شیوع ویروس کرونا در جهان به موضوعی پیچیده و چندلایه تبدیل شده است که پیامدهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و زیست محیطی خاص را به دنبال دارد. این ویروس ناشناخته که در بیش از ۱۰۰ کشور جهان شیوع پیدا کرده، منجر به تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها و بسیاری از کسب و کارها شده، خانه‌نشین شدن بسیاری از شهروندان را موجب شده و متعاقب آن باعث رکود حدود نیمی از تولید ناخالص داخلی کشورها در بخش خدمات گردیده است. ایران نیز از شیوع این ویروس و آسیب و گزندهای آن در امان نمانده است به طوری که تا به امروز ۷۱۶۱ نفر به این ویروس مبتلا شده‌اند که از این تعداد ۲۳۷ تن جان باخته اند و ۲۳۹۴ نفر از بیماران بهبود یافته و ترخیص شده‌اند.
هر چند آمار منتشر شده، از شمار چشمگیر مبتلایان به این ویروس در ایران حکایت می‌کند، اما ایرانی‌ها به خاطر توانایی و امیدشان همواره از شرایط مایوس کننده، بیرون آمده‌اند و در مقابل بحران اخیر نیز، عزم ملی جزم است تا کشور به شرایط عادی بازگردد. سازمان بهداشت جهانی با صحه گذاشتن بر این موضوع، تصریح می‌کند: «راهبردها و اولویت های جمهوری اسلامی ایران در کنترل COVID ۱۹ در مسیر درستی حرکت می‌کند و کارهای مثبتی در زمینه مدیریت، جلوگیری و کنترل، آزمایشگاه‌ها، اطلاع‌رسانی خطر و رویکرد کلی دولت انجام گرفته است. با این حال کارهای بیشتری به ویژه در زمینه جمع آوری و تحلیل اطلاعات نیاز است.»
نشریه پولتیکو نیز در مقاله ای به بستر تاریخی مقابله با بیماری های واگیردار در ایران می پردازد و می نویسد: «در سال ۱۹۶۵ نوع جدیدی از وبا به ایران وارد شد. همانند کرونا این بیماری نیز سرسخت بود و سطح بالایی از عفونت را ایجاد می کرد. اما برای متوقف کردن شیوع آن، دولت ایران دست به اقدامات شگرفی زد، در این راه همکاری‌های بین المللی نیز به ایران امکان داد که سریعاً واکسن جدیدی را علیه وبا تهیه و یک کمپین واکسیناسیون اجباری ملی را راه اندازی کرد». پس از این تاریخ نیز علیرغم موانع اساسی در نیروی انسانی و تجهیزات لازم و هشت سال جنگ، زیرساخت‌های بهداشت ایران بهبود یافت. همچنین در دو دهه گذشته نیز، سیستم تشخیصی و کنترل بیماری‌های عفونی دولت ایران، کارزارهای بهداشت عمومی و تعامل با جامعه پزشکی بین المللی به آن اجازه داده است، تا همچنان به طور مؤثر در برابر شیوع وبا و سایر بیماری های واکنش مناسب نشان دهند.»
در این برهه تاریخ نیز ایران در سایه استمرار سلوک قبلی خود به همکاری‌های بین المللی‌اش برای فائق آمدن بر این مشکل جهانی ادامه داده است، در جایی‌که شاهد بودیم، سازمان بهداشت جهانی نیز از اعزام یک تیم همراه با ۷٫۵ تن تجهیزات مبارزه با کرونا به ایران خبر داده است و انگلیس، فرانسه و آلمان روز دوشنبه ۱۲ اسفند ماه اعلام کردند که تجهیزات مبارزه با ویروس کرونا را به ارزش پنج میلیون یورو به ایران فرستاده‌اند. چین نیز هفته گذشته اعلام کرد که چند محموله تجهیزات پزشکی، کیت تشخیص کرونا و لوازم حفاظت از این ویروس را به ایران ارسال کرده است.
با وجود تاخیر در پرواز هواپیماها، موانع موجود بخاطر تروریسم اقتصادی رژیم تروریستی آمریکا و عدم همکاری برخی از کشورهای همسایه در این خصوص، اقلام مورد نظر به ایران وارد شده و جای تقدیر و تشکر از کشورهای کمک کننده باقی است. محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان نیز از بابت کمک‌های سازمان بهداشت جهانی و کشورهای مختلف تشکر کرد. وی در پیام قدردانی، بار دیگر تحریم های آمریکا را یادآور شد که این روزها مشکلات زیادی را بر سر راه انتقال اقلام بشردوستانه و تجهیزات پزشکی ایجاد کرده است. هرچند در ظاهر تحریم‌های آمریکا شامل کالاها و ضروریات بشردوستانه نمی‌شود و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، اعلام می‌کند که این کشور آماده کمک به ایران برای مقابله با شیوع بیماری کرونا است، اما دنیا به خوبی می‌داند که جز شعار و ژست ریاکارانه و عوام فریبانه نمی‌توان چیز دیگری از این اظهارات برداشت کرد. چرا که در عمل برخی شرکت‌ها اثبات کرده‌اند، به دلیل ترس از برخورد مجازاتی ایالات متحده، حتی مایل به صادرات کالاها و منابع مهم و اولیه (اقلام بشردوستانه) به ایران نیستند.
به هر حال تحریم‌های ضد بشری، به شکل بالقوه توانایی ایران در نبرد با ویروس کرونا را محدود ساخته و روی شیوع و همه‌گیری آن در سطح جهان موثر خواهد بود. در این شرایط جامعه جهانی باید تمام تلاش خود را به کار ببندد تا ایران، از حصار سایه‌ها بیرون بیاید. چرا که محدودیت‌های آمریکا در معاملات بانکی تلاش‌هایِ کمک کننده را محدود ساخته است. دولت ترامپ باید دستورالعملی را برای محدودیت اقدامات تحریمی وزارت خزانه‌داری در نظر بگیرد تا معاملات بانکی و صادرات تجهیزات درمانی به ایران تسهیل گردد. این دستورالعمل همچنین می‌تواند آژانس‌هایی مانند مراکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های ایالات متحده و مؤسسات ملی بهداشت را جهت همکاری مستقیم با همتایان خود در ایران هدایت کند.
مهمتر از این، چنانچه واشنگتن در کمک رسانی به ایران صداقت داشته باشد، می‌تواند از طریق سازمان بهداشت جهانی اقدام کند. همانطور که انگلیس، فرانسه و آلمان شروع به انجام این کار کردند. البته آنچه در صحنه عمل مشاهده می‌شود، جریانی بر خلاف ادعای رژیم تروریستی ترامپ است، جایی که وزیر امور خارجه کشورمان را وادار به واکنش تند کرد. دکتر ظریف در پیام توئیتری خود که حکایت از تشدید اقدامات تروریستی آمریکا در زمینه اقتصادی دارد، نوشت: «در حالی که شهروندان ما در حال جان باختن بر اثر کرونا هستند، دونالد ترامپ به شکل شریرانه‌ای در حال تشدید تحریم‌های غیرقانونی ایالات متحده با هدف از بین بردن منابع مورد نیاز ایران برای مبارزه با این ویروس است.»
این در حالی است که «گروه اتحاد علیه ایران هسته‌ای» از شرکت‌های بزرگ داروسازی می خواهد "تجارت خود با ایران را به پایان برسانند". این گروه فشار تمرکز خود را روی شرکت‌هایی با مجوزهای محدود برای تجارت اقلام حیاتی با ایران - که اغلب تحت یک سری فعالیت‌های کاملاً تعریف شده "قرار دارند، گذاشته است. این گروه رابطه ی نزدیکی با رژیم تروریستی ترامپ دارد.
در نهایت باید گفت، تاریخ ایران مالامال از بلایای طبیعی، تحولات سیاسی، بیماری های همه گیر و فشارهای بیگانگان بوده که هر کدام می توانست هر کشوری را تجزیه کند. اما ایران همیشه سربلند از آن بیرون آمده است و باید گفت: «زمستان به پایان می رسد و رو سیاهی برای زغال خواهد ماند.»
کارشناس روابط بین الملل
نظر شما