هفت شهرستان جیرفت، عنبرآباد، کهنوج، منوجان، قلعه‌گنج، فاریاب و رودبار، یک میلیون نفر جمعیت دارند، به این منطقه گرم، جنوب کرمان می‌گویند. اما مردمانش نامِ هفت‌گنج را بیشتر می‌پسندند. حدود ۸۰ درصد این مردم معیشتشان با کشاورزی گره خورده است و با همتی مثال زدنی، سالانه چهار و نیم میلیون تُن انواع محصولات کشاورزی را تولید و روانه بازارهای داخلی و خارجی می‌کنند. به غیر از گرما مشکلات زیادی دارند. دوری از مرکز و کم‌برخورداری از امکانات، سال‌هاست که آن‌ها را رنج می‌دهد اما اراده راسخی دارند و شمع امید، همچنان در دل‌هایشان روشن است.
بسیاری از فعالان اقتصادی و مردم بر این باورند که کشاورزی، جنوب کرمان را سرِپا نگهداشته و راه، راه‌حل توسعه این دیار است. بهتر بگوییم؛ راه، زیرساختی اساسی و مهم برای رونق دادن به منطقه‌ای است که تولیداتش باید سریع و به موقع در بندرگاه‌ها و میادین تره‌بار تخلیه شود. «تولیدات این منطقه علاوه بر بازارهای داخلی به کشورهای اروپایی، هند، امارات، عراق و... صادر می‌شود»
احداث بیش از ۲ هزار کیلومتر راه روستایی و ۵۷۹ کیلومتر راه اصلی و بزرگراه طی هفت سال گذشته، این منطقه را به ترمینال توسعه تبدیل کرده است و دیری نمی‌پاید که پرونده جاده‌سازی در این منطقه بسته شود و جهادگران راه و شهرسازی، با تکمیل پروژه ریلی جیرفت به بندر جاسک، تجارت جنوبی‌ها را بیش از پیش توسعه دهند. صادرکننده‌های این خطه علاوه بر خطوط ریلی، چشم‌انتظار احداث مرکز لُجستیک هوایی بار نیز هستند تا علاوه بر افزایش سرعت ارسال محصولاتشان به بازارهای هدف، کمی هم از ترافیک جاده‌های دیارشان کاسته شود.
موقعیت جغرافیایی جنوب کرمان به گونه‌ای است که کامیون‌های حمل بار محصولات کشاورزی در جاده‌های این منطقه با استعلاک بیشتری نسبت به سایر جاده‌ها و اتوبان‌ها مواجه هستند ضمن اینکه خطرپذیری تردد در محورهای کوهستانی این منطقه به مراتب بیشتر است. برای اینکه درک بهتری از وضعیت جاده‌ای این دیار داشته باشید شما را به مسیر کوهستانی جیرفت - دلفارد - بافت ارجاع می‌دهیم. شیب تند و جاده‌ای دوطرفه و باریک که عملا تردد کامیون را غیرممکن کرده است چراکه این جاده در یک منطقه گردشگری و پرتردد واقع شده است بنابراین کامیون‌ها مجبورند از مسیر جیرفت - دهبکری - سه‌راهی بم تردد کنند، این مسیر کوهستانی هم شیب تندی دارد و اگر شما با یک خودروی سواری وارد این محور شوید و پشت یک کامیون قرار بگیرید خدا می‌داند کی بتوانید از آن کامیون و ده‌ها کامیون جلویی، سبقت بگیرید.
« در این محور ۱۲ تونل با نام‌های فصول سال (فروردین تا اسفند وجود دارد »
در محورهای غیر کوهستانی و کفی هم وضعیت بهتر از این ۲ محور نیست. دشت‌های وسیع و پَست باعث شده جاده‌های این محورها با کوچکترین بارندگی، شُسته شود. اگر بخواهیم در یک جمله توصیف کنیم باید بگوییم رانندگی در این محورها ریسک بالایی دارد.
در گفت و گویی که با برخی از کشاورزان این منطقه داشتیم دریافتیم جاده و راه مناسب تاثیر زیادی بر رونق کشاورزی این خطه دارد چون کامیون‌ها برایشان ممکن نیست بتوانند به راحتی خود را به محل مزرعه آن‌ها برسانند و کشاورزان هم قادر نیستند محصول خود را به موقع به میادین تره‌بار منتقل کنند پس مجبور می‌شوند حاصل دسترنج‌شان را در مزرعه و با قیمتی بسیار ناچیز بفروشند.
جهان‌بخش بهزادنژاد یکی از فعالان اقتصادی جنوب کرمان است که در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، گردنه‌های منطقه جبالبارز جیرفت را یکی از مشکلات بخش راه در این منطقه عنوان کرد و گفت: با توجه به اینکه این مسیر، بین‌المللی و ترانزیتی بوده و روزانه ۱۰۰ کامیون خارجی از این محور عبور می‌کند باید هرچه زودتر ۲ بانده شود. « بیشتر نقاط حادثه‌خیز این محور ۲ بانده شده است»
بهزادنژاد صادرکننده نمونه کشوری در حوزه محصولات کشاورزی است، او با بیان اینکه مسیر جیرفت به سمت فاریاب نیز بیشترین تصادفات منجر به فوت را به خود اختصاص داده، افزود: این مسیر در فصل برداشت محصولات کشاورزی تردد زیادی دارد و باید تعریض شود.
وی وجود باسکول‌ها در مسیرهای مختلفی همچون جاده جیرفت به بخش اسماعیلی را علت بسیاری از تصادفات عنوان کرد و گفت: این باسکول‌ها نباید در حاشیه مسیر اصلی قرار بگیرند. ترافیک طولانی کامیون‌ها و وانت‌ها برای وزن محصولات کشاورزی، در حاشیه این محور، خطرآفرین است.
این صادرکننده اعتقاد دارد، نبود دسترسی به راه مناسب در بسیاری از مناطق دوردست و روستاها به میادین تره بار باعث شده کشاورزان محصول خود را به هر قیمتی که دلال مشخص می‌کند، بفروش برساند و این، یک ضعف است.
اما باید ببینیم ساماندهی این وضعیت بر عهده کدام نهاد بوده و تا کنون چه اقداماتی برای بهبود وضعیت جاده‌ای و راه‌های منطقه انجام شده است.
مسلما متولی این حوزه، مجموعه راه و شهرسازی است و باید دید این دستگاه اجرایی برای فراهم کردن زیرساخت‌های توسعه در جنوب کرمان که مهم‌ترینِ آن جاده‌سازی است، چه اقداماتی انجام داده است.
همانطور که می‌دانیم، کابینه تدبیر از ابتدای فعالیت خود مبنا را بر رفع محرومیت و ایجاد زیرساخت‌های توسعه‌ای در مناطق کم‌برخوردار گذاشت و این موضوع را به طور مکرر در سخنان رییس جمهوری و وزرای دولت شاهد بودیم. در همین راستا اداره کل راه و شهرسازی جنوب کرمان گام‌هایی برای تکمیل زیرساخت‌های جاده‌ای این منطقه برداشته و با وجود تحریم‌ها و ده‌ها مشکل ریز و درشت، اقدامات موثری در نقاط مختلف این دیارِ دورافتاده انجام داد و به گفته شاهدان، هفت شهرستان جنوبی استان کرمان را به کارخانه جاده‌سازی تبدیل کرد.
درواقع، این مجموعه با دعوت از شرکت‌های راه‌سازی، ۱۴ کارخانه آسفالت را راه‌اندازی و گام نخستِ نهضت راه‌سازی در جنوب کرمان را برداشت و زمینه نهضتی برای توسعه پایدار در منطقه‌ای ثروتمند اما کم‌برخوردار را فراهم کرد.
احداث ۲۳۳ کیلومتر بزرگراه
در دیداری که با محمد ساردوئی مدیر کل راه و شهرسازی جنوب کرمان داشتیم، او از احداث ۲۳۳ کیلومتر بزرگراه در هفت شهرستان جنوبی استان کرمان خبر داد و گفت: این میزان بزرگراه با اعتبار چهار هزار و ۶۶۰ میلیارد ریال به بهره‌برداری رسیده است.
وی بر تداوم فعالیت‌های راه‌سازی تاکید و از عملیات اجرایی ۹۴ کیلومتر بزرگراه با اعتبار ۲ هزار و ۸۲۰ میلیارد ریال در حوزه هفت شهرستان جنوبی کرمان خبر داد.
ساردوئی راه‌های اصلی منطقه جنوب کرمان را به واسطه اتصال به مناطق کشاورزی و گردشگری، یکی از شریان‌های اقتصادی منطقه عنوان کرد و گفت: تا کنون ۳۴۶ کیلومتر راه اصلی با اعتبار سه هزار و ۴۶۰ میلیارد ریال به بهره‌برداری رسیده و عملیات اجرایی ۱۱۰ کیلومتر راه اصلی با اعتبار ۲ هزار و ۲۰۰ میلیارد ریال در حال انجام است.
احداث یکهزار و ۵۰۰ متر پُل
مدیرکل راه و شهرسازی جنوب کرمان احداث پل‌های بزرگ در این منطقه را به دلیل وجود رودخانه‌های دائمی و فصلی ضروری دانست و از تلاش‌های جهادی در این بخش خبر داد.
وی با اشاره به وقوع سیلاب‌های فصلی در این منطقه گفت: این اداره کل در حال احداث یکهزار و ۵۰۰ متر پُل با اعتبار ۵۴۰ میلیارد ریال است و با احداث این پل‌ها بسیاری از مشکلات حمل و نقل جنوب به ویژه در زمان بحران رفع می‌شود.
ساردوئی با بیان اینکه بسیاری از صاحبنظران اعتقاد دارند جنوب کرمان با تنوع اقلیمی‌اش یکی از مناطق ویژه کشاورزی در جهان است، اظهار داشت: با توجه به این ظرفیت می‌توان گفت، کشاورزی و گردشگری در این منطقه از رونق خاصی برخوردار است.
به گفته او، ایجاد زیرساخت مناسب برای ترانزیت زمینی، کاهش هزینه‌ها و تسهیل در ارسال محصولات کشاورزی جنوب کرمان به بنادر و مرزهای کشور به منظور توسعه صادرات ازجمله ضرورت‌های ساخت و توسعه راه‌ها است.
مدیرکل راه و شهرسازی جنوب کرمان گریزی به ظرفیت معدنی هفت شهرستان جنوبی استان کرمان زد و گفت: ذخایر معدنی این منطقه عموماً در بافت روستایی واقع شده از این رو سرمایه‌گذاری روی ساخت راه‌های روستایی، بهره‌برداری از منابع موجود را راحت‌تر و به تبع آن رونق و شکوفایی اقتصادی منطقه را رقم می‌زند.
وی شاخص برخورداری جمعیتی روستاهای بالای ۲۰ خانوارِ برخوردار از راه آسفالته در جنوب کرمان را ۶.۸۴ درصد عنوان کرد و گفت: این شاخص در روستاهای بالای ۵۰ خانوار ۷.۸۸ درصد است.
ساردوئی کیفیت جاده را در وقوع تصادفات موثر دانست و گفت: ایمن‌سازی مطلوب و مناسب راه‌ها از طریق ساماندهی و اجرای خط‌کشی به صورت ویژه در دستور کار قرار گرفته است. « سه هزار و ۸۲۱ کیلومتر از راه‌های جنوب کرمان با اعتبار ۴۷ میلیارد ریال خط‌کشی شده است»
وی ادامه داد: همچنین در راستای کاهش حوادث جاده‌ای این منطقه ۳۰ هزار تابلوی اخطاری و انتظامی با اعتبار ۹۱ میلیارد ریال نصب شده است.
او بر اصلاح و ساماندهی راه‌ها به ویژه راه‌های مناطق کوهستانی و دارای قوس‌های افقی و عمودی تاکید کرد و گفت: در این رابطه ۱۵ هزار و ۶۴۰ متر نیوجرسی (حفاظ کنار جاده) با اعتبار ۴۴ میلیارد ریال در جاده‌های جنوب کرمان نصب شده است.
مدیرکل راه و شهرسازی جنوب کرمان افزود: همچنین ۲ هزار و ۴۰۰ متر حفاظ نرده‌پُل با اعتبار ۲۱ میلیارد ریال و جابه‌جایی خطوط برق به طول ۲۰ کیلومتر در حریم راه‌ها با اعتبار ۴۵ میلیارد ریال در هفت شهرستان این منطقه انجام شد.
وی ادامه داد: اداره کل راه و شهرسازی جنوب کرمان با بهسازی ۲ هزار و ۹۲۸ کیلومتر از راه‌ها، بازسازی و روکش آسفالت به طول ۳۱۳ کیلومتر و رفع ۱۳۰ نقطه پُرحادثه، به حمل و نقل راحت و کاهش سوانح رانندگی در منطقه کرده کمک است.
آغاز عملیات اجرایی راه آهن جنوب کرمان در دولت تدبیر و امید
مدیرکل راه و شهرسازی جنوب کرمان با بیان اینکه توسعه راه آهن اثرات مثبتی در اقتصاد این منطقه دارد، گفت: اجرای طرح راه آهن بم – جیرفت در ادامه راه آهن جیرفت – بندر جاسک با هدف برآورده کردن تقاضای بار و جابجایی مسافر بین استان‌های هرمزگان، کرمان، استان‌های شرقی و شمال شرق و همسایگان شرقی ایران آغاز شده است.
وی افزود: عملیات اجرایی طرح احداث راه آهن بم - جیرفت از طریق ایستگاه روستای دهبکری در مسیری به طول ۲۷ کیلومتر، آغاز شد که این خط آهن با ۶ ایستگاه به شبکه ریلی کشور متصل می‌شود.
ساردوئی ادامه داد: قطعه نخست این مسیر، ۲۷ کیلومتر از جیرفت تا درب بهشت (ساردوئیه) یک میلیون و ۱۰۰ هزار متر خاکبرداری نیاز دارد.
ضرورت ایجاد زیرساخت‌های کشاورزی
ساردوئی اخذ مجوز احداث پارک لُجستیک بار فرودگاه، اخذ مجوز احداث بزرگراه‌های جیرفت – فاریاب و بزرگراه رودبار – ایرانشهر، تدوین سند توسعه حمل و نقل جنوب کرمان را ازجمله اقدامات اداره کل راه و شهرسازی برشمرد و گفت: گسترش ترانزیت و افزایش مبادله کالا با استفاده از حمل و نقل ریلی، جاده‌ای و هوایی همراه با زیرساخت مناسب، جنوب کرمان در مسیر توسعه قرار می‌گیرد.
بزرگراه جیرفت – بافت در چه مرحله‌ای است؟
سرپرست اداره راه و شهرسازی بخش ساردوئیه جیرفت از تکمیل مطالعات قطعه پنجم بزرگراه جیرفت _ بافت به طول ۲۴ کیلومتر از روستای سربیژن تا ورودی شهر درب‌بهشت (ساردوئیه) خبر داد.
محسن خوشاب گفت: مراحل نهایی مطالعات و پیاده‌سازی قطعه پنجم بزرگراه جیرفت - بافت به طول ۲۴ کیلومتر از سربیژن تا ورودی شهر درب بهشت در مرحله اخذ مجوز برگزاری مناقصه است.
وی اظهار داشت : مطالعات این محور بر اساس آخرین و جدیدترین آیین‌نامه‌ها و استانداردها طراحی و تدوین شده است.
خوشاب افزود: این محور یکی از شاهراههای اصلی جنوب کرمان است که جنوب و شرق کشور را به استان‌های مرکزی و غربی متصل می‌کند. کوتاه‌تر شدن مسیر، تاثیر قابل توجهی در کاهش مصرف بنزین و تصادفات دارد و همچنین موجب رونق گردشگری و توسعه روستاها خواهد شد.
بزرگراه جیرفت _ بافت برای مردم جنوب کرمان حیاتی است
نماینده مردم جیرفت و عنبرآباد در مجلس شورای اسلامی نیز ضمن تشکر از اقدامات اداره کل راه و شهرسازی، محور ارتباطی جیرفت _ بافت را یکی از شاهراههای اصلی جنوب کرمان عنوان کرد و گفت: این بزرگراه برای مردم جنوب کرمان مهم و حیاتی است.
ذبیح‌الله اعظمی خواستار تسریع در انجام عملیات اجرایی محور ارتباطی جیرفت _ بافت شد و آمادگی خود را برای هر گونه همکاری اعلام کرد.
فرماندار عنبرآباد نیز با بیان اینکه دولت توجه ویژه‌ای به زیرساخت‌های جنوب کرمان دارد، گفت: با حمایت‌های دولت ۴۲۰ کیلومتر راه آسفالته در این شهرستان ایجاد شد.
محمود رئیسی با اشاره به ظرفیت بالای این شهرستان در تولید مرکبات افزود: از این میزان راه آسفالت، ۲۲۴ کیلومتر در بخش راه‌های روستایی بالای ۲۰ خانوار احداث شده است. همچنین ۱۷ کیلومتر مسیر ارتباطی آماده آسفالت و ۷۰ کیلومتر راه روستایی نیز در دست اقدام است، با تکمیل این راه‌ها مشکل باغ‌داران برای رساندن محصولشان به میدان بار برطرف می‌شود.
فرماندار عنبرآباد از عزم جدی برای اتمام طرح‌های نیمه‌تمام ارتباطی این شهرستان خبر داد و گفت: امیدواریم تا پایان سال جاری با تصویب اعتبارات لازم در کمیته برنامه‌ریزی شهرستان، طرح‌های نیمه‌تمام ارتباطی تکمیل و به بهره‌برداری برسند.
وی گفت: دولت تدبیر طی سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به مناطق محروم و کم‌برخوردار داشته و با فراهم کردن زیرساخت‌های راه آسفالته، گاز، آب و برق درصدد توسعه و اعتلای این مناطق است.
همانطور که در گزارش خواندید، جنوب کرمان در آستانه شکوفایی جاده‌ای قرار دارد، پروژه‌های متعددی در جای جای این منطقه در حال اجرا است و قریب به اتفاق نخبگان و فعالان اقتصادی این خطه بر این باورند که راه‌اندازی لجستیک هوایی و راه‌آهن، تحولی شگرف در اقتصاد کشاورزی هفت‌گنج رقم می‌زند و تجارت منطقه پس از سال‌ها از انحصار جاده‌ها خارج می‌شود.
