برداشتن اردوگاه‌های آوارگان فلسطینی و ممانعت از اِعمال هرگونه وضعیت امنیتی یا نظامی خاص برای آنان است.

آمریکا هم چنین خواهان رساندن این پیام شفاف است که مشکل با سوریه ادامه دارد و لبنان نمی‌تواند گام‌هایی را در راستای عادی سازی روابط با مقام های دمشق بردارد. از این رو بر پرونده آوارگان سوری از این حیث تمرکز می‌کند که لبنان را مسؤول هر فاجعه‌ای معرفی کند که در صورت بازگشت آوارگان سوری، گرفتار آن شوند.

بر این اساس، آمریکا از لبنان خواسته تا روند بازگشت آوارگان به سوریه را متوقف، اوضاع اقامتی آنان را بهتر و فرصت‌های کاری و علمی را برایشان فراهم کند، به این بهانه که در سوریه امنیت وجود ندارد.

ورود مستقیم نیروهای آمریکایی به معرکه و استان اِدلب و بمباران مواضع ارتش سوریه در این معرکه ظرف ۲ روز گذشته همزمان با تداوم عملیات آزادسازی استان یاد شده به وسیله ی ارتش، در چارچوب طرح و رویکرد ناامن سازی سوریه و جلوگیری از بازگشت آوارگان سوری می گنجد.

یکی از احزاب و جنبش هایی که جدی تر از بقیه احزاب در لبنان روبروی طرح و رویکرد آمریکا در قبال اسکان دایم آوارگان فلسطینی و سوری، ایستاده ، حزب الله است. این حزب اعتقاد و اصرار دارد که آنان باید به میهنشان برگردند و آمریکا نیز باید از سوریه و عراق خارج شود.

آمریکایی‌ها به نوبه خود برای مقابله با حزب الله ۲ طرح دارند که بهانه تداوم فشار بر دولت لبنان قرار داده اند:

اول این که به شکل مستمر تبلیغ و تاکید می کنند که مشکل اصلی لبنان مربوط به وجود مقاومت و سلاح آن است و اگر ارتش این کشور موشک‌های حزب الله را کنترل نکند، آمریکا در هر اقدامی که هدف از آن ضربه زدن به این موشک ها باشد، در کنار اسراییل می‌ایستد.

آمریکا همچنین تاکید دارد که دولت لبنان باید از فعالیت حزب الله در خارج از این کشور به هر روشی ممانعت کند. در غیر این صورت اوضاع مالی و اقتصادی لبنان قابل حل نخواهد بود و اجازه نخواهد داد «گروه کشورهای حامی لبنان» و نهادهای مالی بین‌المللی کمک ۱۱ میلیارد دلاری خود را به بیروت ارایه کنند.

این گروه در نشست موسوم به «سیدر» در پاریس در ۱۷ آذر ماه گذشته تصویب کرد، در صورت انجام اصلاحات اقتصادی و اجتماعی در لبنان ۱۱ میلیارد دلار به این کشور کمک می کند.

گروه یاد شده شامل نمایندگان سازمان ملل ، چین، فرانسه، آلمان، ایتالیا، روسیه، انگلیس ، آمریکا ، اتحادیه اروپا و اتحادیه عرب بوده و درسال ۲۰۱۳ میلادی تشکیل شده و محل برگزاری نشست های آن در پاریس است.

دوم این که آمریکا به شکل مستمر تبلیغ و تاکید می کند که افراد کمک کننده مالی به حزب الله به اتهام پولشویی تحریم می شوند. وزارت خارجه و وزارت خزانه داری این کشور ماه ها پیش گروه های ویژه‌ای را مامور کردند تا به لبنان و نیز کشورهای عربی و اروپایی سفر کنند.

این گروه ها پرونده‌های شماری از بازرگانان، سیاست‌مداران، بانک‌داران و حقوقدانان لبنانی را بررسی کردند که واشنگتن بر این باور بود که آنها به حزب الله کمک می کنند و می تواند زمینه ی متهم کردنشان به فساد و پولشویی را فراهم ‌کند.

با این همه، نتیجه کار این شد که فهرست اولیه خالی از نام شخصیت هایی بود که به حمایت سیاسی و مالی از حزب‌الله و رابطه با آن معروف هستند. چرا که این فهرست شامل اسامی افرادی از طایفه های مسیحی، اهل تسنن و دروزی است.

طرح و بهانه های آمریکا برای فشار بر دولت لبنان ادامه خواهد یافت و ظرف هفته ها و ماه های آینده شهروندان این کشور سخنان منفی بیشتری را در مورد دولت «حسان دیاب» و وزیرانش خواهند شنید و شاهد تلاش‌های جدی منتقدان و مخالفانش برای اعتراض به برنامه و بیانیه رسمی (نقشه راه) این دولت خواهند بود.

آمریکا منتظر رخدادهای فراوان در لبنان کوچک است و پایه و اساس این رخدادها، شدت گرفتن درگیری و کارزارهای تبلیغاتی (کمپین‌ها) برای تضعیف و حتی سرنگونی دولت جدید از طریق بالا بردن سطح مطالبات و نارضایتی مردمی و برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی است.

تاکنون احزاب کتائب، نیروهای لبنانی، المستقبل و سوسیالیست ترقی خواه، خواهان برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی شده اند و در تازه ترین موضع گیری در این مورد «نجیب میقاتی» نخست‌وزیر اسبق لبنان و رییس فراکسیون میانه مستقل پنجشنبه گذشته گفت: قانونی جدید برای انتخابات به مجلس ارائه کردیم که دوره مجلس کنونی را ۲ سال کوتاه و به برگزاری انتخابات زودهنگام در ژوئن ۲۰۲۰ دعوت می‌کند.

وی افزود: این فراکسیون، مجلس و دولت را به برگزاری انتخابات بر اساس قانون انتخاب جدید که لبنان را به پنج دایره انتخاباتی تقسیم می‌کند و سن رأی دادن را از ۲۱ به ۱۸ کاهش می‌دهد، دعوت کرده است.

مجلس کنونی لبنان با ۱۲۸ نماینده (۶۴ مسلمان و ۶۴ مسیحی) حدود ۲ سال پیش تشکیل شد و دوسوم کرسی هایش از آنِ نیروهای ۸ مارس و یک سوم آن در اختیار نیروهای ۱۴ مارس است.