پس از درگذشت هنرمندان بزرگی نظیر محمدرضا لطفی، فرهنگ شریف، شهریار فریوسفی شاید فقدان هوشنگ ظریف را پایان سلسله هنرمندان اسطوره ای نوازندگی تار می‌توان قلمداد کرد. این هنرمند که علاوه بر نوازندگی بی‌همتای ساز تار، آهنگسازی خلاق و از همه مهمتر معلمی معتقد و مسئول در قبال شاگردانش بود در بین اهالی موسیقی از جایگاه ویژه و منحصر به فردی برخور دار بود.
ظریف، از ارکستر صبا محافل بین المللی
هوشنگ ظریف در ۱۶ آذر سال ۱۳۱۷ در تهران متولد شد. او پس از پایان دورهٔ ابتدایی در هنرستان موسیقی ملی، با مدیرت روح‌الله خالقی، نام‌نویسی کرد و نزد هنرمندانی نظیر: موسی معروفی، علی‌اکبر شهنازی، روح‌الله خالقی، جواد معروفی و حسین تهرانی کسب دانش و هنر کرد. و شاگردی در مکتب چنین بزرگانی از وی هنرمندی ساخت که آیینه تمام نمای ویژگی‌های اساتید خود شد.
پس از پایان تحصیل در سال ۱۳۳۷ به عنوان هنرآموز سرود و موسیقی، به استخدام وزارت فرهنگ و هنر درآمد. پس از آن به تدریس در سازمان پیشاهنگی ایران مشغول شد و همکاری خود را نیز به عنوان هنرآموز موسیقی نابینایان، با سازمان خدمات اجتماعی کشور، آغاز نمود. او به عنوان نوازنده و تکنواز در گروه‌ها و ارکسترهای متعددی مانند: ارکستر موسیقی ملی، ارکستر صبا و… به اجرای موسیقی پرداخت
این هنرمند به دعوت حسین دهلوی، از سال ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۹ به مدت ۱۷ سال به تدریس تار در هنرستان موسیقی پرداخت و از جمله شاگردان وی می‌توان به هنرمندانی نظیر: حسین علیزاده، داریوش طلایی، ارشد طهماسبی، حمید متبسم شهریار فریوسفی و مجید درخشانی اشاره کرد. این شاگردان را باید میوه های شیرین باغ پر ترنم ظریف دانست.
هوشنگ ظریف سال‌ها به عنوان تکنواز تار، در ارکسترهای سازمان ملی، وابسته به وزارت فرهنگ و هنر، در سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران به اجرای موسیقی مشغول بود، او اجراهای متعددی با گروه پایور، به سرپرستی فرامرز پایور و با خوانندگان سرشناسی نظیر محمدرضا شجریان داشت و به همراه این گروه، کنسرت‌های متعددی در کشورهای اروپایی و آسیایی به اجرا گذاشت.
از دیگر فعالیت‌های هنری او می‌توان به نوازندگی تار در برنامه‌های موسیقی ملی ایران، در رادیو تلویزیون ایران به مدت ۲۰ سال، اجرای برنامه‌های موسیقی ایرانی در حافظیه شیراز و سایر شهرهای ایران و کشورهایی نظیر: آمریکا، شوروی، کانادا، ژاپن، فرانسه، انگلیس، آلمان غربی، ایتالیا، مصر، تونس، مراکش، الجزایر، هندوستان، پاکستان، ترکیه و همهٔ کشورهای اروپای شرقی، همراه با ارکسترهای موسیقی وابسته به وزارت فرهنگ و هنر، اشاره نمود.
سفیر ایران در دنیای موسیقی
هوشنگ ظریف در سال ۱۹۷۳ با هدف اجرای برنامه‌های آموزشی موسیقی سنتی و ملی ایران، در بخش موسیقی تعدادی از دانشگاه‌های آمریکا، به سراسر این کشور سفر کرد. او در سال ۱۹۷۵ در فستیوال موسیقی «شانکار لعل» هندوستان شرکت کرد و در بیست و یکمین فستیوال جهانی موسیقی که در همان سال، در فرانسه بر پا شده بود حضور یافت
این هنرمند فقید با اجرای کنسرت‌های متعدد موسیقی ایرانی در وین پایتخت اتریش، موجب شناساندن بیش از پیش موسیقی ایرانی به این مرکز موسیقی اروپا شد. وی در سال ۱۹۸۵ با هدف اشاعه موسیقی سنتی ایران، در فستیوال اینسبورگ شرکت کرد
هوشنگ ظریف علاوه بر نواختن ساز تار، با نواختن سه‌تار و تنبک نیز آشنایی کامل داشت و شاگردان متعددی را در هنرستان موسیقی و مؤسسه‌های فرهنگی و کلاس‌های خصوصی و عمومی تعلیم داد. او همچنین در تدوین متد نوازندگی تمبک با حسین تهرانی همکاری نمود که حاصل آن در کتابی تحت عنوان «آموزش تمبک» به چاپ رسید.
هوشنگ ظریف از نگاه هنرمندان
حسین علیزاده درباره استاد خود معتقد است: تمام عمری که او در هنر موسیقی ایران سپری کرد، قبل از اینکه خودِ موسیقی مطرح باشد الگوی بسیار عزیزی برای ما بچه‌های هنرستان بود و شاید به جرأت باید گفت که شیفتگی ما به موسیقی به‌خاطر وجود شخصیت ظریف بود و شاگردانی که ایشان تربیت کردند که جزو برجستگان موسیقی هستند. به خاطر همان شیفتگی و به خاطر شخصیت نجیب و هنری استاد ظریف بود که واقعاً عشق را از سن پایین از استاد ظریف تجربه کردیم. هیچ‌وقت برای ظریف عزاداری نخواهیم کرد، زیرا هر زمان که اسمش را بر زبان می‌آوریم روح‌مان جلا پیدا می‌کند و شاد می‌شویم. این هنرمند دقایقی بعد از انتشار خبر درگذشت هوشنگ ظریف در فضای مجازی مطلبی منتشر کرد که به آن خواهیم پرداخت.
علی رهبری، آهنگساز و رهبر بین المللی ارکستراز هوشنگ ظریف با عنوان یکی از ستون‌های هنرستان موسیقی یاد می‌کند و فرهاد فخرالدینی نیز از ظریف را مردی شریف برای موسیقی ایران می‌داند و بسیاری از هنرمندان موسیقی از هوشنگ ظریف را هنرمندی میدانند که پس از مرگش جایگزینی برای او نخواهد بود.
«حسین علیزاده» و «کیهان کلهر» دقایقی بعد از انتشار خبر درگذشت هوشنگ ظریف در سوگ استادشان، دست به قلم شدند.
حسین علیزاده اینگونه نوشت:
زندگی را به عاشقانش سپرد
و رقص انگشتانش در حرکتند
تا از نغمه‌هایش زندگی جاری بماند
عطر عشق، عطر زندگی را
در وجودمان دمید
تا عاشق بمانیم و از یادش شاد شویم
ظریف افسانه بود...
و کیهان کلهر نوشت:
یک مرغ گرفتار در این گلشن ویران، تنها به قفس ماند و هزاران همه رفتند.
نگاهی به آثار تالیفی هوشنگ ظریف
از دیگر فعالیت‌های او، تصحیح ردیف‌های آوازی محمود کریمی، آوازخوان سرشناس ایرانی بوده‌است که با عنوان کتاب «ردیف آوازی موسیقی سنتی ایران» منتشر شده‌است. او دارای مدرک درجه یک هنری بود و از جمله آثار هنری او می‌توان به کتاب‌ها و مجموعه‌های صوتی زیر اشاره نمود:
۱- نت‌نگاری و ویرایش چهار کتاب دربارهٔ لطف‌الله مجد، جلیل شهناز و فرهنگ شریف و ابراهیم سرخوش
۲- مجموعه‌های صوتی تکنوازی‌های هوشنگ ظریف از جمله دشتی و اصفهان، همنوازی با فرامرز پایور در آثار متعدد وی، اجرای گوشه‌هایی از ردیف موسی معروفی به همت کامبیز روشن روان
۳- کتاب دستور مقدماتی تار، کتاب اول و دوم هنرستان و کتاب مجموعه قطعات تألیفی هوشنگ ظریف.
آخرین تقدیر
در آخرین روزهای زندگی هوشنگ ظریف و در سی و پنجمین جشنواره موسیقی فجر یاد این هنرمند با پخش کلیپ این هنرمند در سالن های مختلف شب‌های جشنواره گرامی داشته شد و در مراسم پایانی این جشنواره نیز از این هنرمند بصورت رسمی تجلیل به عمل آمد.
وداع زیر سایه سنگین کرونا
هوشنگ ظریف در ۱۷ اسفند ۱۳۹۸ در سن ۸۱ سالگی به علت ایست قلبی درگذشت. مراسم خاکسپاری پیکر او، روز ۱۹ اسفند ۱۳۹۸ به صورت خصوصی، به جهت شیوع ویروس کرونا در ایران، در قطعه هنرمندان بهشت زهرا، با حضور خانوادهٔ وی و برخی از اهالی موسیقی برگزار شد و در کنار آرامگاه حسین دهلوی به خاک سپرده شد
نظر شما