غلامعلی رجایی روز پنجشنبه در گفت وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، شانس پیروزی اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ را بالا ارزیابی کرد و علت آنرا ناکامی و از دست رفتن سرمایه اجتماعی اصلاح طلبان دانست.
مشاور مرحوم اکبر هاشمی رفسنجانی، یکی از ناکامی‌های اصلاح‌طلبان را عملکرد آنها در شورای شهر و شهرداری تهران عنوان کرد و افزود: هیچ مانعی برای شهردار کردن محسن هاشمی وجود نداشت. اگر دو نفر علی‌البدل اصولگرا وارد شورای شهر می‌شدند چه اتفاقی می‌افتاد؟ در ادامه هم شرایط خاصی برای محمدعلی نجفی پیش آمد و بحث بازنشستگی گریبان محمدعلی افشانی را گرفت و اصلاح‌طلبان شورای شهر به رقابتی غیر موثر بین حناچی و آخوندی رسیدند.
رجایی ادامه داد: ناکامی اصلاح‌طلبان هم از ناحیه خودشان بود و هم به آنها تحمیل شد. نباید نسبت به جایگزین شدن یک اصولگرای علی‌البدل به شورای شهر تنگ نظری می‌کردند. حالا یکی دو از اصولگرایان وارد شورای شهر می‌شد، چه اتفاقی می‌افتاد؟ فرض را بر این می‌گذاشتند که مردم به آنها رای داده‌اند. هر چند افرادی در سطوح بالای اصلاحات با شهردار شدن محسن هاشمی مخالف بود.
وی اظهار کرد: از طرفی اصلاح‌طلبان با نهادهای نظارتی مواجه هستند. مرحوم هاشمی معتقد بود باید چانه‌زنی از بالا وجود داشته باشد، ظرفیتی که در حال حاضر وجود ندارد. هاشمی اصلاح‌طلب نبود ولی می‌توانست نفع اصلاح‌طلبان با حاکمیت چانه زنی کند. به نظر من رییس دولت اصلاحات، هاشمی، علی اکبر ناطق نوری و شیخ اصلاحات تنها افرادی بودند که قدرت چانه‌زنی داشتند که در این مقطع اصلاح‌طلبان شانس داشتن آنها را از دست داده‌اند چون هیچکدام در گردونه و عرصه سیاسی نیستند.
رجایی اظهار کرد: روزنه آخر اصلاح‌طلبان حسن روحانی است که با رویکردی مشفقانه حاکمیت را قانع کند به اصلاح‌طلبان زمین بازی دهد که در انتخابات ۱۴۰۰ حضور یابند، باید دید چقدر حرف روحانی خریدار دارد.
این فعال سیاسی با اشاره به وضعیت اصلاح طلبان افزود: اصلاح طلبانی که ۲۰ سال پیش تا ۲۵ میلیون رای داشتند، به جایی رسیده اند که گزینه نخست آنها مجید انصاری، در انتخابات مجلس در حوزه انتخابیه تهران ۱۶۰ هزار رای می‌آورد. اصلاح‌طلبان مثل شخصی می‌مانند که ۵۰ واحد آپارتمان دارد ولی هنگام اثاث کشی باید به آپارتمان اجاره‌ای ۵۰ متری نقل مکان کند، لذا این ظرفیت و سرمایه اجتماعی باید در اختیار نظام قرار می‌گرفت.
تنها شانس اصلاح طلبان در انتخابات ۱۴۰۰ اختلاف میان اصولگرایان است
رجایی، تنها شانس اصلاح طلبان برای انتخابات ۱۴۰۰ را اختلاف میان اصولگرایان عنوان کرد و گفت: بر این باورم اصولگرایان از یک به وحدت خواهند رسید مثل وحدتی که روی قالیباف انجام شد و او را در حضور شمس‌الدین حسینی، حمیدرضا حاجی‌بابایی و علی نیکزاد رییس پارلمان کرد. زیرا این سه نفر افرادی بودند که تجربه نمایندگی مجلس و وزارت داشتند، امتیازی که قالیباف از آن بی‌بهره بود. لذا برای فتح صندلی پاستور هم می‌توانند فردی را برگزینند. با تمام این مباحث در این دوره پیچیدگی‌هایی وجود دارد که ممکن است اصولگرایان تا روزهای آخر دست خود را رو نکنند.
وی با بیان اینکه احتمال دارد قالیباف بر مسند ریاست مجلس بسنده کند و اجماع اصولگرایان روی رییسی باشد، افزود: او در دور قبلی رای خوبی کسب کرد به همین دلیل تمرکز اصولگرایان روی رییسی خواهد بود، اگرهم رییسی مطرح نشود به نظرم شخص جوانی را در فرایند و سازگاری قابل کنترل به میدان می‌آورند. دور از ذهن هم نیست محمدباقر قالیباف را برای گرم کردن عرصه انتخابات وارد عرصه کنند که قبل از شروع رای گیری کنار بکشد.
رجایی درباره احتمال نامزدی سید حسن خمینی گفت: قطعاً سیدحسن خمینی در عرصه رقابت انتخاباتی ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ حاضر نخواهد شد. به نظرم این بحث در جهت تخریب او است چون از جایگاه فقاهتی و اجتهادی بسیار بالایی برخوردار است و اصلاح‌طلبان راضی نیستند او در یک امر اجرایی پردردسر و پرچالش هزینه شود. ضمن اینکه در صورت حضور و رد صلاحیت آسیب بیشتری خواهد دید. شاهد آن هم رد صلاحیت سید حسن خمینی در انتخابات خبرگان رهبری است.
این فعال اصلاح‌طلب ادامه داد: در کل اگر اصلاح‌طلبان نامزد اصلی خود را در ۱۴۰۰ نداشته باشند باید در کنج عافیت خود از فرصت استفاده کنند و بگویند ما نامزد اصلی خود را در میدان نداریم، در این حالت مسوولیت را از گردن خود ساقط کنند. ولی به طور کلی نظر من این است که استراتژی کلان کشور باید از برد- باخت به برد-برد تبدیل شود.
وی یادآور شد: قبول دارم که آرا اصلاح‌طلبان به اندازه دور قبل نیست اما آنها همیشه توان بسیج بدنه اجتماعی پای صندوق رای را دارند. موضوع انتخابات ۱۴۰۰ مقداری فراتر از رقابت بین اصولگرایان و اصلاح‌طلبان است. البته ممکن است برای نخستین بار با رئیس‌جمهوری مواجه شویم که با رای اندک به پاستور برود.
رجایی در مورد احتمال نامزد شدن محمدرضا عارف در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ گفت: عارف آدم خوشنام و باتجربه‌ای است و ریاست سازمان برنامه و بودجه، معاونت ریاست جمهوری و ریاست فراکسیون امید مجلس را تجربه کرده است. از طرفی برنامه ای که در اردوگاه اصولگرایان در حال شکل‌گیری است، اگر به سمت چهره‌های جوان برود، عارف قدرت و رقابت با آنها را ندارد.
وی اظهار کرد: اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست جمهوری ۸۴ دچار اشتباه شدند و همه با هم تا آخر ایستادند و پیروزی احمدی‌نژاد را رقم زدند، عارف هم در این دوره می‌تواند آن شرایط را برای اصلاح‌طلبان به وجود آورد. بعید می‌دانم محمدرضا عارف عمل ناپخته‌ای انجام دهد.
رجایی اضافه کرد: محسن هاشمی می‌توانست گزینه بهتری باشد ولی با وضعیتی که در شورا است و مسائلی که حول خاندان هاشمی وجود دارد شانسی برای او باقی نمی گذارد مگر اینکه در سطح بالا توافقی شکل بگیرد که تنها توافق هم کارساز نیست زیرا به عقبه هم نیاز است، به همین دلیل تصورش سخت است که او را گزینه اصلاحات برای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ بدانیم. بنابراین فقط اسحاق جهانگیری می‌ماند؛ پس مهره اصلی و مهم شطرنج اصلاح‌طلبان در ۱۴۰۰ جهانگیری است.
وی اضافه کرد: اصلاح طلبان در حال حاضر فرصت آزمون و خطا ندارند. باید روی کسی حساب باز کنند که بتواند پیروزی به دست آورد و اگر گزینه اصلی اصولگرایان افرادی چون رییسی یا قالیباف باشد، در مقابل اصلاح طلبان باید گزینه هم وزن را به میدان بفرستند زیرا با وجود ناکامی‌های سال‌های اخیر باید دستشان در انتخابات۱۴۰۰ پُر باشد.
این فعال اصلاح‌طلب گفت: اصولگرایان ۸ سال از قدرت دور بودند و یکی از ضعف‌های همیشگی اصولگرایان حمایت آنها از احمدی‌نژاد است، البته می‌توانند بگویند او دور اول خوب بود و بعد عملکردش بد شد تا از زیر بار مسوولیت خارج شوند. از طرفی جریان اعتدال نتوانست حزبی قوی ایجاد و به عنوان جریانی مستقل خود را در تراز دو جریان دیگر قرار دهد که این شکاف را اسحاق جهانگیری باید پُر کند.
اصلاح‌طلب پاستوریزه مقابل یک اصولگرا یا...
رجایی درباره گمانه زنی‌ها درمورد آرایش جریان های در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ گفت: قرار گرفتن یک اصلاح‌طلب پاستوریزه مقابل یک اصولگرا، دو قطبی بدون ریسکی برای اصولگرایان خواهد بود. اگر هدف مشارکت حداکثری باشد، طبیعتا اصلاح‌طلبان باید گزینه مستقل خود را داشته باشند. ضمن اینکه مشخص نیست دو قطبی ۱۴۰۰، اصلاح‌طلب-اصولگرا یا اصولگرا- اصولگرا باشد.
مشاور رسانه ای شهردار تهران افزود: با توجه به تجربه و گذشته ای که از اصولگرایان سراغ داریم پیش بینی می‌شود آنها در انتخابات ۱۴۰۰ به سختی به وحدت برسند، همانگونه که در مناظره‌های نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ شاهد مواجهه علی اکبر ولایتی، سعید جلیلی و غلامعلی حدادعادل باهم بودیم. در همین انتخابات اسفند ۹۸ هم تا دو، سه شب قبل از شروع رای گیری در حال چنگ زدن به هم بودند.
رجایی همگرایی و ائتلاف اصلاح‌طلبان به نسبت اصولگرایان را آسانتر دانست و یادآور شد: یا وجود اختلافاتی که در شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح طلبان بروز کرده است اصلاح‌طلبان در شرایط خاص تمام اختلافات را کنار می‌گذارند.
این فعال اصلاح طلب در این باره که برخی کارشناسان معتقدند صف بندی جناح های سیاسی در انتخابات ۱۴۰۰ میان اصلاح طلبان و اصولگرایان نیست بلکه رقابتی بین تندروها و میانه‌روها است، گفت: این تحلیل به واقعیت نزدیک است. اصلاح طلبان تنها شانسی که دارند، آوردن شخصی قوی است که بتواند با حمایت رییس دولت اصلاحات رقبا را شکست دهد.
رجایی در پاسخ این که مجلس با اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری، ردای ریاست جمهوری را بر تن کدام سیاستمدار می‌دوزد، بیان کرد: در این علاوه بر شرایطی چون سن و مدرک تحصیلی شرایط فقهی هم در نظر گرفته اند که جای تعجب دارد. به طوری که دانش فقهی نامزد ریاست جمهوری باید در حد یک روحانی برجسته باشد. با توجه به سکوت معنادار اصولگرایان سنتی مانند مصطفی میرسلیم، از نظر من اتاق فکری پشت مجلس است.
مشاور مرحوم هاشمی رفسنجانی درباره پیشنهاد عضو هیات رییسه مجلس مبنی بر تغییر سیستم ریاستی به نخست وزیری، گفت: در این صورت مردم برای مشارکت در تعیین سرنوشت خود کمترین نقش را داشته و فقط در انتخابات مجلس و شورای شهر و روستا حضور خواهند داشت.
وی در پاسخ به این پرسش که عملکرد مجلس یازدهم چقدر در بازگشت مردم به سوی اصلاح‌طلبان تاثیر دارد، اظهار کرد: مجلس یازدهم تاکنون دستاوردی نداشته و قانون موثری را تصویب نکرده است و بیشتر در حاشیه بوده تا متن کار. در کل تصور می‌کنم این مجلس موفق نخواهد شد و شاید توفیقات اندکی داشته باشد.
رجایی با تاکید بر اینکه در دهه پنجم انقلاب نباید کارها را برمبنای آزمون و خطا انجام داد، گفت: اصولگرایان ناخواسته در حال خراب کردن آینده سیاسی خود هستند و اگر با همین فرمان ادامه دهند مجلس بعدی اصولگرا نخواهد بود چون آن دسته از مردم که به این نمایندگان رای داده‌اند مرتب اقدامات آنها را رصد می‌کنند.
عملکرد مجلس یازدهم تاثیری بر انتخابات ریاست جمهوری ندارد
رجایی، کیفیت و کمیت مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری را متفاوت از انتخابات مجلس قلمداد کرد و یادآور شد: در انتخابات ریاست جمهوری همه مردم از شهر و روستا، متمکن و مستضعف، دور و نزدیک برای انتخاب بالاترین مقام اجرایی کشور ضرورتا حضور می‌یابند و نگاه محلی و قومی که در انتخابات مجلس وجود دارد در این فقره وجود ندارد.
این فعال سیاسی افزود: در یک انتخابات دو قطبی اگر رقابت میان اصولگرایان باشد با نرخ مشارکت کم روبرو خواهیم شد. ممکن است دست به اقدامی ناشیانه بزنند و اصلاح‌طلبان را در شرایطی قرار دهند که مانند اسفند ۹۸ به طور جدی وارد روند انتخابات نشوند. اصلاح طلبان صراحتا گفته‌اند به هیچ وجه در ۱۴۰۰ روی نامزد اجاره‌ای ائتلاف نخواهند کرد چون بخشی از ریزش آرا و کاهش اعتبار اجتماعی خود را ناشی از این راهبرد می‌دانند.
این فعال اصلاح‌طلب، راه برون رفت از شرایط کنونی را بهره گیری از نخبگان و کارشناسان دانست و گفت: هر چند شرایط سخت است ولی مشکلات ما راه حل داخلی دارد. هر بیماری را باید همان ابتدا علاج کرد چون وقتی مزمن شود دچار پیچیدگی و سختی‌های خاص می‌شود.
این دوره تعداد اندکی برای ریاست جمهوری تایید می‌شوند
رجایی درباره احراز صلاحیت داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ پیش بینی کرد که در این دوره حدود ۴ نامزد وارد عرصه می‌شوند که احتمالا سه اصولگرا و یک اصلاح‌طلب یا اعتدالی هم برای تکمیل لیست حضور خواهند داشت. احتمال می دهم سیدابراهیم رییسی گزینه اصلی انتخابات ۱۴۰۰ اصولگرایان باشد.
رجایی درباره نیاز جبهه اصلاحات به رهبری اجرایی اظهار کرد: معتقدم جریان اصلاحات باید پوست اندازی کند، آنها به قدر کافی جرات ندارند و محافظه کار شده‌اند، البته نه اینکه معتقد باشم به سیم آخر زده و به اقدامات چالشی دست زده و تنش ایجاد کنند بلکه یک درجه پایین تر بیایند و جوانتر های این جریان را به میدان بفرستند.
رجایی یکی از ضعف های اصلاح‌طلبان را عدم ارتباط موثر با مردم دانست و اظهار کرد: یکی از مشکلاتی که هر دو جریان کشور با آن دست و پنجه نرم می‌کنند این است که اجازه ندادند جوانان تبدیل به چهره‌های موثر شوند. نگاه نکنید واعظی به طور اتفاقی محمد جواد آذری جهرمی اصولگرا را از آستین بیرون آورد. در جریان اصلاحات فعلاً چنین سنتزی وجود ندارد. امثال سورنا ستاری نیز در این دور حضور نخواهد داشت از طرفی هم نباید همه ظرفیت‌های خود را به میدان بفرستند.
مخالفت کن و معروف شو
رجایی گفت: روزی یکی از نزدیکان احمدی نژاد که با هم سابقه دوستی داریم و فرماندار و استاندار هاشمی و مسوول ستاد شرق تهران او بود، گفت که جز هاشمی رفسنجانی کسی را پیدا نکردیم که سرش به تنش بیارزد. به قول معروف «مخالفت کن و معروف شو!» (خالف تعرف) زمانی که دو قطبی هاشمی-احمدی نژاد در ۸۴ شکل گرفت، آنها با محاسبه، کوبیدن هاشمی را انتخاب کردند.
وی درباره اظهارات رییس بنیاد مستعضفان درباره برخی نهادها و شخصیت‌ها و در ادامه عقب نشینی او از آن مواضع، اظهار کرد: رییس بنیاد مستضعفان را یک پروسه می‌بینم. با پا گرفتن دولت نهم، جریانی از کسانی که انقلاب را درک نکردند شکل گرفت که احساس کردند باید در عرصه سیاسی عرض اندام کنند که این موضوع از جهاتی مثبت و از منظری ابعاد منفی داشت.
مشاور مرحوم اکبر هاشمی رفسنجانی افزود: رییس بنیاد مستصعفان با اظهاراتی که انجام داد تقریبا خود را از گردونه انتخابات ریاست جمهوری به نوعی خارج کرد، مگر اینکه اتفاق خاصی تا زمان انتخابات رخ دهد.
رجل سیاسی تعریفی مردانه نیست
رجایی در مورد تلاش مجلس برای باز تعریف اصطلاح رجل سیاسی گفت: شرایط رجل سیاسی در قانون اساسی ذکر شده است اگر چه این اصطلاح را تعریفی مردانه نمی دانم و زنان سیاستمدار هم می‌شود.
این فعال اصلاح طلب، خود را از نظر قانونی و فقهی موافق ریاست جمهوری زنان عنوان کرد و یادآور شد: رجل سیاسی باید دارای رزومه و سابقه کار سیاسی باشد و در جامعه به عنوان شخصیتی سیاسی-اجرایی شناخته شود و اینکه در بدنه دولت و معاونت‌ها و در سطوح بالای سیاسی فعالیت کرده، حداقل پارلمان را درک کرده و در احزاب نقش آفرینی کرده باشد. می‌توان ترکیبی از این مسائل را برای رجال سیاسی در نظر گرفت.
وی افزود: نامزد ریاست جمهوری لازم نیست چهره باشد همچنین موافق شرط مدرک تحصیلی بالا برای نامزد ریاست جمهوری نیستم، افرادی دارای مدرک بالا هستند ولی رجل سیاسی محسوب نمی‌شوند و در عوض ممکن است شخصی با مدرک تحصیلی متوسط، به قدری مجرب و کارکشته باشد که مردم او را انتخاب کنند.
نظر شما