کرونا و کرنش در برابر طبیعت

پاندمی کرونا هشدار جدی زمین است به تمام دولت‌مردان جهان که در این سال‌ها آن را نادیده گرفتند. قوانین حاکم بر طبیعت را زیرپا گذاشتند و با اشتهایی سیری‌ناپذیر بر توسن توسعه ناپایدار تاختند، بی‌آنکه ذره‌ای به پاسخ طبیعت در مقابل توسعه افسارگسیخته بیندیشند؛ توسعه‌ای که آبها را آلود، خاکش را به توبره کشید و جنگل‌ها را تراشید تا  دنیا را به محلی ناامن برای همه زیست‌مندان تبدیل کند. حالا در مجالی که دولت‌مردان، تمام قاعده های دنیا را بر سر تسهیلات هسته‌ای  معامله می‌کنند و بر سر قدرت به هم چنگ و دندان نشان می‌دهند، طبیعت از جلد خود قلیان کرده و با چهره دلهره‌آور کرونا همه دنیا را  مات و مبهوت قدرت خود کرده است.

تمام حرف اکولوژیست‌های جهان این بود که اگر به طبیعت احترام بگذاریم، زمین را دوست بداریم و از آن مراقبت کنیم، زمین هم از ما مراقبت خواهد کرد، قاعده‌ای که هیچ‌گاه جدی گرفته نشد و این روزها کرونا، تنها چشمه‌ای از خشم فروخورده زمین ،نسخه سراسر کشورهای جهان را در هم پیچانده، دولت‌مردان را درمانده کرده و حالا آنها با زرادخانه‌هایی که هیچ‌گاه به هیچ کار بشریت نمی‌آیند و با خط و نشان‌هایی که برای هم می‌کشیدند در برابر طوفان خشم طبیعت با دستان خالی سوار بر یک کشتی‌اند.

کرونا و تنفس زمین

حالا اما کرونا همه کشورهای دنیا را در مقابل طبیعت به کرنش واداشته، طبیعتی که این روزها در حال نفس کشیدن است و در این قرنطینه اجباری جانی دوباره گرفته است. آبهای جهان این روزها پاکتر، هوا صاف تر و آسمان شب درخشنده‌تر است. بالنده‌ها بی‌پرواتر و گیاهان زاینده‌تر شده‌اند و جانوران قلمروهای‌شان را گسترده‌تر کرده‌اند.

محمد درویش،کنشگر محیط زیست  اما این نفس تازه کردن زمین را ناشی از درایت و خردمندی انسان نمی‌داند بلکه آن را حاصل اجباری می‌داند که کرونا،ریزک تاجدار 2020 انسانها را وادار به این کرنش کرده است.

این کنشگر محیط زیست ایران معتقد است که بازسازی زمین بزرگ‌ترین دستاورد کرونا برای دنیا خواهد بود: قرنطینه‌های کرونا و کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی نه فقط در ایران که در سطح جهان سبب شده میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای،دی‌اکسیدکربن و دی‌اکسید نیتروژن کاهش محسوسی پیدا کند و کیفیت هوا بهتر شود.

آن طور که درویش می‌گوید میزان تخریب محیط زیست ناشی از حضور مردم در طبیعت  وآتش سوزی های انسان ساز در جنگل ها و مراتع به شدت  کاهش پیدا کرده و  این سبب شده تا حیات وحش  نفس بکشد، کیفیت برکه‌ها، چشمه‌ها و رودخانه‌ها بهتر شده و کمتر زباله ای را در رودخانه‌ای روان ببینیم.

وی حیرت و دستپاچگی دنیا در مقابل ویروس کرونا را حاصل بی توجهی به طبیعت و پژوهش‌های علمی و محیط زیستی دانست و در عین حال از امیدی گفت  که کرونا شاید موجب شود دنیا در رفتارش با طبیعت و زمین بازنگری کند.

کاهش گازهای گلخانه‌ای، قدم‌های رو به جلو

درویش در ادامه گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در مدت همه ‌گیری ویروس کرونا گفت:  ما هرسال هفتصد گونه جانوری و گیاهی را به خاطر انتشار گازهای گلخانه‌ای از دست می‌دادیم  و امسال ییش‌بینی می کنیم که از این هفتصد گونه دستکم پانصد و پنجاه تا ششصد گونه را از دست ندهیم. 

به گفته درویش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای به سی سال پیش یعنی 1990 عقب نشینی کرده و این دستاوردی چشمگیراست برای دنیایی که در خوشبینانه‌ترین حالت، اگر همه کشورهای دنیا به توافق‌نامه پاریس عمل می‌کردند در افق 2030 می‌توانستند به میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در سال 2010 برسند.

از نگاه این کنشگر محیط زیست با کاهش چشمگیر گازهای گلخانه‌ای نباید آب شدن یخ های قطبی، وارد شدن ویروس‌های مرگ‌بار به زندگی انسان‌ها  و زیر آب رفتن سواحل و جزایر را باهمان شتاب قبلی انتظار داشته باشیم. او اینها را خبرهای خوبی می‌داند که در این وانفسای کرونا و حضور کمتر انسان در طبیعت نصیب زمین شده  و امیدوار است دست‌کم در دوران پساکرونا چیدمان توسعه  در ایران و جهان  متناسب با واقعیت و قوانین حاکم بر طبیعت رقم زده شود.

کاهش چشمگیر تلفات حیات وحش در نوروز کرونایی ایران

درویش از بیشترین کشتار حیات وحش ایران همزمان با آغاز سفرهای نوروزی گفت؛ اتفاق  دردناکی که تصادفات رانندگی و برخورد خودروها با  حیات وحش و پرنده‌ها در ایام پررفت و آمد جاده‌های ایران رخ می‌داد و حالا این روایت دردناک و به گفته درویش" قتل عام"  به طرز محسوسی  در نوروز امسال تا 95 درصد کاهش پیدا کرده است.

دست طمع انسان از دامن طبیعت اگر کوتاه شود، دست اندازی‌های حریص مندانه و تحکم‌های پایان‌ناپذیر او بر زمین و داشته هایش اگر حد وحدودی بشناسد، شاید فرصتی باشد برای  جان دوباره گرفتن طبیعت و زیست‌مندانی که قربانی طمع‌های سیری ناپذیر آدم‌ها شدند. پرواز آزادانه  بالنده‌ها بر فراز آسمان شهرهای ایران، جولان پرنده‌ها و گرازها در جاده گلستان، آمد و شد آهوها در خیابان‌های کیش، وارد شدن وحوش به شهر خلخال و در دوردست‌ها رژه غازها در فرودگاه تلاویو، بازی دولفین‌ها در پهنه رودخانه‌های ونیز و نهنگ‌هایی که جرات می‌کنند تا سواحل ونکوور شنا کنند،روایت آزادی حیات وحشی است که درویش در این روزهای قرنطینه کرونایی می‌گوید.

عضو هیات علمی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری همچنین  با اشاره به قرنطینه و کاهش ترددها در سطح شهرهای ایران  گفت: ما هرگز چنین هوای پاکی  را در کشور تجربه نکردیم. بخش بزرگی از آلودگی ها ناشی از مصرف   سوخت های فسیلی توسط  آلاینده‌های متحرک موتوری مثل اتوبوس‌ها، هواپیماها، قطارها،خوردروها و موتورسیلکت‌ها تولید می شود که با کاهش ترددها به شدت کاهش پیدا کرده است.

پاسداشت طبیعت در رویایی‌ترین سیزده‌ بدر ایران

در آستانه روز طبیعت در فرهنگ ایران مردم به دامن طبیعت می‌روند و در واقع  این جشن به گونه‌ای جشن پاسداشت طبیعت و باران خواهی ست. امسال اما کرونا، نوروز و بسیاری از آیین‌هایش ،دیدوبازدیدها، گشت وگذارها و حالا در آخرِ نوروز، سیزده‌ بدر، روز گرامیداشت طبیعت را به وقفه انداخته است.

کرونا و قوانین پیشگیری از ابتلا به کرونا موجب شده تا تردد خودروها  در روزهای یازده و دوازده فروردین در شهرهای ایران از جمله اصفهان  ممنوع شود و بدین ترتیب امسال،روز طبیعت همه در خانه‌های‌شان بمانند. سیزده بدری که به گفته درویش رویایی‌ترین سیزده بدر ایران خواهد بود؛ روزی که طبیعت آن‌گونه که باید، گرامی داشته می‌شود.

این کنشگر محیط زیست بر این باور است که کرونا موجب شده یک سیزده بدر جهانی را تجربه کنیم. روزی که مردم  نه تنها در ایران  بلکه در کل دنیا عملا حرمت طبیعت را حفظ می‌کنند. طبیعت ایران به زعم درویش هیچ گاه چنین سیزده بدری با این ابعاد از احترام به طبیعت را درک نکرده است.

کرونا، هشدار جدی طبیعت برای دولتمردان دنیا

درویش در ادامه با اشاره به درگیری  همه سیزده و نیم میلیارد هکتار خشکی‌های جهان با کووید 19  گفت: تنها گروه‌هایی که انتظار چنین روزهایی را داشتند محیط زیستی‌ها بودند  که بارها و بارها هشدار داده بودند که چنین اتفاقی می‌افتد.

اشاره درویش به صرف هزینه های ناچیز کشورها و دلتمردان در حوزه های بهداشتی، محیط زیستی و سلامت است. چیزی که در مقابل هزینه های گزاف زرادخانه‌های نظامی هیچ است و دنیا آنها را پیش‌بینی نمی‌کرد.

رییس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو از هشدارهای دانشمندانی گفت که خطرات ویروس‌های پدیدار شده در زیر جدار یخ‌های آب شده در ایسلند ناشی از گرم شدن زمین را به مراتب هولناک‌تر از کووید 19 و سیاهه کروناها می‌دانند: اگر ما خطر تغییرات اقلیمی را جدی نگریم و همچنان به روند انتشار گازهای گلخانه‌ای  ادامه بدهیم ممکن است که دیگر با قرنطینه هم نشود  مشکل را حل کرد و این یک هشدار جدی ست که  بشریت باید به سرعت سبک زندگی خودش را  تغییر بدهد.

درویش با اشاره با اینکه همه دنیا در مقابل یک دشمن مشترک متحد شده افزود: در زمان حاضر همان قدر که بوکوحرام، القاعده، داعش و طالبان دنبال شکست کووید 19هستند، آمریکا، اسراییل، عربستان و ایران هم می‌خواهند که این ویروس نابود شود.

وی این منافع مشترک داشتن را یک دستاورد دیگر برای دنیا می‌داند؛ دستاوری که به گفته این کنشگر محیط زیست نشان می‌دهد همه سوار بر یک قایق هستیم: درسال، دو هزار میلیارد دلار خرج زرادخانه‌های نظامی می‌شود در حالی که یک هزارم این رقم خرج پژوهش‌ها در حوزه سلامت و محیط زیست نشده است. اما اگر این رقم راهزینه کرده بودیم، جهان تا این اندازه  احساس نامنی در برابر این ویروس های ناشناخته نمی‌کرد.

پرسش جدی او این است که چرا باید فکر کنیم اگر بمب اتم، موشک قاره پیما و هواپیماهای فرامدرن بسازیم می‌توانیم امنیت خودمان را حفظ کنیم ؟! چرا به سراغ اعتبار دادن به حوزه پژوهش‌ها  در حوزه  سلامت و محیط زیست نرفتیم؟!

درویش می‌گوید این یک پرسش جدی است که نخبگان دنیا مطرح می‌کنند و به شدت جهان سرمایه‌داری و جهان کمونیست را به چالش می‌کشند که چرا شما  به رقابت در حوزه تسلیحاتی پرداختید که در بهترین حالتی که به کار نیاید، هیچ دردی از بشریت دوا نمی‌کند و در بدترین حالت ممکنه خون و تخریب و جنگ بیشتری ایجاد می‌کند؟!