نخستین اثر ملّی دانشگاه فردوسی مشهد رونمایی شد

رییس دانشگاه فردوسی مشهد چهارشنبه شب در این مراسم گفت: ثبت این آثار برای نسل آینده وظیفه‌ای است که بر عهده ما قرار دارد زیرا، امانتدار آیندگان هستیم.

دکتر محمد کافی افزود: برخی از زیبایی‌های خلقت از جنس زیست بوم قرار دارد ولی برخی از زیبایی ها از جنس خلق زیبایی و توسط ابناء بشر است که ایرانیان و خراسانی‌ها در این موضوع باید به خود ببالند.

وی ادامه داد: با توجه به شرایط فعلی و شیوع کرونا، ثبت این آثار ایجاد امید و نگاه روشنِ به آینده را نوید خواهد داد.

رییس دانشگاه فردوسی مشهد گفت: امیدوار هستیم با همکاری مشترک بین دانشگاه و اداره کل میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی خراسان رضوی بتوانیم آثار دیگری را که در این دانشگاه وجود دارد به ثبت ملی برسانیم.

وی افزود: باید با تلاش مضاعف‌تر این آثار را در سطح آثار تاریخی بین المللی نیز به ثبت برسانیم تا از ظرفیت جهانی و اعتبار بین الملی آن برای کشور استفاده کنیم.

مدیرکل میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی خراسان رضوی نیز در این مراسم گفت: برخی کشورها، هنر و آثار تاریخی ایران را به نام خود به ثبت رسانده‌اند ولی نتوانسته‌اند هنر خوشنویسی را از آن خود کنند.

ابوالفضل مکرمی‌فر افزود: خوشنویسان با استفاده از ابیات عرفانی و با کمک عناصر بصری همچون تذهیب و صفحه آرایی روح معنوی و عرفانی را برای ما به یادگار گذاشته‌اند که حتی وجود خط در آثار معماری باعث جلوه زیبایی در این هنر شده است.

وی ادامه داد: در ایران وجود  بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار اثر ملی تخمین زده می شود که تاکنون ۳۴ هزار اثر آن در فهرست ملی به ثبت رسیده است.

مدیرکل میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی خراسان رضوی گفت: در ۲ سال اخیر از میان ۹۰۵ اثر دارای ارزش ثبت ملی موجود در خراسان رضوی، پرونده ۷۰۵ اثر برای سیر مراحل ارزیابی و تائید به تهران ارسال شده و برای ۲۰۰ اثر دیگر نیز در حال تهیه مستندات لازم هستیم.

وی افزود: اگر فردی اثری تاریخی واجد شرایط لازم برای ثبت در فهرست آثار ملی در اختیار دارد با رعایت شرایط حفاظتی همکاری لازم را برای ثبت خواهیم داشت تا این امانت با شناسنامه تحویل نسل‌های آینده شود.

مدیر دفتر ثبت آثار تاریخی – فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی نیز با اشاره به ثبت بالغ بر ۶ هزار اثر تاریخی استانهای خراسان گفت: تا کنون یک هزار و ۸۱۰ اثر تاریخی خراسان رضوی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده که از این میان تاکنون ۵۵۰ اثر منقول می‌باشد.

محمود طغرایی با اشاره به نسخه خطی "منشآت خواجه اختیار گنابادی" افزود: این نسخه با وضعیت مطلوب و خوبی در کتابخانه دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد نگهداری شده که اکنون وظیفه نگهداری از آن بر عهده ما و در موزه این دانشگاه خواهد بود.

وی ادامه داد: اداره کل میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی خراسان رضوی تاکنون با سایر نهادها برای ثبت آثار ملی همکاری داشته است که بر همین اساس و در تفاهم نامه‌ای با آستان قدس رضوی در طول ۲ ماه گذشته، پانزده اثر نفیس این موزه در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

رییس مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد نیز گفت: در موضوع نسخه شناسی وجود مالک معتبر در اصالت اثر تاثیر و نقش دارد.

سلمان ساکت افزود: بخشی از این اثر توسط حمید مولوی که ملقب به پدر خراسان شناسی است به کتابخانه دانشکده الهیات اهدا شده و بخشی را نیز در قبال دریافت وجه واگذار کرده است.

وی ادامه داد: کتابخانه دانشگاه فردوسی مشهد پس از دانشگاه تهران و اصفهان بیشترین تعداد نسخ خطی را دارد. 

رییس مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد گفت: مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد پس از استعلام از مسوولان دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی دانشگاه و رؤیت این نسخه با ارزش که در سال ۱۳۴۸ به همراه تعداد نسخ خطی دیگر پس از خریداری در مخزن کتابخانۀ این دانشکده، نگهداری می‌شود مکاتبات خود را برای ثبت این اثر آغاز کرد.

وی افزود: بر همین اساس شرایط بازدید مسوولان اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خراسان رضوی از این اثر گران‌بها فراهم شد و پس از طی چهار ماه در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

استادیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: این نسخه خطی دارای ۱۶ قطعه با حاشیه و تزئینات و مربوط به دوره صفویه است که در سال ۹۶۵ هجری قمری و به دست خواجه اختیارالدین جنابدی (گنابادی)، منشی شاه عباس در هرات و به زبان فارسی کتابت شده است.

وی گفت: این مرقع با جلد تیماج عنابی دارای دو حاشیه‌ شامل ۱۸ برگ و ابعاد هر صفحه آن ۲۹ در  ۱۹  سانتیمتر است که به صورت متن و حاشیه به نگارش در آمده است.

ساکت افزود: هر صفحه این کتاب دارای پنج سطر است که حروف آن با طلا، سفیدآب و مرکب نوشته شده و فاصله بین سطرها طلا اندود و با تحریر مشکی تزئین شده است.

وی ادامه داد: از دیگر تزئینات این مرقع می‌توان به پیشانی‌ کوچک آمیخته به طلا و شنگرف در هر صفحه این کتاب اشاره کرد.