مقتل‌خوانی بیان رخداد خونین نینواست که مقتل‌خوانان در قالب اشعار و روضه‌ها به بیان واقعه شهادت سید و سالار شهیدان می‌پردازند و آنچه بر سر اهل بیت ایشان در کربلا آمده است، می‌پردازند.
یکی از شاعرانی که در اشعار خود به مقتل پرداخته است، عمان سامانی در کتاب ماندگار گنجینه الاسرار است که با شرحی عرفانی به بیان این خونین‌ترین شهادت تاریخ می‌پردازد.
کتاب «گنجینة الاسرار» اثری در حوزه ادبیات آیینی با زبان عرفانی و حماسی، شامل اشعار عمان سامانی درباره شهادت اباعبدالله الحسین (ع) و واقعه عاشورا است.
عمان سامانی اهل سامان چهارمحال و بختیاری بود که در سال ۱۲۵۸ هجری قمری دیده به جهان گشود و در سال ۱۳۲۲ هجری قمری در سن ۶۴ سالگی دیده از جهان فروبست و مثنوی «گنجینة‌الاسرار» را پس از سن ۴۰ سالگی تدوین کرده است.
عمان سامانی در کتاب گنجینه‌الاسرار با رویکردی عرفانی و حماسی به قیام سید و سالار شهیدان و واقعه عاشورا می‌پردازد و در این بین به مقتل با توصیفی ارزشی و فرهنگی توجه دارد، چنانکه در وصف صفت زینب سلام الله علیه گفته است" زن مگو، مرد آفرین روزگار، زن مگو ،بِنتُ الجلال، اُخت الوقار".
بی‌شک عاشورای حسینی به عنوان تابلوی عظیم از عدالت‌خواهی و برافراشتن پرچم مبارزات توحیدی امام حسین(ع) است که حرکت امام حسین(ع) در این راستا یک حرکت سیاسی و اعتقادی برای مقابله با انحرافات بنی‌امیه بود.
کتاب گنجینه الاسرار اثر ماندگار میرزا نورالله عمان سامانی ۱۲۸۵ - ۱۳۲۴ هجری قمری، منظومه جاودان در خصوص قیام عاشورای حسینی یکی از این موارد است که به صورت حماسی و عرفانی به مقتل نگاه دارد و این واقعه را به صورت مثنوی بیان کرده است.
در مجموعه آثار حماسی و عاشورایی عمان سامانی،تمامی وقایع کربلا و روز تاسوعا و عاشورا به زبان شعر در قالب مثنوی بیان شده است و انگار سلوکی خونین است.
کتاب گنجینه الاسرار عمان سامانی معروف به تاج الشعرا که در ۱۳۲۴ هجری قمری دارفانی را وداع گفت، حاصل ۶۴ سال زندگی عارفانه اوست و نشانگر ارادتمندی وی نسبت به ائمه اطهار(ص) بوده است.
عمان سامانی در کتاب گنجینه الاسرار با نگاهی ژرف و عمیق، مخاطب خود را با نکات سرشار از جادوانگی حماسه عظیم کربلا، که اوج انسانیت است، آشناتر می‌کند و مقتل را به بیانی ساده و اثرگذار روایت می‌کند.
عمان سامانی ،نگاه مخاطب و درک و فهم او را به سوی افق‌های آسمانی عاشورا گسترش داده و نگاه بدیع او به واقعه عاشورا، بُعد اثرپذیری از این حماسه بزرگ را بیان می کند و اخلاص شیعه را به حضرت سیدالشهد(ع) و خاندان مطهر و یاران بزرگوارش را ترسیم می‌کند.
عمان سامانی در اشعار کتاب گنجینه الاسرار واقعه بزرگ عاشورا با نگاهی شاعرانه و نه مداحانه، بلکه حماسه و حسی درهم می‌آمیزد و آن را لطیف و شنواتر می‌کند.
انتخاب واژه برای بیان حس رخداد عظیم و بزرگ کربلا چندان استادانه است، که حتی می‌توان برای آن شیوه و سبک ادبی خاص قائل دانست و برای آن نیز در ابعاد عرفانی مورد ارزیابی قرار داد.
مولف کتاب " در آیینه شعر فارسی " می‌گوید: اشعار عمان سامانی بیانگر قرائت ارزشی و اخلاقی از فرهنگ عاشورا در ادبیات پارسی است که کمتر نظیر آن وجود دارد.
علی مجاهدی درباره این شاعر در چندی پیش در سفری که به شهرکرد داشت، افزود: عمان سامانی قرائت عرفانی از فرهنگ حماسه عاشورا را در ادبیات پارسی به زیبایی جلوه داد و این امر باعث ماندگاری او در سپهر ادبیات ایران شد.
وی تصریح کرد:پیش از عمان سامانی نیز' میرزا حسن اصفهانی معروف به ' صفی علی ' به قرائت عرفانی از فرهنگ عاشورا پرداخته بود ولی چون اشعارش با مفاهیم فلسفی و عرفانی و علمی همراه بود از دسترس عموم مردم خارج است و بیشتر خواص و محققان آن را می‌خوانند ، اما شعر عمان سامانی بسان رودی است که با یک فراز و فرود فرهنگ عاشورایی را بیان می کند.
این محقق و عمان‌پژوه کشور گفت:قرائت ارزشی و فرهنگی منش و رفتار امام حسین علیه‌السلام در روز عاشورا را بیان می‌کند و شعر عمان سامانی برگرفته از این قرائت است.
نویسنده کتاب 'شکوه شعر عاشورا' با بیان اینکه امام حسین علیه‌السلام در هر منزل خطبه‌ای ارزشی خواندند، یادآور شد: حضرت زینب علیه‌السلام در خطبه‌خوانی عاشورایی جلوه‌های جلالی و جمالی حضرت حق را بیان می‌کنند.
نظر شما